ชะตากรรม"สังคมไทย" ที่กำลังจะเกิดขึ้นในอนาคต

ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา เราเจออะไรมามากมาย เรียกได้ว่าโชกโชนและกระจ่างชัดในทุกๆ เหตุการณ์

ช่วงแรกๆ เราเติบโตพร้อมกับๆ ภาพฝันแห่งอนาคตที่กำลังก้าวสู่ยุคโชติช่วงชัชวาล แต่เวลาใกล้เที่ยงของวันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2534 ความหวังทั้งหลายก็มลายสิ้น เมื่อพล.อ.สุนทร คงสมพงษ์ ยึดอำนาจรัฐบาล พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ รัฐประหารที่เราๆ ในช่วงนั้นเชื่อกันว่า “ไม่มีทางเกิดขึ้นอีกในสังคมไทย”

เหตุการณ์นั้น พาเราจมดิ่งสู่หุบเหวของความสิ้นหวังเป็นครั้งแรก เหมือนร่างกายเจอรอยบาด แผลลึก เลือดทะลัก แม้จะคัดเลือดให้หยุดไหล แต่เชื้อร้ายนานาชนิดได้แทรกเข้าสู่ร่างเป็นที่เรียบร้อย

เราไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป แทนที่จะกระโจนสู่ความรุ่งเรือง เรากลับต้องเสียเวลารื้อซากหักพัง เยียวยาความบอบช้ำและอุดรอยร้าวซ่อมรอยรั่วกันหลายปี

แม้ระหว่างนี้จะมีความพยายามลุกขึ้นสู้ แต่เราเหมือนอยู่ระหว่างพักฟื้น สติก็ไม่อยู่กับเนื้อกับตัว ฝืนสู้ทั้งๆ ที่รู้ว่าไม่แข็งแรงเหมือนเดิม

จนในที่สุด เราก็เดินพลาด เมื่อเปิดตลาดเงิน ปรับอัตราแลกเปลี่ยน ปล่อยให้สินเชื่อจากภายนอกไหลเข้าประเทศ เอกชนแห่กู้ จนก่อหนี้มหาศาล

สุดท้าย “วิกฤตต้มยำกุ้ง” ปี 2540 ก็ลุกลามจากประเทศไทย ไหลสู่อาเซียน และไปไกลถึงเกาหลีใต้ ล้มระเนระนาดไปตามๆ กัน

เมื่อล้ม ก็ต้องลุกและฟื้นฟูกันใหม่ พอจะแข็งแรงได้บ้าง ก็ต้องมาเจอกับเรื่องที่ต้องไปกลับไปตั้งต้นนับหนึ่งกันอีก

ถ้าเป็นคนก็ต้องสบถกับตัวเองวันละหลายๆ รอบว่า “อะไรกันนักหนา ไม่รู้จักจบจักสิ้น” เริ่มจากสึนามิอันดามันวันที่ 26 ธันวาคม 2547 

ถัดจากนั้นอีก 2 ปี กงล้ออัปยศก็เกิดขึ้นอีกในวันที่ 19 กันยายน 2549 นำโดย พล.อ.สนธิ บุญยรัตกลิน ยึดอำนาจรัฐบาล พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร กระหน่ำซัดด้วย “วิกฤตแฮมเบอร์เกอร์” ปี 2550-51 ต่อด้วยน้ำท่วมใหญ่ปี 2554

วงจรชีวิตของเราจึงเหมือนเจอกับอุปสรรคอย่างต่อเนื่อง จนแทบจะไม่มีเวลาสร้างเนื้อสร้างตัวกันเท่าไหร่

หลังจากน้ำท่วมใหญ่ผ่านไป รอยคราบยังไม่จางจากเสาเรือน วันที่ 22 พฤษภาคม 2557 พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ก็มาพร้อมประโยค “ถ้าเป็นแบบนี้ ผมขอโทษด้วยนะที่ต้องยึดอำนาจ” กงล้ออัปยศก็มาอีกครั้ง

สามทศวรรษเราเจอกับการรัฐประหารถึง 3 ครั้ง มันมากเกินไปสำหรับคนๆ หนึ่งที่ต้องมาเจอกับอะไรแบบนี้

เพราะการเกิดขึ้นแต่ละครั้ง ไม่เคยก่อประโยชน์โภชผลใดๆ เลย มีแต่รื้อแล้วสร้าง สร้างเสร็จก็รื้อใหม่ ซ้ำๆ กันแบบนี้เรื่อยมา

หากคนเราผ่านการใช้ชีวิตมาถึง 35 ปี ถ้าเป็นฟุตบอลต้องบอกว่า ผ่านครึ่งแรกมาแล้ว คนเป็นโค้ชก็ต้องคิด ว่าอีกครึ่งหนึ่งที่เหลือว่าจะแก้เกมอย่างไร จากที่ตามอยู่ 1 ลูก จะทำแบบไหนไม่ให้เสียเพิ่ม และแก้อย่างไรจึงจะได้ประตูตีเสมอ 

หากเป็นทีมนำ ก็ต้องมาคิดกันต่อว่าจะรักษาข้อได้เปรียบนี้อย่างไร จะลงไปอุดเพื่อขอชนะแค่ลูกเดียว หรือจะลุยต่อ เพื่อให้ได้ชัยชนะเด็ดขาดไปเลย

แต่สำหรับการเป็นคนไทยที่มีชีวิตผ่านมาจนครบ 35 ในปีนี้ บางคนอาจไม่มีครึ่งหลัง หรือถ้ารอด ก็ปล่อยให้ครึ่งสุดท้ายของชีวิตไหลไปตามยถากรรม หมดสิ้นแรงบันดาลใจใดๆ

เพราะการผ่านครึ่งแรกมาได้นั้น ถือว่าสุดๆ ต่อไปอะไรจะเกิดก็ปล่อยให้มันเกิด แค่ประคองตัวให้ลมหายใจไม่ขาดห้วงก็พอ

เราจำนวนมากคิดกันแบบนี้ ยิ่งมา 2 ปีล่าสุดกับโคโรนาไวรัส 2019 หรือโควิด-19 เห็นได้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น ว่าหลายคนพร้อมจะ “ทิ้งตัว” รับสภาพ ไม่ขอยื้อหรือสู้ต่อ ซึ่งเราต้องยอมรับว่าโควิด-19 กระหน่ำซัดมนุษยชาติหนักหนาสาหัส จนผู้คนล้มตายเกือบ 5 ล้านคนเข้าไปแล้ว

กระนั้น-การอยู่กับโรคอุบัติใหม่อย่างโควิด-19 มายาวนานเกือบ 2 ปี ทำให้เราได้เริ่มต้นเรียนรู้กันอีกครั้ง ว่าจะอยู่กับมันได้อย่างไร

บางคนมีโอกาสสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ ขึ้นมา โดยอาศัยทักษะและความเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีสมัยใหม่เข้ามาช่วย 

ขณะเดียวกันภาวะจำยอมที่ต้องไร้เสรีภาพชั่วขณะหนึ่งที่มีการล็อกดาวน์ ผู้คนจำนวนไม่น้อยใช้เวลาอยู่กับตัวเอง ทบทวนการใช้ชีวิต แล้วดูแลร่างกายตัวเองให้แข็งแรงปลอดภัยจากโรคร้าย

แต่นั่นแหละ เราไม่อาจอยู่โดดเดี่ยวหรือหมกมุ่นอยู่กับเรือนกายและจิตใจของตัวเองเพียงอย่างเดียว เรายังเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับโลกรอบกายอยู่ 

ทุกๆ วันเรายังคงเห็นความยากจน ความเหลื่อมล้ำ ความอยุติธรรม ความเสื่อมถอยของสภาวะแวดล้อมอยู่เต็มไปหมด ซึ่งเราไม่อาจเพิกเฉยต่อสิ่งเหล่านี้ได้

การเดินทางต่อไปเยี่ยงผู้ใหญ่ที่มีความมั่นคง ซื่อตรงในหลักการ จึงไม่อาจละเลยต่อชะตากรรมของสังคมที่กำลังจะเกิดขึ้นในอนาคต

เราจำเป็นต้องประคับประคอง เรียกร้อง ดูแล ท้วงติง เสนอแนะต่อไป เพื่อให้สังคมไทยหลุดพ้นจากวัฏจักรรื้อแล้วสร้างอันน่าเบื่อนี้-เร็ววัน

......................

ผลงานเขียนชิ้นนี้ ตีพิมพ์ในเซคชั่นจุดประกายฉบับพิเศษ เนื่องในวาระครบ 35 ปีหนังสือพิมพ์กรุเทพธุรกิจ ( 6 ตุลาคม 64)