5 เหตุผลต้องชม Opera ตามรอย ร.5 เสด็จประพาสยุโรป ฉลอง 120 ปี สยามสมาคมฯ

สยามสมาคมในพระบรมราชูปถัมภ์ ก่อตั้งขึ้นโดยกลุ่มนักวิชาการชาวสยามและชาวต่างชาติผู้มีความเชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดี จากมติการประชุมซึ่งจัดขึ้นที่โรงแรมโอเรียนเต็ลเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2447 ซึ่งอยู่ในช่วงปลายรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ในพระบรมราชจักรีวงศ์

ในวาระฉลองครบรอบ 120 ปี แห่งการก่อตั้ง สยามสมาคมในพระบรมราชูปถัมภ์ ในปีนี้ คณะทำงานตัดสินใจกำหนดให้มีการจัดกิจกรรมการแสดงดนตรีพิเศษ

รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสยุโรป พ.ศ.2450

โดยได้ศึกษาถึงความสนพระราชหฤทัยเกี่ยวกับ อุปรากร หรือ โอเปร่า (Opera) ของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และได้ค้นพบเรื่องราวการทอดพระเนตรโอเปร่า 7 เรื่องขณะพระองค์เสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 2 เมื่อปีพ.ศ.2450 

คณะทำงานระบุว่า ยิ่งอ่านยิ่งพบ ยิ่งเจอยิ่งน่าค้นหา จึงประมวลหลักฐานต่างๆ แล้วสร้างสรรค์ขึ้นเป็นการแสดงดนตรีสุดพิเศษชุด 1907: Rama V European Operatic Journey เพื่อจัดแสดงในวาระฉลองครบรอบ 120 ปี แห่งการก่อตั้งสยามสมาคมฯ

พร้อมกับเปิดประสบการณ์มนต์เสน่ห์ของศิลปะการแสดงและดนตรีสำหรับผู้ชมทุกผู้ทุกวัย โดยคณะศิลปินและนักดนตรีมากความสามารถ 50 กว่าชีวิต

หอประชุม สยามสมาคมฯ ในอดีต

อุปรากร เป็นศิลปะการแสดงบนเวทีประเภทหนึ่งซึ่งรวมศิลปะหลายแขนงเข้าไว้ด้วยกัน ได้แก่

• ดนตรี ที่ประกอบด้วยการขับร้องและการบรรเลงโดยวงดุริยางค์
• วรรณกรรม ที่ใช้เป็นเค้าโครงเรื่องของการแสดง
• บทเนื้อร้องการแสดง และ การเต้น
• การออกแบบ เครื่องแต่งกาย และ การแต่งหน้า ให้เข้ากับท้องเรื่อง
• การออกแบบ ฉาก แสง เสียง เพื่อสร้างบรรยากาศให้เหมาะสมตามท้องเรื่อง

นอกจากเอกลักษณ์ของความเป็นอุปรากรข้างต้นแล้ว ยังมีอีก 5 เหตุผลที่ควรค่าแก่การชม 1907: Rama V European Operatic Journey การแสดงดนตรีชุดพิเศษครั้งนี้

1.พระราชนิพนธ์ไกลบ้าน

รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสยุโรป พ.ศ.2450

การแสดงดนตรีชุดพิเศษ “1907: Rama V European Operatic Journey” ได้แรงบันดาลใจมาจากเนื้อหาในหนังสือที่ชาวไทยรู้จักกันเป็นอย่างดี คือ พระราชนิพนธ์ไกลบ้าน หนังสือรวม 'พระราชหัตถเลขา' ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

เป็นพระราชหัตถเลขาที่ รัชกาลที่ 5 ทรงส่งมาพระราชทานแก่พระราชธิดา 'สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้านิภานภดล วิมลประภาวดี กรมขุนอู่ทองเขตขัตติยนารี' ขณะเสด็จเยือนประเทศต่างๆ ในทวีปยุโรปเมื่อปีพ.ศ. 2450 หรือค.ศ.1907

นอกจากเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยที่เผยให้เห็นวัฒนธรรมยุโรปในเวลานั้นแล้ว เนื้อหาใน 'พระราชนิพนธ์ไกลบ้าน' ยังปรากฏรายละเอียดที่น่าสนใจเกี่ยวกับ การเสด็จเยือนโรงละคร หลายแห่งเพื่อทอดพระเนตรโอเปร่าถึง 7 เรื่อง อันเป็นที่มาของการแสดงชุดพิเศษครั้งนี้

 

2.ตามรอยเสด็จผ่านฉากโอเปร่า

การแสดงดนตรีพิเศษฯ ฉลองวาระ 120 ปี สยามสมาคมฯ

การแสดงครั้งนี้พาผู้ชมตามรอยเสด็จพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กลับสู่โลกแห่งมหรสพยุโรปสมัยต้นคริสศตวรรษที่ 20 ผ่านฉากที่น่าสนใจจากโอเปร่าทั้ง 7 เรื่อง 

ซึ่งท้าทายทักษะของศิลปินและนักดนตรี ทั้งในด้านการขับร้อง การแสดง บัลเล่ต์ และการบรรเลงดนตรี

นำมาร้อยเรียงต่อกันเป็นการแสดง 2 องก์ ความยาว 2 ชั่วโมงเศษ พร้อมการตีความในทุกมิติเพื่อให้เข้ากับยุคสมัยในปัจจุบัน

3.ฉาก-เวที immersive – หาไม่ได้ในโรงละครทั่วไป

หอประชุม สยามสมาคมฯ สถานที่จัดการแสดงดนตรีพิเศษฯ

การออกแบบฉากการแสดงส่งเสริมให้ผู้ชมรู้สึกเสมือนเป็นส่วนหนึ่งของโชว์ (immersive) โดยผู้ออกแบบได้ดัดแปลงการวางผังภายในหอประชุมสยามสมาคมฯ ให้แตกต่างจากกิจกรรมที่เคยจัดมาก่อนทั้งหมด 

เพิ่มพื้นที่การแสดงบนรันเวย์ที่สร้างขึ้นใหม่กลางหอประชุม เพื่อให้ผู้ชมรู้สึกใกล้ชิดกับศิลปิน เพิ่มอรรถรสในการดื่มด่ำความสละสลวยของดนตรีและบทร้อง และความซาบซึ้งกินใจของท้องเรื่อง 

ผู้ที่คุ้นเคยกับโอเปร่าจะได้พบกับความแปลกใหม่ในการนำเสนอโอเปร่าทั้ง 7 เรื่อง และผู้ชมโอเปร่าครั้งแรกจะได้เปิดประสบการณ์การชมศิลปะการแสดงในแบบที่หาไม่ได้ในโรงละครทั่วไป

 

4.รวมศิลปินทั้งชาวไทยและต่างชาติ

คณะทำงานการแสดงพิเศษฯ 120 ปี สยามสมาคมฯ

การแสดงครั้งนี้รวบรวมศิลปินมากความสามารถจากหลากหลายแขนงทั้งชาวไทยและต่างชาติ ไม่ว่าจะเป็น

1. Martin Ng นักร้องเสียงบาริโทนชาวสิงคโปร์ ผู้โด่งดังในวงการดนตรีคลาสสิกทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
2. มู่ หยู นักร้องเสียงโซปราโนชาวจีน ผู้กำลังศึกษาปริญญาเอกด้าน voice performance ที่วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล
3. วรปรัชญ์ วงศ์สถาพรพัฒน์ วาทยากรชาวไทยดีกรีเกียรตินิยมอันดับหนึ่งสาขาดนตรี มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์และเจ้าของรางวัล Grand Prize จากรายการประกวด SCG Young Thai Artist Award in Composition 2020
4. ธาริน ปริญญาคณิต ผู้กำกับโอเปร่าชาวไทยจากรั้วสถาบัน Verona Accademia per l’Opera Italiana ประเทศอิตาลี
5. แดเรน รอยส์ตัน นักออกแบบท่าเต้นชาวอังกฤษ

 

5.ชุบชีวิตฉากโอเปร่าบางเรื่องที่ รัชกาลที่ 5 ทอดพระเนตร 

เอกสารการสืบค้นข้อมูล

การแสดงครั้งนี้ชุบชีวิตฉากของโอเปร่าบางเรื่องที่รัชกาลที่ 5 ทอดพระเนตร แต่ได้หายไปจากความนิยมในปัจจุบันแล้วให้กลับมาใหม่ ผ่านกระบวนการสืบค้นและระบุชื่อเรื่องด้วยการเปรียบเทียบเนื้อหาของพระราชนิพนธ์ไกลบ้าน กับข้อเท็จจริงในหนังสือพิมพ์และนิตยสารบันเทิงภาษาฝรั่งเศส อิตาเลียนและอังกฤษสมัยปี ค.ศ.1907 

โดย ดร.พีรพัฒน์ อ่วยสุข ผู้เก็บข้อมูล อาศัยฐานข้อมูลห้องสมุดและจดหมายเหตุในยุโรป จนพบหลักฐานกำหนดการแสดงมหรสพในวันและสถานที่ซึ่งตรงกับข้อมูลในพระราชหัตถเลขา 

นอกจากจะช่วยระบุชื่อเรื่องได้แล้ว ยังเผยให้เห็นข้อเท็จจริงอื่นๆ ที่น่าสนใจ ไม่ว่าจะเป็นรายนามนักแสดง คำวิจารณ์การแสดงของสื่อมวลชน บันทึกเสียงของนักแสดง ตลอดจนภาพร่างฉากการแสดงและเสื้อผ้า ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์การแสดงชุดนี้ทั้งสิ้น

ดร.พีรพัฒน์ อ่วยสุข

ดร.พีรพัฒน์ อ่วยสุข ผู้ช่วยผู้อำนวยการสร้าง การแสดงดนตรีชุด 1907: Rama V European Operatic Journey เปิดเผยว่า สยามสมาคมในพระบรมราชูปถัมภ์ เป็นแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรม ทำหน้าที่ส่งเสริมการศึกษา แบ่งปัน และแลกเปลี่ยนความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ ศิลปะ รวมถึงการอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรมและธรรมชาติ 

โดยในวาระ 120 ปี สยามสมาคมฯ ได้เปิดโอกาสให้ศิลปินนักแสดงหน้าใหม่มากความสามารถ ที่ถือว่าเป็นดาวรุ่งของวงการมากมาย ให้มีพื้นที่แสดงทักษะเพื่อนำเสนออรรถรส ที่มีทั้ง ดราม่า ความสนุกสนานและสีสันมากมาย ในโอเปร่าวาไรตี้โชว์ครั้งนี้ให้ผู้ชมได้รู้สึกอิ่มเอม 

ธาริน ปริญญาคณิต

ธาริน ปริญญาคณิต ผู้กำกับโอเปร่า กล่าวว่า เรื่องราวของในปี ค.ศ.1907 ได้รับการนำมาร้อยเรียงแล้วนำมาตีความใหม่ เพื่อนำผู้ชมไปหาประสบการณ์ในห้วงเวลานั้นๆ ไปพร้อมๆ กันกับนักแสดง 

“โดยได้ขมวดซีนต่างๆ ที่เต็มไปด้วยวัฒนธรรมหลากหลาย ที่เชื่อว่าการแสดงกว่า 2 ชั่วโมงนี้จะพาไปสู่ความแปลกใหม่ ที่ให้คนดูได้ใกล้ชิดกับนักแสดงเหมือนการดูละคร เสมือนเราเป็นหนึ่งในเรื่องราวนั้นๆ ไปพร้อมๆ กัน”

แดเรน รอยส์ตัน

ขณะที่ แดเรน รอยส์ตัน ผู้ออกแบบท่าเต้นและผู้เล่าเรื่องในการแสดง เปิดเผยว่า ความท้าทายในโชว์ครั้งนี้ที่เกี่ยวข้องกับตนเองมี 2 ส่วน ได้แก่ การเล่าเรื่องด้วยภาษา และการเรื่องด้วยท่าเต้น

โดยทั้งหมดหลอมรวมเป็นเรื่องเดียวกัน บวกกับคัดสรรเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยจากพระราชนิพนธ์มาเล่าให้เกิดความสนุก กลายมาเป็นโอเปร่าทั้ง 7 เรื่อง ให้ผู้ชมได้รู้สึกเชื่อมโยงไปพร้อมๆ กัน 

มู่ หยู

นักร้องเสียงโซปราโนชาวจีน มู่ หยู กล่าวว่า รู้สึกโชคดีมากๆ ที่เวทีแห่งนี้ได้เปิดโอกาสได้ตนมาสวมบทบาทเป็น ‘โจโจ้ซัง’ เกอิชาสาวงามชาวญี่ปุ่น เด็กสาวแสนซื่อ ผู้ได้รับสมญาว่า ‘มาดามบัตเตอร์ฟลาย’ ยึดมั่นในการสมรสเป็นข้อผูกพันชั่วชีวิต เป็นตัวละครที่เชื่อในความรัก และตัวเองก็เป็นคนที่ศรัทธาในเรื่องความรักเช่นกัน

สำหรับโชว์ครั้งพิเศษนี้ ตนจะต้องแสดงอารมณ์ของตัวละครที่ปรับเปลี่ยนขึ้นลงในฉากดราม่าหลายฉาก นับว่าเป็นความท้าทายมากๆ และรู้สึกขอบคุณสำหรับโอกาสที่ได้มาแสดงในสถานที่ที่มีเรื่องราวมาอย่างยาวนานถึง 120 ปี

มู่ หยู แย้มมาได้ยินแล้วว่า รัชกาลที่ 5 ทอดพระเนตรการแสดงโอเปร่าเรื่องใด

การแสดงดนตรีพิเศษชุด 1907: Rama V European Operatic Journey กำหนดจัดขึ้น ณ หอประชุมสยามสมาคมฯ ถนนอโศกมนตรี (สุขุมวิท 21) กรุงเทพฯ

• รอบแรก ในวันอังคารที่ 26 พฤศจิกายน 2567 เวลา 19.00 น.
• รอบที่ 2 วันพฤหัสบดีที่ 28 พฤศจิกายน 2567 เวลา 19.00 น.
• รอบที่ 3 วันเสาร์ที่ 30 พฤศจิกายน 2567 เวลา 19.00 น.
• รอบสุดท้ายวันอาทิตย์ที่ 1 ธันวาคม 2557 เวลา 16.00 น.
• ราคาบัตร 2,000 บาท (ทุกที่นั่ง ไม่ระบุที่นั่ง)
• รอบพิเศษเฉพาะนักเรียน นักศึกษา วันอาทิตย์ที่ 24 พฤศจิกายน 2567 เวลา 16.00 น. ราคาบัตร 600 บาท (ทุกที่นั่ง ไม่ระบุที่นั่ง)

เริ่มจำหน่ายบัตรตั้งแต่วันนี้เป็นต้นไป ที่อีเมล : [email protected] โทร. 0 2661 6470 (เฉพาะเวลาทำการ อังคาร-เสาร์ 09.00 – 17.00 น.) ดูข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ www.thesiamsociety.org/ หรือ เฟสบุ๊ก The Siam Society Under Royal Patronage  

รายได้หลังหักค่าใช้จ่ายสมทบทุนเพื่อพัฒนากิจกรรมส่งเสริมการแลกเปลี่ยนความรู้ทางวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ ศิลปะ และอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรมของไทยและประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้