‘ผ้าทอ’ ของ ‘พญ.ปิยะนุช รักพาณิชย์’

วันนี้ “หมอนุช” หรือ พญ.ปิยะนุช รักพาณิชย์ ผู้อำนวยการแพทย์สวนสุขภาพอรุณสหคลีนิค (แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์ฟื้นฟู และแพทย์ผู้เชี่ยวชาญพิเศษด้านเวชศาสตร์ฟื้นฟูด้านทรวงอก และสมรรถภาพหัวใจ)มาในชุด ผ้าทอ Tapis จากเกาะสุมาตรา ดิ้นทองวิบวับลวดลายสวยงามสะดุดตา ครั้นถามว่าผ้าผืนที่แพงสุด ที่สะสมไว้นั้นมาจากไหน คำตอบก็คือเป็นผ้าไหมของไทยชื่อ อัญญานาง มาจากจังหวัดอุบลราชธานีนี่เอง ส่วนผ้าผืนที่หนักมากๆ ด้วยลวดลายสวยงามแปลกตานั้นเป็นผ้าทอจากจีน  แล้วยังมีผ้าจาก บาหลี, แอฟริกา ฯลฯ รวมทั้ง ผ้าทอลายคำปุน จากอำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี ที่มีลวดลายเป็นเอกลักษณ์และมีราคา

“สนใจเรื่องผ้าทอมาได้ 20 กว่าปีแล้ว ไปงานศิลปาชีพฯ เห็นสีและลายผ้าชอบมาก ยิ่งได้ฟังคำอธิบายว่าแต่ละลายแต่ละผืนมีความพิเศษยังไง อย่างผืนแรกที่ซื้อมา สีสะดุดตามากเห็นแล้วก็ต้องเดินเข้าไปดูเลยสีสวยงามมาก ในผืนเดียวกันมีทั้ง สีดำ สีเขียว สีเหลืองมัสตาร์ด สีแดง ซึ่งมันอยู่ด้วยกันได้ ทีแรกเราก็ไม่รู้หรอกว่ามันพิเศษตรงไหน พอเขาพลิกให้เราดูด้านหลัง ข้างหน้าสวย ข้างหลังเรียบ เขาบอกว่าทอยากมาก เขาก็สอนให้เราดูรายละเอียดของการทอว่าเป็นยังไง ถือว่าแพงเหมือนกันราคาเป็นหมื่นนะผืนแรกที่ซื้อน่ะ แล้วเว้นไปนานเลย ส่วน ผ้าคลุมไหล ซื้อมาก็ไม่ได้ใช้หรอก เห็นสวยดีคิดว่าจะเอามาแขวนโชว์ที่ผนัง หลังจากผืนแรกนานหลายปีกว่าเราจะคิดนุ่งผ้าซิ่น พอนุ่งปุ๊บซื้อเยอะเลย”

คุณหมออธิบายว่า ผ้าทอที่ชอบไม่ได้วัดกันที่ราคา ขอให้ถูกใจ บางผืนราคาหลักร้อย

“ตอนแรกๆจะชอบเรื่องสี พอหลังๆชอบเรื่องความละเอียดของการทอ ยกตัวอย่างบางผืนไม่ใช่ของไทย เป็นผ้าฝ้ายของภูฎาน เขาจะมีวิธีการทอที่แปลกมากด้านหน้ามีลายแต่ข้างหลังไม่มีเลย ไม่รู้ว่าเขาทำได้ยังไง พอมีโอกาสได้ไปเที่ยวเราก็จะไปเลือกหาผ้าของผื้นถิ่นนั้นๆอันไหนสวยถูกใจก็จะซื้อกลับมาเช่นอันนี้เป็น ผ้านุ่งติมอร์ เพราะเขาจะมีชนเผ่า ลวดลายเขาก็จะแปลกอีกเพราะข้างหน้ากับข้างหลังทอออกมาได้เหมือนกันเป๊ะ เราดูไม่ออกเลยว่าอันไหนคือข้างหน้าข้างหลัง ผ้าทอจีนโบราณ ก็มีนะคะ แต่ที่ชอบที่สุดยังคงเป็นผ้าทอของไทยอยู่นะคะเช่น ผ้าทอของลาวคลั่ง จะมีทั้งของลาวครั่งที่อุทัยธานี และลาวคลั่งที่สุพรรณบุรี  พอดูสักพักเราก็จะรู้ว่าทั้งหมดเดินทางมาจากประเทศลาว แล้วมาตั้งถิ่นฐานอยู่ในแต่ละพื้นที่ของประเทศไทย  เราก็จะเริ่มสนุกเวลาที่ได้เดินทางไปในแต่ละท้องถิ่น ดูลายผ้าแล้วก็คิดว่าลายนี้ทำไมเหมือนกับที่นั่นที่นี่ สนุกเมื่อได้ฟังคนท้องถิ่นเขาอธิบาย”

นอกจากผ้าทอแล้วบางผืนที่สะสมยังเป็น ผ้าพิมพ์  เมื่อได้พูดคุยกับเจ้าของผลงานแล้วเกิดความประทับใจ

“ผ้าพิมพ์อยุธยา เขาก็อธิบายว่าเป็นลวดลายที่ลอกมาจากจากในโบสถ์ ซึ่งภาพเขียนเป็นฝีมือของช่างศิลป์ มีหลายลายอยู่ในผ้าผืนเดียวกัน ทุกผืนที่เลือกมาจะถูกดึงดูดด้วยสีและลายก่อนเป็นอันดับแรก ผืนที่แพงสุดของเราราคาประมาณ 3 หมื่นกว่าบาท เป็นผ้าไหมจากจังหวัดน่าน เขาทอได้ละเอียดมาก เชิงไม่ได้เย็บต่อแต่ทอเชิงออกมาเลยผืนนี้เรียกว่ากัดฟันซื้อนะคะ (หัวเราะ) ใส่ไปแค่หนเดียวเองคะ บางผืนไม่ได้ใส่เลย แต่เราดูทุกวัน จะแขวนเรียงไว้เป็นราว แล้วเราก็เลือกมาใส่ไปทำงาน เป็นความสุขอย่างหนึ่งที่ได้สนับสนุนผ้าไทย ลูกสาวชอบอะไรที่เป็นวิถีธรรมชาติ อาจเป็นเพราะเขาเรียนที่รุ่งอรุณ เมื่อสองปีที่แล้วเขาขอไปเรียนทอผ้าที่บ้านนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ ไปอยู่กินกับชาวบ้าน เขาสอนให้ฟรีๆเลย ผืนที่ชอบที่สุดก็คือที่ลูกสาวทอมาให้ เขาลงมือทำเองตั้งแต่สาวไหมแล้วทอออกมา กว่าจะได้มาซักผืนยากลำบาก ลูกสาวบอกว่าทีนี้ รู้แล้วใช่ไหมว่าทำยากขนาดไหน เพราะฉะนั้นเวลาซื้อ ห้ามต่อราคาแล้วนะ (หัวเราะ)”

ผ้าทอของไทยเสมือนงานศิลปะที่ศิลปินท้องถิ่นบรรจงถักทอขึ้นมา ทั้งการใช้สีต่างๆ การเลือกลายแต่ละลายนำมาร้อยเรียงต่อกันได้อย่างเหมาะเจาะ นี่คือเสน่ห์ที่เธอหลงใหล เช่น ผ้าซิ่นไทย-ลื้อ มีสีสันสวยงามสะดุดตาไปอีกแบบเพราะในผืนเดียวกันมีทั้งสีฟ้า สีชมพู สีเขียว ลวดลายออกแนวกราฟฟิค ทว่าลงตัวเสมือนงานศิลปะ 1 ชิ้น

เข็มขัดเงิน หนึ่งในของสะสมของคุณหมอ

เครื่องประดับชนิดนี้แขวนไว้ที่ชายพกห้อยตุ้งติ้งเพิ่มเสน่ห์ให้กับชุดไทย 

“ผ้าที่เราสะสมไว้มันคือความสุข เราได้ดูได้ชื่นชมทุกวัน ไม่อยากจะบอกว่านอกจากจะดูแล้วยังยิ้มให้ด้วยนะ(หัวเราะ) เหมือนเราชอบอะไรซักอย่าง เราอยากเห็นทุกวัน คอยสลับสับเปลี่ยนเอาผืนข้างล่างมาไว้ข้างบนบ้าง แล้วดู ชื่นชม ตอนนี้กำลังทำราวเพิ่ม อีกอย่างเรานุ่งผ้าถุงเกือบทุกวัน ไม่ได้แค่เก็บเหมือนของมีค่าที่อยู่ในตู้เฉยๆ”

นั่นคือคำสารภาพของ พญ.ปิยะนุช รักพาณิชย์ ผู้หลงใหลในผ้าทอและผ้าไทย  

เครื่องประดับชนิดนี้ใช้ผูกชายผ้านุ่งดูเก๋ไก๋ 

เครื่องประดับที่ใช้ผูกชายผ้านุ่งสวยงาม