มาริษา เจียรวนนท์ Khao Yai Art Forest ปักหมุดดึงคนรักศิลปะทั่วโลก
มาริษา เจียรวนนท์ เปิดสถาบันศิลปะคอนเซปต์ใหม่ภายใต้ชื่อ Khao Yai Art Forest ร่วมปั้น ‘เขาใหญ่’ นครราชสีมา สู่หมุดหมายใหม่ของคนรักศิลปะจากทั่วโลก
Key Points
- มาริษา เจียรวนนท์ เปิดสถาบันศิลปะคอนเซปต์ใหม่ภายใต้ชื่อ Khao Yai Art Forest ที่อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา
- หลักปรัชญาสำคัญของ Khao Yai Art Forest คือแนวคิด การเยียวยาผ่านศิลปะ พร้อมเชิญชวนผู้มาเยือนให้ตระหนักถึงความสำคัญของ การดูแลสิ่งแวดล้อม
- จัดแสดงผลงานศิลปะจาก 7 ศิลปินระดับโลก สะท้อนหัวใจสำคัญของ Khao Yai Art Forest ค้นพบความสงบสุขผ่านศิลปะและธรรมชาติ
- ครั้งแรกของโลกที่ประติมากรรมแมงมุมยักษ์ หรือ Maman ของ หลุยส์ บูร์ชัวส์ จัดแสดงเหนือนาข้าว สร้างภาพจำที่นี่คือ ‘เขาใหญ่’ ประเทศไทย
- ชม Fog Landscape (2024) ประติมากรรมหมอกรักษ์โลกโดยประติมากรหมอกหญิงชาวญี่ปุน ฟูจิโกะ นากายะ วัย 91 ปี
เขาใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา เป็นที่ตั้งของอุทยานแห่งชาติแห่งแรกของประเทศไทย เปรียบเสมือนบ้านหลังใหญ่ของสัตว์ป่าและสวรรค์ของนักท่องไพรมาตั้งแต่ปีพ.ศ.2505
ทว่า นับตั้งแต่วันที่ 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2568 นาม ‘เขาใหญ่’ มีความงดงามมุมใหม่ให้เป็นที่กล่าวขวัญถึง ในฐานะดินแดนอันน่าตื่นตาตื่นใจของคนรักงานศิลปะ เมื่อ มาริษา เจียรวนนท์ ประธานและผู้ก่อตั้งโครงการ Chef Cares (เชฟแคร์ส) และ Bangkok Kunsthalle (บางกอก คุนส์ฮาเลอ) ได้เพิ่มเสน่ห์ให้กับผืนป่าแห่งนี้ด้วยการเปิดสถาบันศิลปะคอนเซปต์ใหม่ภายใต้ชื่อ Khao Yai Art Forest (เขาใหญ่ อาร์ต ฟอเรสต์)
สถาบันศิลปะแห่งนี้มิได้ตั้งอยู่ภายในอาคารทันสมัยหรือตึกอันสวยงามราวปราสาท แต่ผืนป่าขนาด 531.25 ไร่ในตำบลโป่งตาลอง อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา คือตัวสถาบันฯ ที่เปิดโอกาสให้ ‘ผู้มาเยือน’ เดินลัดเลาะไปตามร่มเงาไม้ใหญ่ ตัดผ่านป่าโปร่ง บางครั้งบ่ายหน้าขึ้นเนินเขา แม้กระทั่งเดินตามกันไปต้อยๆ บนคันนา เพื่อชม งานศิลปะ ที่จัดวางอยู่จุดต่างๆ ท่ามกลางธรรมชาติอย่างแท้จริง
มาริษา เจียรวนนท์ ในพิธีเปิด Khao Yai Art Forest
หลักปรัชญาสำคัญของ Khao Yai Art Forest คือแนวคิด การเยียวยาผ่านศิลปะ พร้อมเชิญชวนผู้มาเยือนให้ตระหนักถึงความสำคัญของ การดูแลสิ่งแวดล้อม ซึ่งธรรมชาติที่สมบูรณ์จะย้อนกลับมาปลอบประโลม-บำรุงจิตใจและร่างกายผู้มาเยือนนั่นเอง
เขาใหญ่ อาร์ต ฟอเรสต์ คือสถาบันศิลปะรูปแบบใหม่ภายใต้วิสัยทัศน์ของคุณมาริษาผู้ริเริ่มแนวคิดเรื่อง Art Forest หรือ ศิลป่า (สิน-ละ-ป่า) ซึ่งคำนี้มาจากการผสานคำว่า ‘ศิลปะ’ กับคำว่า ‘ป่า’ เข้าด้วยกัน เพื่อสะท้อนให้เห็นถึงความตั้งใจที่จะสนับสนุนและผลักดันการสร้างสรรค์ของศิลปินในสภาพแวดล้อมธรรมชาติให้เกิดขึ้นจริง
หาก Bangkok Kunsthalle คือศูนย์กลางศิลปะร่วมสมัยใจกลางเมืองหลวง โครงการ Khao Yai Art Forest ก็คือการมุ่งเน้นสนับสนุนศิลปินทุกรุ่นในการสร้างสรรค์ผลงานโดยมี ‘ธรรมชาติ’ เป็นแก่นสำคัญของความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์และธรรมชาติ
งานศิลปะทุกชิ้นที่จัดแสดงภายใน Khao Yai Art Forest ล้วนเป็นผลงานของศิลปินซึ่งมีชื่อเสียงระดับโลก สื่อความรู้สึกลึกซึ้งของการสำรวจจิตใจ เยียวยา ปลอบประโลม ผ่อนคลาย สร้างแรงบันดาลใจ และกระชับสายสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ดังนี้
ผลงาน : Fog Landscape #48435 (2024)
ศิลปิน : ฟูจิโกะ นากายะ
ศิลปินหญิงชาวญี่ปุน Fujiko Nakaya (ฟูจิโกะ นากายะ) วัย 91 ปี เป็นที่รู้จักจากประติมากรรมหมอกที่แสนงดงาม นากายะยังคงสร้างนิยามใหม่ให้กับความสัมพันธ์ระหว่างศิลปะ วิทยาศาสตร์และธรรมชาติ ด้วยแรงบันดาลใจจากบิดา ‘อุคิชิโระ นากายะ’ ผู้สร้างเกล็ดหิมะประดิษฐ์ชิ้นแรกของโลก
มิสฟูจิโกะเผยให้เห็นสิ่งที่มองไม่เห็นผ่านผลงานอันล้ำสมัย ผสมผสานความงามเชิงกวีนิพนธ์เข้ากับความตระหนักถึงสิ่งแวดล้อม
สำหรับผลงาน Fog Landscape #48435 ซึ่งติดตั้งอยู่ที่เขาใหญ่ หรืองานศิลปะ ‘หมอกป่าเขาใหญ่’ ชิ้นนี้ เป็นผลงานขนาดใหญ่ที่สุดของเธอจนถึงปัจจุบัน
ซึ่งประสานงานกับทีม Atsushi Kitagawara Architects นำโดย Angel Estevez ออกแบบภูมิทัศน์ที่รวมความงดงามทางศิลปะเข้ากับนวัตกรรมทางสถาปัตยกรรมให้พื้นที่ลาดเอียงดูสลับซับซ้อนงดงามราวทิวเขา
ในการสร้างหมอกที่ลอยอ้อยอิ่งอยู่บนภูมิทัศน์ มิสฟูจิโกะและเขาใหญ่ อาร์ต ฟอเรสต์ ร่วมมือกับ Aquaria บริษัทเทคโนโลยีด้านสภาพอากาศในสหรัฐอเมริกา นำเทคโนโลยีล้ำสมัยในการ เก็บเกี่ยวความชื้นในอากาศด้วยพลังงานหมุนเวียน เปลี่ยนงานศิลปะเหนือจริงนี้ให้เป็นผลงานที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน เนื่องจากไม่ได้นำน้ำจากแหล่งกักเก็บน้ำธรรมชาติและน้ำประปามาใช้
ผลงาน : Maman
ศิลปิน : หลุยส์ บูร์ชัวส์
เป็นครั้งแรกที่ Maman (1999–2002) ผลงานประติมากรรมแมงมุมยักษ์อันลือลั่นระดับโลกของศิลปินหญิงชาวฝรั่งเศส Louise Bourgeois (หลุยส์ บูร์ชัวส์) ได้รับการจัดแสดงในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ ‘เขาใหญ่ อาร์ต ฟอเรสต์’ และเป็นการจัดแสดงท่ามกลางป่าเขาลำเนาไพรเป็นครั้งแรกอีกด้วย
ศิลปินสร้างประติมากรรมชิ้นนี้เป็นสื่อสัญลักษณ์สรรเสริญมารดาตนเอง ผู้มีอาชีพเป็นช่างทอและนักอนุรักษ์ผ้าทอ
บูร์ชัวส์ กล่าวว่า “แม่เป็นเหมือนเพื่อนสนิท แม่ทั้งรอบคอบ ฉลาด อดทน อ่อนโยน มีเหตุผล งดงาม นุ่มนวล สำคัญ ปราณีต และมีคุณอนันต์เหมือนแมงมุม”
ในบริบทของ ‘เขาใหญ่ อาร์ต ฟอเรสต์’ ประติมากรรม Maman แสดงให้เห็นถึงแนวคิดความเป็นแม่ในแง่การเยียวยาฟื้นฟูภายในพื้นที่แสดงงานศิลปะแห่งนี้ ถักทอความสัมพันธ์ของมนุษย์กับธรรมชาติขึ้นมาอีกครั้ง เพราะธรรมชาติเป็นทั้งผู้ให้กำเนิดและบ้านของเรา
นอกจาก เป็นครั้งแรกที่ Maman เดินทางมาปรากฏตัวในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ คุณมาริษายังมอบความพิเศษให้กับการมาของ Maman ครั้งนี้ ด้วยการเชิญ Maman ยืนตระหง่านอยู่ท่ามกลาง ‘นาข้าว’
ที่สำคัญ เมื่อภาพ Maman แวดล้อมไปด้วยนาข้าวแพร่ออกไป จะกลายเป็นภาพจำให้ผู้พบเห็นทราบทันทีว่าสถานที่แห่งนี้คือ ‘ประเทศไทย’ เพราะ Maman ไม่เคยจัดแสดงนอกพิพิธภัณฑ์และนอกตัวเมือง โดยเฉพาะ Maman เหนือนาข้าว ยิ่งไม่เคยปรากฏมาก่อน
นี่คือการสร้างประวัติศาสตร์หน้าใหม่ให้กับประติมากรรมระดับโลกชิ้นนี้ซึ่งเกิดขึ้นที่ ‘เขาใหญ่’ ประเทศไทย
ผลงาน : K-BAR
ศิลปิน : เอ็มกรีน แอนด์ แดรกเซ็ท
K-BAR เป็นผลงานที่อุทิศให้กับ Martin Kippenberger (มาร์ติน คิพเพินแบร์เกอร์) ศิลปินชาวเยอรมันผู้ล่วงลับ มีลักษณะเป็นพาวิลเลียนทรงกล่องสี่เหลี่ยมที่มีบาร์อยู่ภายใน
ออกแบบโดยสองศิลปินคู่หู Elmgreen & Dragset (เอ็มกรีน แอนด์ แดรกเซ็ท) ซึ่งผสมผสานความโก้หรูสไตล์เมืองเข้ากับธรรมชาติในรูปแบบงานศิลปะล้ำสมัย
จุดเด่นของ K-BAR คือภาพจิตรกรรมชื่อ Untitled (1996) ของมาร์ติน ผู้ชมสามารถมองเห็นได้ผ่านกระจก
พื้นที่บาร์เครื่องดื่มแห่งนี้รองรับเพียง 6 ท่าน และเปิดให้บริการเฉพาะวันเสาร์ที่สองของเดือน ตั้งแต่เวลา 17.00–23.00 น. เสิร์ฟค็อกเทลซิกเนเจอร์ Dry Martin ที่เอ็มกรีน แอนด์ แดรกเซ็ท สร้างสรรค์ร่วมกับบาร์เทนเดอร์ของไทย สะท้อนความสัมพันธ์ระหว่างศิลปะ ธรรมชาติและความคิดเชิงวิพากษ์
ผลงาน : Madrid Circle (1986)
ศิลปิน : ริชาร์ด ลอง
‘การเดิน’ คือกระบวนการสร้างสรรค์และเป็นศิลปะในคราวเดียวกัน Richard Long (ริชาร์ด ลอง) เคยกล่าวไว้ในปี 2000 ว่า “เจตนาของผมคือการสร้างศิลปะที่ไม่เคยมีมาก่อน เป็นการเดินรูปแบบใหม่ ที่ทำให้การเดินเป็นงานศิลปะ”
Madrid Circle ที่ ‘เขาใหญ่ อาร์ต ฟอเรสต์’ เป็นผลงานแลนด์อาร์ต ประกอบด้วยแผ่นหินชนวนหลากหลายขนาดและรูปทรง จัดเรียงเป็นวงกลมสมบูรณ์แบบ ตั้งอยู่บนยอดเนินเขาสูงลูกหนึ่ง
การเดินไปรอบๆ แผ่นหินเหล่านี้ ให้ความรู้สึกใกล้เคียงกับพุทธปรัชญา เชื้อเชิญผู้มาเยือนใคร่ครวญเกี่ยวกับชีวิตในแง่ที่ว่า ชีวิตคือวัฏจักรไม่สิ้นสุดของการเวียนว่ายตายเกิด
เมื่อมองไปยังทิวทัศน์โดยรอบของบริเวณจัดแสดง จะเห็นทิวเขาเรียงซ้อนทับสลับต่อกันกับผืนป่าขนาดใหญ่ สะท้อนให้เห็นแนวคิดของขอบเขตอันไร้สิ้นสุดอีกเช่นกัน
ผลงาน : God (2024)
ศิลปิน : ฟรานเชสโก อารีนา
ประติมากรรม GOD (2024) Photo by Andrea Rossetti
ศิลปินชาวอิตาเลียน Francesco Arena(ฟรานเชสโก อารีนา) มอบประติมากรรม God (2024) ไว้ท่ามกลางป่าต้นสักของ Khao Yai Art Forest
ประติมากรรม God (2024) สร้างสรรค์จากหินขนาดมหึมา 2 ก้อน แต่ละก้อนมีด้านที่ถูกตัดเป็นระนาบ ระนาบของหินก้อนหนึ่งสลักอักษร G และ D ระนาบของหินอีกก้อนสลักอักษร O
เมื่อนำหินมาเรียงซ้อนกัน ทำให้ตัวอักษรประกอบกันเป็นคำว่า GOD หรือ ‘พระเจ้า’ แต่ผู้มาเยือนไม่สามารถมองเห็นคำนี้ได้อีกต่อไป
นี่คือการซ่อนความหมายอันลึกซึ้ง รับรู้ว่าคำว่า GOD มีอยู่ที่นั่น แต่ยังคงมองไม่เห็น สัญลักษณ์แก่นแท้ที่จับต้องไม่ได้ของความเป็นพระเจ้า และความศรัทธาอันหนักแน่นปานศิลา
ผลงาน : Two Planets (2008)
ศิลปิน : อารยา ราษฎร์จำเริญสุข
ศิลปินชาวไทยจากรั้วศิลปากร อารยา ราษฎร์จำเริญสุข เป็นหนึ่งในศิลปินร่วมสมัยจากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ผลงานวิดีโออาร์ต ศิลปะจัดวาง ภาพพิมพ์ ได้รับการจัดแสดงไปทั่วโลกตลอด 30 ปีที่ผ่านมา
Two Planets (2008) เป็นชุดผลงานวิดีโออาร์ตแสดงให้เห็นถึงปฏิสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มคนท้องถิ่น ชาวนา คนงานและพระสงฆ์ ซึ่งนั่งชมจิตรกรรมเลียนแบบภาพระดับโลกของศิลปินตะวันตก เอดัวร์ มาแน จำนวน 2 ภาพ, ฌ็อง-ฟร็องซัว มีเล 1 ภาพ และ วินเซนต์ แวนโก๊ะ 1 ภาพ เสียงพูดคุย เสียงแสดงความคิดเห็น เสียงหัวเราะของกลุ่มคนในวิดีโอขณะนั่งชมภาพวาดได้รับการบันทึกไว้
วิดีโออาร์ตชุดนี้จัดวางท่ามกลางป่าของ ‘เขาใหญ่ อาร์ต ฟอเรสต์’ ก่อให้เกิดชั้นมุมมองการเฝ้าดูเป็นชั้นๆ ผู้มาเยือนนั่งชมจอวิดีโอ ในวิดีโอมีกลุ่มคนนั่งชมภาพวาด ในภาพวาดมีฉากป่า หลังจอวิดีโอเป็นป่าจริง
เกิดคำถามที่ศิลปินฝากไว้ให้คิด ใครกำลังจ้องมองใคร ใครกำลังศึกษาเรื่องอะไรอยู่ตรงนี้ อากัปกิริยาของผู้มาเยือนเป็นอย่างไรเมื่อฟังกลุ่มคนในวิดีโอที่ไม่ได้รอบรู้เรื่องศิลปะพูดคุยกัน
ผลงานชิ้นนี้ไม่ได้เป็นการเสียดสีหรือตัดสินสิ่งใด แต่เป็นการทบทวนเกี่ยวกับความขบขันและระยะห่างของการรับรู้ต่อศิลปะ ผ่านมุมมองที่ตรงไปตรงมา
ผลงาน : Pilgrimage to Eternity (2024)
ศิลปิน : อุบัติสัตย์
อุบัติสัตย์ เป็นนามปากกาของนักกิจกรรมศิลปินชาวไทยที่อุทิศการทำงานศิลปะเพื่อสังคม วัฒนธรรม และต่อต้านความหายนะของสิ่งแวดล้อม
สำหรับผลงานที่ ‘ศิลป่า’ อุบัติสัตย์นำองค์ความรู้และความชำนาญในการสร้างเจดีย์ซึ่งส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่นภายในตระกูลตั้งแต่รุ่นคุณปู่ซึ่งเป็นช่างทำเจดีย์ ด้วยการนำดินในพื้นที่เขาใหญ่ใส่เข้าไปในแม่พิมพ์การทำเจดีย์ จำนวน 10 ชิ้น ซึ่งทั้งสิบชิ้นนี้สามารถประกอบขึ้นเป็นเจดีย์ครบองค์
เมื่อถอดดินออกจากแม่พิมพ์ อุบัติสัตย์ไม่ได้ประกอบขึ้นเป็นเจดีย์ แต่นำชิ้นส่วนเจดีย์ทั้ง 10 ชิ้นวางไว้บนพื้นดินตามจุดต่างๆ ของ ‘ศิลป่า’ หรือ ‘เขาใหญ่ อาร์ต ฟอเรสต์’ ปล่อยให้ดินฟ้าอากาศและธรรมชาติค่อยๆ ปั้นแต่งชิ้นส่วนเหล่านี้โดยปราศจากการแทรกแซงของมนุษย์
วันนี้เราเห็นองค์ประกอบเจดีย์บางชิ้นถูกน้ำฝนกัดเซาะ มีมอสขึ้นปกคลุม เกิดเป็นรูปทรงและลวดลายใหม่บนชิ้นส่วนเจดีย์
ศิลปินมองว่าท้ายที่สุดแล้วผลงาน Pilgrimage to Eternity (2024) จะกลายเป็นส่วนหนึ่งของสภาพแวดล้อมและกลับคืนสู่ผิวดิน แสดงให้เห็นถึงหลักคิดของพุทธศาสนาในเรื่องวัฏจักรของชีวิตและความตายในรูปแบบที่หลากหลาย
มร.สเตฟาโน ราโบลลี แพนเซรา ผู้อำนวยการ Khao Yai Art Forest กล่าวว่า “ในยุคที่เทคโนโลยีและการพัฒนาเมืองทำให้เราห่างไกลจากธรรมชาติ เป็นตัวแทนของการฟื้นฟูความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ เราหวังว่าสถานที่แห่งนี้จะสร้างแรงบันดาลใจและเปิดพื้นที่ให้ทุกคนได้ค้นพบความสงบสุขผ่านศิลปะและธรรมชาติ”
ขณะที่ มาริสา เจียรวนนท์ ผู้ก่อตั้ง Khao Yai Art Forest กล่าวเพิ่มเติมว่า “ศิลปินที่เราคัดสรรมา พร้อมกับผลงานอันน่าทึ่งของพวกเขา สะท้อนถึงหัวใจสำคัญของป่าศิลปะเขาใหญ่ นั่นคือการกลับคืนสู่ธรรมชาติ ค้นหาพลังแห่งการเยียวยาที่ธรรมชาติมอบให้และความยั่งยืน ย้อนสู่ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติที่ขาดหายไปเพราะความเจริญ”
Khao Yai Art Forest กำลังสร้างปรากฏการณ์ใหม่ให้กับวงการศิลปะและวัฒนธรรมของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และทำให้ประเทศไทยกลายเป็นจุดหมายปลายทางที่น่าสนใจสำหรับนักท่องเที่ยวที่ต้องการสัมผัสประสบการณ์ทางวัฒนธรรมที่หลากหลายผ่านงานศิลปะ
- หมายเหตุ : Khao Yai Art Forest เปิดให้เข้าชมทุกวันพฤหัสฯ – วันอาทิตย์ เวลา 09.30-17.00 น. (เข้าชมรอบสุดท้าย 16.00 น.) ราคาบัตรเข้าชมและรายละเอียดคลิก www.khaoyaiart.com
