'กรดไหลย้อน' โรคใกล้ตัวที่ใครก็เป็นได้ กินแล้วนอน เสี่ยง 2 เท่า

'กรดไหลย้อน' เป็นภัยเงียบที่ส่งผลเสียต่อร่างกาย สาเหตุหลักๆ ของโรคนี้ก็มาจากพฤติกรรมการดำเนินชีวิต พบได้ในทุกกลุ่มอายุ โดยผู้ที่มีความเสี่ยง คือ ทานอาหารไม่เป็นเวลา ทานแล้วนอนทันที ดื่มสุรา น้ำอัดลม สูบบุหรี่ มีน้ำหนักเกินมาตรฐาน หรือโรคอ้วน เป็นต้น

Key Point :

หลายคนคงเคยได้ยินว่า หากเรากินแล้วนอน จะทำให้เป็น 'กรดไหลย้อน' แต่ความจริงแล้ว กรดไหลย้อนเกิดจากหลายสาเหตุ
นอกจากนี้ ยังเป็นโรคใกล้ตัวที่ใครๆ ก็เป็นได้ โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยง คือ ทานอาหารไม่เป็นเวลา ทานผลไม้เปรี้ยวจัด สูบบุหรี่ โรคอ้วน เบาหวาน และผู้ที่ทานยาบางชนิด
การรักษา มีตั้งแต่การปรับพฤติกรรม การทานยา ไปจนถึง การตัดเย็บหูดรูดหลอดอาหาร

รู้จัก กรดไหลย้อน

ข้อมูลจาก รพ.ศิครินทร์ อธิบายว่า กรดไหลย้อน (Gastroesophageal Reflux Disease: GERD) เป็นภาวะที่น้ำย่อยในกระเพาะอาหารไหลย้อนขึ้นไปยังหลอดอาหาร ซึ่งเกิดจากกรดในกระเพาะอาหาร จนทำให้เกิดอาการที่รบกวนต่อการชีวิตประจำวัน และเกิดภาวะแทรกซ้อนขึ้นได้ เช่น การอักเสบของหลอดอาหาร

โรคกรดไหลย้อน เป็นภัยเงียบที่ส่งผลเสียต่อร่างกาย โดยสาเหตุหลักๆ ของโรคนี้ก็มาจากพฤติกรรมการดำเนินชีวิตของเรานั่นเอง โดยจะทำให้มีอาการแสบร้อนบริเวณลิ้นปี่ ลามขึ้นมาบริเวณหน้าอกหรือลำคอ หลังจากทานอาหารมื้อหนัก และมีอาการเรอมีกลิ่นเปรี้ยว

สาเหตุของโรคกรดไหลย้อน

หลอดอาหารส่วนปลายคลายตัวโดยที่ยังไม่กลืนอาหาร
ความดันจากหูรูดของหลอดอาหารส่วนปลายลดลงต่ำกว่าปกติ หรือเกิดการเลื่อนของกระเพาะอาหารเข้าไปในหลอดอาหาร
ความผิดปกติของการบีบตัวของกระเพาะอาหาร หรือหลอดอาหาร ทำให้อาหารค้างอยู่ในกระเพาะอาหารนานกว่าปกติ
เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย หรือเกี่ยวข้องกับพันธุกรรม
พฤติกรรมในการดำเนินชีวิต เช่น การรับประทานเสร็จแล้วนอนทันที การรับประทานของมันๆ มากเกินไป
ภาวะความเครียด โดยผู้ที่มีความเครียดมักมีภาวะหลอดอาหารที่มีความไวเกินต่อสิ่งกระตุ้น หลอดอาหารอ่อนไหวต่อกรด เมื่อมีกรดไหลย้อนขึ้นมาแม้เพียงเล็กน้อย จะมีอาการแสดงทันที
ปัจจัยอื่นๆ เช่น โรคอ้วน การตั้งครรภ์ สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ น้ำอัดลม การรับประทานยาบางชนิด เป็นต้น

ความเสี่ยง กรดไหลย้อน

โรคกรดไหลย้อน มักพบในผู้ที่ทำงานออฟฟิศ เนื่องมาจากพฤติกรรมการรับประทานอาหาร แต่ไม่เพียงเท่านั้น โรคกรดไหลย้อนสามารถพบได้ในทุกกลุ่มอายุ เป็นโรคใกล้ตัวที่ใครๆ ก็เป็นได้ โดยผู้ที่มีพฤติกรรมเหล่านี้ มีความเสี่ยงเป็นกรดไหลย้อน

รับประทานอาหารไม่เป็นเวลา รับประทานแล้วนอนทันที
ชอบรับประทานผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวเป็นประจำ
ดื่มสุรา น้ำอัดลม
สูบบุหรี่
ผู้หญิงตั้งครรภ์
มีน้ำหนักเกินมาตรฐาน หรือโรคอ้วน
ผู้ป่วยโรคเบาหวาน
ผู้ป่วยโรคผิวหนังแข็ง
รับประทานยาบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิตสูงบางชนิด ยาแก้โรคซึมเศร้า เป็นต้น

กินแล้วนอน ทำไมเป็นกรดไหลย้อน

หนึ่งในสาเหตุของการเกิดโรคกรดไหลย้อน ก็คือ พฤติกรรม “รับประทานแล้วนอน” ซึ่งการนอนจะทำให้หูรูดมีการทำงานที่ไม่ดี เกิดอาการกรดไหลย้อนขึ้นไปได้ รวมไปถึงท่านอนราบยังทำให้กรดไหลย้อนขึ้นไปได้ง่ายกว่าปกติ นอกจากนี้แล้ว การรับประทานอาหารและนอนทันที ยังเป็นการเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคกรดไหลย้อนถึง 2 เท่า

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

อาการสำคัญของกรดไหลย้อน

ทั้งนี้ โรคกรดไหลย้อน เป็นภาวะที่น้ำย่อยจากกระเพาะอาหารไหลกลับขึ้นไปในหลอดอาหาร จนทำให้เกิดอาการที่มีผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย หรือก่อให้เกิดพยาธิสภาพของหลอดอาหารขึ้น ข้อมูล จาก รพ.รามาธิบดี อธิบายอาการสำคัญของกรดไหลย้อน ไว้ดังนี้

ความรู้สึกแสบร้อนบริเวณลิ้นปี่ขึ้นมาที่หน้าอกและคอ อาการนี้จะเป็นมากหลังรับประทานอาหารมื้อหนัก การโน้มตัวไปข้างหน้า การยกของหนัก และการนอนหงาย
การมีน้ำรสเปรี้ยวหรือรสขมไหลย้อนขึ้นมาในปาก อาการเหล่านี้พบได้บ่อยในคนตะวันตก แต่ในคนไทยส่วนใหญ่อาการแสบร้อนที่บริเวณหน้าอกพบได้ไม่บ่อย และไม่รุนแรงเท่าชาวตะวันตก ผู้ป่วยมักมีอาการเรอ และมีน้ำเปรี้ยวขึ้นมาในปาก ในผู้ป่วยที่มีการขย้อนน้ำและอาหารขึ้นมาขั้นรุนแรง อาจทำให้เกิดการสำลักเข้าไปในปอด จนเกิดอาการปอดอักเสบได้
ท้องอืด แน่นท้อง คลื่นไส้ อาเจียนหลังรับประทานอาหาร เจ็บหน้าอก จุกคล้ายมีอะไรติดหรือขวางอยู่บริเวณคอ ต้องพยายามกระแอมออกบ่อยๆ อาการหืดหอบ ไอแห้งๆ เสียงแหบ เจ็บคอ อาการเหล่านี้เกิดจากกรดที่ไหลย้อนขึ้นมาบริเวณกล่องเสียงทำให้เกิดกล่องเสียงอักเสบเรื้อรัง

โรคกรดไหลย้อน กับ โรคกระเพาะอาหาร ต่างกันอย่างไร

ผู้ป่วยที่เป็น โรคกระเพาะอาหาร มักมาพบแพทย์ด้วยอาการ ปวดแน่นท้อง แสบท้องบริเวณใต้ลิ้นปี่ ท้องอืด ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีการถ่ายอุจจาระเป็นสีดำ หรืออาเจียนเป็นเลือดได้

ผู้ป่วยโรคกระเพาะอาหารมักไม่มีอาการแสบร้อนหน้าอกขึ้นมาถึงคอ เหมือนผู้ป่วยโรคกรดไหลย้อน ผู้ป่วยบางรายอาจมีเรอบ่อย และมีน้ำขย้อนขึ้นมาได้บ้างหลังทานอาหารอิ่มใหม่ๆ ทำให้เกิดความลำบากในการวินิจฉัยแยกโรคในผู้ป่วยบางราย

การวินิจฉัย

สำหรับ การวินิจฉัย โรคกดไหลย้อน รพ.บำรุงราษฎร์ อธิบายว่า เป็นการซักประวัติและการตรวจร่างกายทั่วไป โดยทั่วไปแพทย์จะวินิจฉัยโรคกรดไหลย้อนโดยใช้อาการของผู้ป่วยเป็นหลัก หากผู้ป่วยมีอาการทางหลอดอาหารเข้าได้กับภาวะกรดไหลย้อนสามารถวินิจฉัยโรคได้โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการตรวจเพิ่มเติม

การตรวจเพิ่มเติม หากผู้ป่วยปฏิบัติตามคำแนะนำหรือรับการรักษาเบื้องต้นแล้วอาการไม่ดีขึ้นหรือมีอาการเตือนอื่นๆ เช่น กลืนลำบาก กลืนเจ็บ อาเจียนบ่อยๆ หรือมีประวัติอาเจียนเป็นเลือด ปวดท้องรุนแรง ถ่ายอุจจาระดำ มีอาการซีด เบื่ออาหาร น้ำหนักลด อาจจำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยพิเศษเพิ่มเติม เช่น

การส่องกล้องทางเดินอาหาร
การเอกซเรย์กลืนสารทึบแสง
การตรวจทางเวชศาสตร์นิวเคลียร์
การตรวจการบีบตัวของหลอดอาหาร
การตรวจวัดความเป็นกรด-ด่างในหลอดอาหาร

การรักษา

การปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตและการทานอาหาร
ทานยาตามแพทย์สั่ง
การเย็บหูรูดหลอดอาหารโดยไม่ต้องผ่าตัดด้วยเทคนิค TIF
การตัดเย็บหูดรูดหลอดอาหาร

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากโรคกรดไหลย้อน

โรคกรดไหลย้อนอาจส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เนื่องจากฤทธิ์ของกรดทำให้หลอดอาหารระคายเคืองจนอาจเกิดการอักเสบ เป็นแผลรุนแรงจนตีบ ทำให้กลืนอาหารได้ลำบาก รู้สึกเจ็บ นอกจากนี้อาจทำให้เกิดโอกาสเสี่ยงในการเป็นมะเร็งหลอดอาหาร แต่ในปัจจุบันยังพบได้น้อยมาก

เมื่อรักษาแล้วจะกลับมาเป็นอีกหรือไม่?

ข้อมูลจาก รพ.ศิริราช ปิยมหาราชการุณย์ อธิบายว่า โดยทั่วไป แพทย์จะให้ทานยาลดการหลั่งของกรดเป็นเวลา 4-8 สัปดาห์ ผู้ป่วยประมาณครึ่งหนึ่งจะมีโอกาสกลับมามีอาการได้อีก ดังนั้น การรักษาในผู้ป่วยกลุ่มนี้ แพทย์จะให้ยาในกลุ่มเดิมเป็นระยะๆ 4-8 สัปดาห์ หรือให้ยาตามอาการ

สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการเรื้อรัง อาจพิจารณาการตรวจเพิ่มเติม เช่น การส่องกล้องการตรวจความเป็นกรด ด่างในหลอดอาหาร หรือตรวจการทำงานของหลอดอาหาร

อ้างอิง : รพ.ศิครินทร์ , รพ.รามาธิบดี , รพ.บำรุงราษฎร์ , รพ.ศิริราช ปิยมหาราชการุณย์