รู้จัก 'กระบก' หรือ อัลมอนด์ไทย มากสรรพคุณ แถมสร้างรายได้งาม

กระบก (ชื่อวิทยาศาสตร์ Irvingia malayana) เป็นไม้ในเขตเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาคเหนือเรียกมะมื่น ภาคอีสานเรียกหมากบก ภาษาชองเรียกชะอัง สุโขทัยและโคราชเรียกมะลื่น ภาษาส่วยในจังหวัดสุรินทร์เรียกหลักกาย เป็นไม้ยืนต้นในวงศ์ Irvingiaceae ไม่ผลัดใบ เปลือกสีเทาอ่อนปนน้ำตาล ใบเดี่ยวเรียงสลับ ผิวเกลี้ยง ดอกขนาดเล็กมีขนนุ่ม ออกดอกรวมกันเป็นช่อโตที่ปลายกิ่ง สีขาวอมเขียวอ่อน ผลกลมรี ขนาดใกล้เคียงกับมะม่วงกะล่อน ผลอ่อนสีเขียว เมื่อแก่จะเข้มขึ้น สุกเป็นสีเหลืองอมเขียว เนื้อเละ เมล็ดแห้ง

 

 

 

กระบกเป็นไม้ป่าของประเทศไทย พบได้ตามป่าเต็งรังและป่าดิบแล้ง ในอดีตชุมชนพื้นถิ่นเก็บเมล็ดกระบกมาคั่วให้สุกแล้วนำไปตำในครก ปรุงรสด้วยเกลือและน้ำตาล เมื่อตำละเอียดจะมีน้ำมันออกมา คล้ายเนยถั่ว รสชาติหวาน มัน เค็ม ในภาคอีสานใช้ทานกับข้าวเหนียว ส่วนภาคตะวันออกใช้ผสมกับข้าวสวย เรียกว่า กระราง หรือ ข้าวราง รวมไปถึงยังเป็นอาหารสำหรับคนที่เข้าป่า ขณะที่ปัจจุบันชาวบ้านทั่วไปมักนิยมนำเมล็ดมาคั่วทานเป็นของขบเคี้ยวเนื่องจากมีความกรอบมัน โดยหาซื้อได้ตามตลาดพื้นบ้านและตลาดทั่วไป

 

กระบก มีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สูงได้ถึง 30 เมตร ต้นหนึ่งสามารถให้ผลจำนวนมาก การออกผลและร่วงหล่นจากต้นช่วงเดือนสิงหาคม - ตุลาคม การเก็บมาใช้ประโยชน์จะต้องนำไปตากแดดจนแห้งใช้เวลาประมาณ 1 เดือน หรือปล่อยให้แห้งตามธรรมชาติก็จะเก็บได้ช่วงเดือนมีนาคม - พฤษภาคม

 

 

 

 

กระบกสามารถขยายพันธุ์ด้วยวิธีเพาะเมล็ด โดยนำเมล็ดมาขลิบตามรอยแตกหรือบริเวณหัวท้าย นำไปแช่น้ำ 24 ชั่วโมง ก่อนนำไปเพาะกล้า เมื่อต้นกล้าแข็งแรงจึงนำไปปลูกในดินร่วน มีความชื้นปานกลางและสามารถรับแสงแดดได้ตลอดวัน

 

ในต่างประเทศเรียก กระบก ว่า อัลมอนด์ป่า (WILD ALMOND) เนื่องจากมีรสชาติและสรรพคุณไม่แพ้ถั่วอัลมอนด์ ซึ่งอุดมไปด้วยสารอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการ ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน บำรุงสมอง ป้องกันความจำเสื่อม บำรุงหัวใจ บำรุงไต บำรุงเส้นเอ็นและไขข้อ แถมยังช่วยให้เจริญอาหาร

 

เมล็ดกระบกมีสารอาหารมากมายที่มีคุณค่าทางโภชนาการ อาทิ โปรตีน, คาร์โบไฮเดรต, แคลเซียม, ธาตุเหล็ก, ไขมันชนิดอิ่มตัว กรดลอริก ไมริสติก กรดสเตียริก กรดปาล์มมิติก, ไขมันชนิดไม่อิ่มตัว กรอดโอเลอิก กรดไลโนเลอิก กรดปาล์มมิโตเลอิก

 

 

ประโยชน์ของกระบก

 

• เมล็ดกระบกใช้ทำของว่าง เช่น นำเมล็ดที่อยู่ข้างในมาคั่วกิน รสมันกรอบอร่อย ถือเป็นพืชเศรษฐกิจของชุมชนอีกชนิดหนึ่ง หรือนำเมล็ดมาเคลือบงา-คาราเมล เป็นส่วนผสมของเบเกอรี่ และแปรรูปเป็นแป้งกระบกเพื่อทำข้าวเกรียบ
• น้ำมันสกัดจากเมล็ดใช้ทำอาหาร หรือเป็นวัตถุดิบในผลิตภัณฑ์ประเภทเครื่องสำอางและอาหารเสริมบำรุงร่างกาย
• ผลสุกเป็นอาหารทั้งสัตว์ป่าและสัตว์เลี้ยง เช่น วัว ควาย
• เนื้อไม้มีความแข็งและหนัก จึงนิยมนำมาใช้ทำเครื่องมือต่างๆ เช่น ครก สาก ใช้ในงานก่อสร้าง และทำถ่านที่ให้ความร้อนสูง
• นิยมนำต้นกระบกไปจัดสวนในพื้นที่โล่งกว้าง ตามสวนสาธารณะ และสวนสัตว์ เพื่อเป็นอาหารและที่อยู่อาศัยของสัตว์

 

 

อ้างอิง: สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช/ wikipedia