'ทำไมโดนัทมีรู' และ 'เฮลตี้โดนัท' มีมั้ย กินอร่อย หวานน้อย ดีต่อสุขภาพ
ใคร ๆ ก็รู้จัก ‘โดนัท’ แต่ ‘ทำไมโดนัทมีรู’ ถ้าไม่มีรูเรียกโดนัทได้มั้ย? โดนัททำจากแป้งทอด นุ่ม ๆ หวาน ๆ แล้ว 'เฮลตี้โดนัท' หวานน้อยหน่อย เพิ่มโปรตีนมากหน่อย และไม่ต้องทอด น่าจะเป็นโดนัททางเลือกเพื่อสุขภาพ
โดนัท (Doughnut) มีแป้งจึงเรียกว่า “โด” (dough) แต่ไม่ยักมีถั่ว (nut) แล้วทำไมเรียกโดนัท และ ทำไมโดนัทมีรู
ถ้าโดนัทไม่มีรูจะเรียกโดนัทได้มั้ย ก็ได้นะ ถ้าวิธีทำแบบเดียวกัน โดนัทกินแล้วอ้วนแน่ เพราะทำจากแป้งสาลี ยีสต์หรือผงฟู น้ำตาล นม เนย ทอดในน้ำมันอีก จึงเป็นอาหารแคลอรี่สูง
คนยุคใหม่บอกว่า เฮลตี้โดนัท ก็มี ทำไม่ยาก อย่างแรกเลยเปลี่ยนจากทอดเป็นอบ ลดน้ำตาล เพิ่มโปรตีน เลือกแป้งแพลนท์เบส, แป้งอัลมอนด์, นมข้าวโอ๊ต ฯลฯ เป็นโดนัททางเลือกเพื่อสุขภาพ
โดนัทมาจากไหน ถ้าขนมทำจากแป้งแล้วลงทอดในน้ำมัน น่าจะกำเนิดขึ้นไม่นาน (เพราะใช้น้ำมัน) บันทึกว่า มาจากชาวดัทช์ที่มาตั้งถิ่นฐานในอเมริกา นำโดนัทจากบ้านเกิดมาและกินกันในนิวอัมสเตอร์ดัม (ภายหลังชาวอังกฤษชนะโหวตเปลี่ยนชื่อเป็นนิวยอร์ก) ยุคนั้นเรียกว่า Olykoek แปลว่า oily cake คืออมน้ำมันจริง ๆ จากกรรมวิธีการทอดแป้งในน้ำมันแกะ
ทำไมโดนัทมีรู ยุคแรกของโดนัทชาวดัทช์ น่าจะเป็นแป้งกลม ๆ ทอดร้อน ๆ จากบันทึกในหนังสือของ Washington Irving เรื่อง A History of New York, from the Beginning of the World to the End of the Dutch Dynasty ตีพิมพ์เมื่อปี 1809 ต่อมามีบันทึกว่าโดนัทมาจากชาวดัทช์ เมื่อต้นศตวรรษที่ 18 และมีวิวัฒนาการไปบ้างจนหน้าตาเหมือนโดนัทปัจจุบันเมื่อราวกลางศตวรรษที่19
โดนัทต้องมีรู (Cr.asubtlerevelry.com)
แน่นอนว่าเรื่องเล่า รูของโดนัท เกิดขึ้นเมื่อปี 1847 โดยหนุ่มน้อย แฮนสัน เกรกอรี่ วัย 16 ปี เห็นแม่ของเขากำลังทอดโดนัท ก็ฉวยเอาขวดพริกไทยมากดลงตรงกลางแป้งที่ยังไม่ทอด คิดว่าจะทำให้สุกเร็วขึ้นซึ่งมันก็จริง เมื่อแม่ของเขานำลงทอดจึงกลายเป็น โดนัทมีรู
เรื่องทำไมโดนัทมีรู ถึงกับเขียนลงในนิตยสารของสมิธโซเนียนว่าเป็นความครีเอทีฟ เพราะเมื่อทอดเสร็จ รูตรงกลางนั้นสามารถใส่ถั่ว สมุนไพรเช่น ผงนัทเม็ก อบเชย ผิวมะนาว เฮเซลนัท วอลนัท วัตถุดิบอย่างหลังน่าจะอธิบายได้ว่าทำไมถึงมีคำว่า “นัท” ต่อท้าย
ยังมีอีกหนึ่งที่มาระบุว่า คำว่า Dow nuts ปรากฏอยู่ในตำราทำอาหารเมื่อยุค 1800s เขียนโดยภริยาของ บารอน โธมัส ดิมสเดล ที่ได้สูตรมาอีกต่อหนึ่ง ซึ่งมีอีกชื่อว่า Hertfordshire nut
โดนัทที่เขียนว่า Donut ตีพิมพ์เมื่อปี 1900 ประมาณว่าเขียนย่อตามประสาคนอเมริกัน และเพื่อสะดวกต่อนักท่องเที่ยว ตอนนี้จึงมีวิธีสะกดได้ 2 อย่าง และเมื่องานเวิร์ดแฟร์ปี 1939 จัดสัปดาห์กินโดนัท เขียนว่า National Donut Week ต่อมาก็กลายชื่อแบรนด์สินค้า เช่น Dunkin’ Donuts ก่อตั้งเมื่อปี 1950 ถือว่าเป็นบริษัททำโดนัทที่เก่าแก่ที่สุด
วันโดนัทแห่งชาติ มีหลายเวอร์ชั่น เช่น วันที่ 2, 3 มิถุนายน, วันศุกร์สัปดาห์แรกของเดือนมิถุนายน, วันที่ 5 พฤศจิกายน ตั้งขึ้นเพื่ออยากขายโดนัท เป็นกลยุทธ์ทางการตลาดอย่างหนึ่ง
แต่หลักฐานเก่า ๆ น่าจะอยู่ที่ต้นเดือนมิถุนายน สมัยสงครามโลกครั้งที่ 1 ทหารอเมริกันไปรบในฝรั่งเศส มีสุภาพสตรีอาสาสมัครไปช่วยทำอาหาร พวกเธอทอดโดนัทในหมวกเหล็กทหารแล้วแจกจ่ายให้ทหารกิน ซึ่งคงอร่อยมาก โดนัทร้อน ๆ ประทังชีวิต หวานนิดเพิ่มพลังงาน เหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นในสนามเพลาะ
สาเหตุนี้หรือเปล่าที่ทำให้ชาวอเมริกันชอบกินโดนัท ถ้าดูหนังฮอลลีวู้ดตั้งแต่ยุค 70s ตื่นเช้ามาคนอเมริกันไปทำงานพร้อมโดนัทกับกาแฟ (สำเร็จรูป) 1 แก้ว ถือว่าอร่อยแล้ว คนที่เคยอยู่ที่นั่นก็เล่าว่า เขาก็กินกันแบบนี้แทบทุกเมือง เป็นอาหารเช้าแบบหวาน ๆ
(Cr.sunkissedkitchen.com)
เบเกิลมีรู ทำไมไม่มีใครถาม ขนมปังเบเกิล (Bagel) มีรูตรงกลางเหมือนกัน เกิดก่อนโดนัทหลายร้อยปี บ้างระบุว่าเกิดมาตั้งแต่ยุคอาณาจักรออตโตมัน ที่ใหม่กว่านั้นคือราวศตวรรษที่ 9 สมัยอาณาจักรออสเตรีย คาดว่านายเกรกอรี่อาจมีแรงบันดาลใจจากเบเกิล ที่ทำรูตรงกลางเพื่อให้สุกเร็วและทั่วถึง บางทีก็ทำเป็นวง (ring) ซึ่งรูตรงกลางใหญ่มาก (จนไม่เรียกว่ารู)
โดนัท Vs เบเกิล แตกต่างกัน : โดนัทหวาน เบเกิลจืด ซึ่งทำจากแป้งโฮลเกรน บ้างผสมธัญพืช จัดเป็นขนมปังชนิดหนึ่ง แรกเริ่มทำด้วยการต้มทำให้ผิวสัมผัสเหนียวนุ่ม ต่อมาใช้วิธีอบทำให้ผิวนอกกรอบเล็กน้อย จะกินก็อบให้ร้อน ทาครีมชีสหรือยัดไส้สารพัด เป็นอาหารคาว อาหารเช้า อาหารว่าง กินแบบตั้งใจอิ่ม
เฮลตี้โดนัท : โดนัทเบสิก ไม่เติมครีม ไม่เติมซอสช็อกโกแลต เคลือบน้ำตาลหรืออื่น ๆ เป็นอาหารเช้าหวาน ๆ แบบเร่งด่วนของอเมริกันชน ลองสำรวจปริมาณแคลอรี่ พบว่า
โดนัทเบสิก (50-70 กรัม) ให้พลังงาน 269 แคลอรี่ / เคลือบช็อกโกแลต 312 แคลอรี่ / ราดเมเปิ้ลไซรัป 310 แคลอรี่ / Dunkin’ Donut แบบเพลน 240 แคลอรี่ / Krispy Kreme แบบเพลน 190 แคลอรี่ / Tim Horton Honey Dip 190 แคลอรี่
ทั้งหวานมัน นุ่ม หอม ใครจะห้ามใจ จึงเกิด เฮลตี้โดนัท สำหรับชาววีแกนและคนขี้แพ้ทั้งหลาย เช่น แพ้กลูเตน แพ้นม โดนัททางเลือกใหม่จึงออกแบบมาหลายสูตร ช่วยให้กินโดนัทแล้วไม่รู้สึกผิด ได้สารอาหารมากขึ้น
เช่น ใช้วิธีอบแทนทอด / ลดปริมาณน้ำตาล / ลดเนยหรือชอร์ตเทนนิ่ง / ใช้น้ำมันมะกอกแทนเนย / เพิ่มโปรตีนลงในแป้งเช่น เวย์โปรตีน, แพลนท์เบส, แป้งไร้กลูเตน, แป้งอัลมอนด์, แป้งข้าวเจ้า, แป้งถั่วลันเตา / เปลี่ยนไปใช้นมข้าวโอ๊ต, นมอัลมอนด์, กรีกโยเกิร์ต ฯลฯ
เฮลตี้โดนัท สูตรทั่วไปให้พลังงาน 125 แคลอรี คาร์โบไฮเดรต 19 กรัม โปรตีน 3 กรัม ไขมัน 5 กรัม แร่ธาตุอื่น ๆ อีกเล็กน้อย เช่น โปแทสเซียม วิตามินเอ แคลเซียม ธาตุเหล็ก และไฟเบอร์
ทำเสร็จหน้าตาคงเหมือน เบเกิล อย่างน้อยก็ทำรูไว้หน่อยให้รู้ว่าคือ เฮลตี้โดนัทมีรู
อ้างอิง: healthline.com, Britannica.com
