2023: ยาลดความอ้วนยุคใหม่มาแล้ว | ศุภวุฒิ สายเชื้อ

1.ผู้ที่ได้รับยา Semaglutide น้ำหนักตัวลดลงเฉลี่ย 14.9% ในขณะที่คนที่ได้รับยาหลอก (placebo) น้ำหนักตัวลดลง 2.4%

2.ผู้ที่ได้รับยา Semaglutide และปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิตลดน้ำหนักตัวลงอย่างน้อย 20% (ใน 1 ใน 3 ของผู้ที่ได้รับยา Semaglutide)

ที่สำคัญคือเป็นงานวิจัยที่ทดลองกับเยาวชน (teenagers) ที่เป็นโรคอ้วน (obese) ซึ่งเป็นกลุ่มโรคอ้วนที่ลดน้ำหนักตัวได้ยากมากที่สุด

ในอดีตหากคาดหวังจะลดน้ำหนักตัวมากเช่นนั้น ก็จะต้องพึ่งพาการผ่าตัดและเพิ่มการใช้ยาลดความอ้วนรุ่นเก่าที่มีผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายอย่างมากกับร่างกาย

แต่ยา Semaglutide นั้นไม่พบผลข้างเคียงรุนแรงแต่อย่างใด เพราะเป็นการปรับสูตรมาจากยารักษาโรคเบาหวานที่เคยได้รับการรับรองจากสำนักงานอาหารและยาของสหรัฐมานาน 4 ปีก่อนหน้าแล้ว (ยาชื่อ Liraglutide)

• การดูแลสุขภาพ≠การรักษาโรค (1)
• Health Brings Wealth (1) 
• เมื่อปรับเปลี่ยนการดูแลสุขภาพครบ 8 ปี
• การกินเพื่อสุขภาพที่ดี

ตัวยาสำคัญที่ถูกนำมาใช้ในการรักษาโรคเบาหวาน (และโรคอ้วน) คือฮอร์โมน GLP-1 (Glucagon-like peptide1) ที่กระตุ้นการผลิตอินซูลิน ที่จะทำให้น้ำตาลออกจากเส้นเลือดเข้าสู่เซลล์ ซึ่งส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง (enhanced insulin production and reduced blood sugar)

ปัญหาคือยานี้ราคาไม่ถูกเลยคือคาดว่าประมาณ 1,300 เหรียญต่อเดือน (และส่วนใหญ่บริษัทประกันสุขภาพจะไม่ออกค่าใช้จ่ายให้)

นอกจากนั้นยังพบว่าเมื่อเลิกใช้ยา Semaglutide และเลิกปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิต น้ำหนักตัวของผู้ที่ผ่านพ้นการทดลองไปแล้ว ก็จะเพิ่มขึ้นคิดเป็นสัดส่วนประมาณ 2/3 ของส่วนที่ได้ลดลงไปเมื่อเวลาผ่านไป 1 ปี

บางคนอาจคิดว่าทางออกที่ดีกว่าคือ การมีวินัยมากขึ้นในการลดปริมาณการกินและออกกำลังกายอย่างเป็นประจำ แต่ก็ต้องยอมรับว่าผลงานวิจัยในอดีต (ปี 1990) มีข้อสรุปว่า “genetic influences on body mass index are substantial, whereas childhood environment had little or no influence”

งานวิจัยดังกล่าวตีพิมพ์ในวารสาร New England Journal of Medicine โดยการเปรียบเทียบน้ำหนักตัวของฝาแฝดที่ถูกเลี้ยงให้เติบโตในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน

โดยอาศัยข้อมูล ฝาแฝด identical twin 93 คู่ที่เติบโตในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน เปรียบเทียบกับฝาแฝด fraternal twins 218 คู่ที่เติบโตในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน และเปรียบเทียบกับฝาแฝด fraternal twins 208 คู่ที่เติบโตขึ้นในบ้านเดียวกัน

(identical twin คือพี่-น้องเพศเดียวกันที่ยีนเหมือนกัน เพราะเป็นครรภ์แฝดซึ่งเกิดจากการปฏิสนธิของไข่ใบเดียวกับอสุจิตัวเดียว แล้วมีการแยกเป็น 2 ตัวอ่อน ส่วน fraternal twins คือ แฝดต่างไข่ (fraternal twins) เกิดจากการปฏิสนธิระหว่างเซลล์ไข่และสเปิร์ม 2 ชุด)

อย่างไรก็ดี CDC ของสหรัฐสรุปว่า การเป็นโรคอ้วนนั้นไม่ได้เกิดขึ้นจากความผิดปกติของยีนใดยีนหนึ่ง แต่งานวิจัยสรุปว่าอาจมียีนมากกว่า 50 ชนิดที่ส่งผลต่อความเสี่ยงที่จะเป็นโรคอ้วน

โดยอาจมีความผิดปกติของยีน MC4 R ที่เป็นปัจจัยสำคัญในการทำให้เกิดโรคอ้วน

ข้อสรุปของผม (เป็นการส่วนตัว) คือจะพยายามให้มากที่สุดในการควบคุมน้ำหนักของตัวเองให้อยู่ในเกณฑ์ โดยการจำกัดเวลาการกินให้ไม่มากกว่าเวลาออกกำลังการทุกวัน (หากวันหนึ่งใช้เวลากินอาหาร 90 นาที ก็จะออกกำลังกาย 90 นาทีเช่นกัน)

และจะไม่กินอาหารเย็นเพื่อให้ท้องว่างทุกวันวันละ 12-14 ชั่วโมง โดยเวลาว่างเอาไปออกกำลังกาย แต่ก็เข้าใจอย่างยิ่งว่าโรคอ้วนนั้นกำลังเพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดดทั่วโลก

ข้อมูลของ WHO พบว่าจำนวนประชากรที่เป็นโรคอ้วนเพิ่มขึ้นเท่าตัวในช่วง 1975-2016 (ข้อมูลล่าสุด) โดยประมาณ 13% ของประชากรทั่วโลกเป็นโรคอ้วน (ในประเทศไทยน่าจะประมาณ10% ของประชากร) และโรคอ้วนกำลังเพิ่มขึ้นอย่างมากในเยาวชนอีกด้วย

ดังนั้นยาชนิดใหม่เพื่อลดความอ้วนได้ดียิ่งกว่า Semaglutide ที่ตลาดกำลังรอคอยให้สำนักงานอาหารและยาของสหรัฐอนุมัติในปี 2023 นี้คือยา Tirzepatide ของบริษัท Eli Lily ซึ่งเป็นยาฉีดเช่นกัน

Tirzepatide มีตัวยาสำคัญที่กระตุ้น GLP-1 (เหมือนกับ Semeglutide) และอีกตัวหนึ่งคือ GIP (Glucose-dependent insulinotropic polypeptide)

ซึ่งเป็นเรื่องแปลกเพราะในการทดลองในหนูพบว่าหากระดับ GIP ต่ำก็จะทำให้หนูไม่เป็นโรคอ้วน แต่ในกรณีนี้การเพิ่ม GIP กลับช่วยให้สามารถลดน้ำหนักได้มากขึ้น

อย่างไรก็ดีผลของการทดลองยา Tirzepatide คือ

1.ลดน้ำหนักตัวเฉลี่ย 21% เมื่อใช้โดสสูงเมื่อเทียบกับกลุ่มที่ได้ยาเทียม (placebo) ที่น้ำหนักตัวลดลง 3%

2.สามารถลดน้ำหนักตัวลงได้มากถึง 30% ภายใน 6 เดือน (ใช้โดสสูงที่สุด)

3.น้ำหนักลดลงต่อเนื่องหลังจาก 6 เดือนไปได้อีก 1-2 ปี

นักวิเคราะห์คาดว่า Eli Lily จะตั้งราคา Tirzepatide ใกล้เคียงกับคู่แข่งคือ 1,300 เหรียญต่อเดือนหรือขั้นต่ำคือ 1,100 เหรียญต่อเดือน

ทั้งนี้ นักวิเคราะห์ของแบงค์ ออฟ อเมริกา พันธมิตรของเกียรตินาคินภัทร ประเมินว่ายอดขายของ Tirzepatide จะสูงสุดเป็นประวัติการณ์ที่ 48,000 ล้านเหรียญต่อปี

แต่นักวิเคราะห์ของ UBS ประเมินยอดข่ายที่ต่ำกว่าคือ 25,000 เหรียญต่อปี ซึ่งก็ยังเป็นยอดขายที่สูงสุดเป็นประวัติการณ์อยู่ดี

เพราะปัจจุบันยาที่ยอดขายสูงสุดคือยารักษาโรคไขข้ออักเสบที่มียอดขาย 20,500 ล้านเหรียญต่อปี (ขอย้ำว่าข้อมูลนี้ไม่ใช่การชี้ชวนให้ไปซื้อหุ้นตัวใดตัวหนึ่งแต่อย่างใดครับ)

คอลัมน์ เศรษฐศาสตร์+สุขภาพ

ดร.ศุภวุฒิ สายเชื้อ

ที่ปรึกษาสถาบันวิจัยภัทร

กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร