‘ตลาดน้ำดำเนินสะดวก’ แหล่งท่องเที่ยว 'เสน่ห์ไทย' ในปี 67
แหล่งท่องเที่ยว จ.ราชบุรี ที่มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วโลก ด้วยภาพชาวสวนบนเรือพายที่มีผลไม้มากมายหลายชนิด ‘ตลาดน้ำดำเนินสะดวก’ ในปัจจุบันนี้เป็นอย่างไร
ททท. ภาคกลาง นำเราไปท่องเที่ยว ตลาดน้ำดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี สถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงระดับโลกของประเทศไทย ด้วยระยะทางที่ไม่ไกลจากกรุงเทพฯ มากนัก ประมาณ 80 กิโลเมตร สามารถไปเช้าเย็นกลับ หรือพักค้างคืนก็ได้เพราะมีหลายสิ่งหลายอย่างให้เที่ยวชม
"ตลาดน้ำดำเนินสะดวก" เป็นที่รู้จัก เปิดตัวสู่สายตาชาวโลกในฐานะแหล่งท่องเที่ยวเมื่อปี พ.ศ. 2510 ด้วยภาพของแม่ค้าพ่อค้าสวมงอบใบลานแต่งกายแบบชาวสวน พายเรือที่เต็มไปด้วยผลไม้มากมายในเส้นทางคมนาคมทางน้ำ
ตลาดน้ำดำเนินสะดวก หรือ ตลาดน้ำคลองต้นเข็ม เกิดขึ้นใน พ.ศ. 2409 รัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้ขุดคลองดำเนินสะดวก ระยะทางกว่า 32 กิโลเมตร เพื่อเชื่อมแม่น้ำแม่กลอง ที่บางนกแขวก กับแม่น้ำท่าจีน ที่ประตูน้ำบางยาง
ทำให้เกิดคลองซอยเล็ก ๆ เกิดขึ้นมากมาย ประมาณ 200 คลอง ชาวบ้านใน จ.ราชบุรี สมุทรสงคราม และสมุทรสาคร สามารถติดต่อกันทางน้ำได้สะดวกมากยิ่งขึ้น
Cr. Kanok Shokjaratkul
เริ่มต้นการท่องเที่ยวของเรากันด้วย การไปที่ท่าเรือเพื่อลงเรือพาย มีหมวกงอบใบลานให้สวม มีร่มกันแดด และเสื้อชูชีพ เรือของเราค่อย ๆ เบนตัวออกสู่สายน้ำ มีเรือแซงเราไป แล้วก็มีเรือสวนมามากมายมาย
ตื่นตาตื่นใจไปกับเรือของพ่อค้าแม่ค้าที่จอดเรียงรายรอบ และที่สวนมา นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติ ที่มาท่องเที่ยวที่นี่นับได้ว่า คับคั่ง หลั่งไหล ลงเรือ นั่งเรือ ขึ้นเรือ ซื้อของกันคึกคักมาก
Cr. Kanok Shokjaratkul
Cr. Kanok Shokjaratkul
Cr. Kanok Shokjaratkul
Cr. Kanok Shokjaratkul
มีเรือขายไอศครีมมะพร้าวผ่านมา เราเลยอุดหนุน เพื่อจะได้กินไปชมวิวไป แม่ค้าบอกว่าเมื่อก่อนมีแต่เรือพาย ห้ามเรือยนต์เข้า แต่ตอนนี้มีเรือยนต์เข้ามามากมาย บรรยากาศจึงเปลี่ยนไป เป็น ขวักไขว่ ฉวัดเฉวียนทั้งเรือยนต์ เรือพาย ต่างหลบหลีกไม่ให้ชนกัน
Cr. Kanok Shokjaratkul
Cr. Kanok Shokjaratkul
Cr. Kanok Shokjaratkul
ผ่านไปสักพักก็พบกับร้านขายของที่ระลึก ร้านขายงานศิลปะ ร้านขายของกิน ทั้งสองฟากฝั่ง จนดูเหมือนร้านค้ามากกว่า พายไปไม่นานก็ไปเจอร้านชาวบ้าน ขายกาละแม ข้าวเหนียวกวน อยู่ในพุ่มไม้ เราบอกคนพายตรงเข้าไปเลย เป็นร้านที่มีเสน่ห์ ทำขนมพื้นบ้านออกมาขาย แล้วยังขายมะพร้าวกะทิและไม่กะทิด้วย พ่อค้าส่งกาละแมให้ลองชิม ก่อนซื้อ ชิมแล้วอร่อยดี ซื้อเลย ข้าวเหนียวกวน ก็อร่อยไม่แพ้กัน ก็ซื้ออีก
Cr. Kanok Shokjaratkul
Cr. Kanok Shokjaratkul
ตลาดน้ำดำเนินสะดวก เริ่มค้าขายตั้งแต่เวลา 07.00 น. ไปจนถึง 13.00 น. มีเรือให้เช่าเหมาลำนำเที่ยว ไปดูสวน ไปดูการทำน้ำตาลสด ไปสัมผัสวิถีชีวิตของคนริมคลอง
เรือพาย : 450-600 บาท / 1 ชั่วโมง (ไม่เกิน 5 คน)
เรือยนต์ : 690-1,000 บาท / 1 ชั่วโมง (ไม่เกิน 6 คน)
Cr. Kanok Shokjaratkul
-
วิถีคลอง วิถีไทย ที่ สวนเกษตรแม่ทองหยิบ
ในช่วงบ่าย เราเดินทางไปที่ สวนเกษตรแม่ทองหยิบ เพื่อสัมผัสกับวิถีชีวิตชาวสวนและชมสวนอย่างใกล้ชิดลึกซึ้ง
สวนเกษตรแม่ทองหยิบ นำภูมิปัญญาเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 มาปรับใช้ เป็นต้นแบบของการปลูกพืชสองอย่างในหลุมเดียวกัน ให้พืชเกื้อกูลกันเอง เป็นที่มาของคำว่า ต้นไม้กอดกัน
ที่นี่เป็นศูนย์กลางของเกษตรกรในพื้นที่กว่า 30 ราย มีกิจกรรมสำหรับนักท่องเที่ยว คือ พายเรือในร่องสวน บรรยากาศร่มรื่นของสวนผสมที่มีพืชมากมายหลายชนิด มะพร้าว ส้มโอ ฟัก แฟง ฝรั่ง มะนาว มะละกอ ฯลฯ
Cr. Kanok Shokjaratkul
ไพศาล ศรีเอี่ยมกูล ประธานคณะกรรมการกลุ่มวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยว สวนเกษตรแม่ทองหยิบดำเนินสะดวก ต. ศรีสุราษฎร์ อ.ดำเนินสะดวก จ.ราชบุรี กล่าวว่า จุดเริ่มต้นของการเปิดสวนให้นักท่องเที่ยว มาจากรัฐบาลที่แล้วส่งคนมาสืบหาพื้นที่ที่เหมาะสมเพื่อจะให้นักท่องเที่ยวได้มาพักผ่อนหย่อนใจและศึกษาดูงาน มากกว่ามาดูตลาดน้ำดำเนินสะดวกอย่างเดียว
"เราได้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ วิถีคลอง วิถีไทย ตามรอยเสด็จคลองดำเนิน เพราะพื้นที่นี้มีทั้งประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์คือ รัชกาลที่ 5 ได้เสด็จประพาสทางเรือ ล่องมาตามแม่น้ำลำคลอง และ รัชกาลที่ 9 ก็ได้เสด็จมาทอดกฐิน
คลองดำเนินสะดวก เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4 ได้ริเริ่มขุดคลองนี้ขึ้น เพื่อเชื่อมระหว่างสองแม่น้ำด้วยกัน แม่น้ำท่าจีนกับแม่น้ำแม่กลอง ทำให้ตรงนี้กลายเป็นสถานที่ขนส่งสินค้าเข้าไปในกรุงเทพฯ ได้ใกล้ที่สุด ไม่ต้องอ้อม
คลองนี้มีหลายจังหวัด สมุทรสาคร ราชบุรี สมุทรสงคราม ได้ใช้ประโยชน์จากคลองที่ขุดขึ้น ผันน้ำมาจากสองแม่น้ำ ผลดีคือได้เส้นทางสัญจรคมนาคมแล้วยังได้น้ำมาทำการเกษตรอีก
ทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของชาวสวนดีขึ้น สามจังหวัดนี้ส่วนใหญ่ทำอาชีพเกษตรกร ทำนา ปลูกข้าว มีพื้นที่นา มีโรงสีข้าว เป็นพื้นที่ลุ่ม เวลาน้ำมากมันก็ท่วม
คนจีนเลยคิดว่าจะทำยังไงให้มีพืชผลปลูกออกมาได้ทั้งปี ก็เลยขุดแบบนี้ ยกร่อง ขึ้นมา เพื่อระบายน้ำออกไป พืชก็อยู่ได้ คนเลยหันมาทำพืชสวนไร่นาแบบนี้ ที่มีลักษณะยกร่อง แล้วก็ปลูกผัก ปลูกอะไรไป
ต่อมากลายเป็นสวนผลไม้ที่ผสมผสานกัน ที่ดำเนินฯนี่ปลูกได้หลายอย่างมาก มีน้ำใช้ทั้งปีไม่ขาด อยากให้นักท่องเที่ยวเข้ามาชม มาเจาะลึกถึงรากแก่นว่า ดำเนินฯมีอะไรมากกว่าตลาดน้ำที่เห็น"
-
ตลาดน้ำดำเนินสะดวก พ.ศ. 2567 ในมุมมองของชาวสวน คนในพื้นที่
"เดี๋ยวนี้คนไทย หรือ ชาวสวนจริง ๆ ไม่ค่อยมีแล้ว โดยมากเมคกันหมด เป็นแม่ค้าคนกลาง ซื้อของจากที่อื่นมาใส่เรือแล้วเอามาขายให้นักท่องเที่ยว แล้วก็มีเรือยนต์ วิ่งกันเร็วมาก
ผู้สูงอายุที่เป็นชาวสวนพายเรือไปขายก็ได้รับผลกระทบ ถึงขนาดเรือคว่ำ บาดเจ็บก็มีมาแล้ว ลูกหลานก็ไม่ให้ไป เพราะมันอันตรายมาก สู้คลื่นไม่ไหว ถ้าเขามาเร็ว ๆ ไม่สนใจเรือพาย ไม่สังเกตเรา ไม่เห็นเรา โดนชนเข้าไปมันไม่คุ้ม กับการเจ็บตัวหรือเป็นอะไรไป ก็เลยไม่ค่อยมีเรือพายขายของเหมือนก่อน
ใครที่มีผลผลิตมาก ๆ ก็เอาใส่รถไปขายที่ไกล ๆ เช่น ตลาดศรีเมือง ที่ตัวเมืองราชบุรี หรือส่งไปตลาดไท สี่มุมเมืองเลยดีกว่า
อย่างมะพร้าวที่นี่ เราไม่ต้องทำอะไรเลย นอกจากดูแล จะมีคนมารับซื้อมาเก็บถึงสวน คนสวนมีหน้าที่อย่างเดียว คือ ดูเขานับขึ้นรถ แค่นั้นเอง
Cr. Kanok Shokjaratkul
Cr. Kanok Shokjaratkul
มะพร้าวมีทั้งปี 20 วันเก็บหนหนึ่ง ได้ถึง 15 ปี อย่างต้นที่เห็นนี่ 11 ปีแล้ว อีกไม่เกิน 4 ปี เราก็จะล้มลงแล้วก็ปลูกใหม่ ไม่รอให้ล้มเอง มันช้า ไม่ทันกัน ต้นจะได้ไม่สูงเกิน ถ้าปลูกกลางแจ้ง 3 ปีก็โต แต่ถ้าในร่ม โตช้า ประมาณ 5 ปี
สวนเกษตรแม่ทองหยิบ มีนักท่องเที่ยวเข้ามาหาข้อมูลมาหาประสบการณ์ มีพื้นที่ 35 ไร่ เราไม่ได้อยากได้มากกว่านี้ และเราไม่ขายให้คนต่างชาติ
เดี๋ยวนี้คนต่างชาติเข้ามากว้านซื้อกันเยอะ ล้งจีนเอาคนไทยเป็นนอมานีแล้วซื้อในนามคนไทย ซื้อเป็น 1,000 ไร่ก็มี ปลูกเสร็จแล้วก็เอาไปส่งเอง เราไม่ได้อะไรเลย
ต่อไปข้างหน้า พื้นที่ ก็จะหมด ถ้าใครให้ราคาดี คนก็ขายเอาตังค์ดีกว่า เขาไม่ได้นึกถึงภายภาคหน้าว่าลูกหลานเราจะเป็นยังไง อาชีพของเราด้วย อยากให้มันอยู่อย่างนี้ ไม่อยากขาย แล้วก็ไม่ได้อยากได้เพิ่ม เราไม่มีแรงไปทำแล้ว มีอยู่แค่นี้ก็ทำแค่นี้ต่อไป
Cr. Kanok Shokjaratkul
สำหรับที่มาของชื่อสวน คือชื่อของแม่ แม่ทองหยิบ อายุ 94 แล้ว เรื่องความขยัน เด็กสมัยนี้สู้แกไม่ได้เลย แกเดินลงมาเห็นใบไม้หล่นแกก็ยังเก็บ เห็นอะไรรกหูรกตาไม่ได้
สมัยก่อน แม่เอาของใส่เรือแล้วพายจากนี่ไปขายที่ตัวเมืองราชบุรี ประมาณ 30 กิโล แล้วก็พายไปปากคลองตลาด สมัยนั้นมีเรือบรรทุกหินบรรทุกทรายเยอะ ก็อาศัยเกาะไปกับเขา ให้เขาโยงเรือให้ แต่ถ้าช่วงไหนไม่มีเรือโยงมา ก็พายเอง แม่ขายมาหลายปีจนมาแต่งงานอยู่กับเตี่ยก็เลิกขายมาเลี้ยงพวกผม ก๋งมาจากเมืองจีน มาอยู่กับยายที่เมืองไทย ไม่มีอะไร ก็เช่าที่เขาทำ แล้วก็ค้าขาย"
https://www.facebook.com/ThongyibOrchard/?locale=th_TH โทร. 099 212 8682
Cr. Kanok Shokjaratkul
การเดินทาง ไปตลาดน้ำดำเนินสะดวก
รถยนต์ : 1.ถนนเพชรเกษม (ทางหลวงหมายเลข 4) ผ่านบางแค สวนสามพราน นครชัยศรี นครปฐม เลยกิโลเมตรที่ 83 จะพบกับแยกบางแพ ให้เลี้ยวซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 325 ประมาณ 25 กิโลเมตร ข้ามสะพานธนะรัชต์ เลยไป 200 เมตร เลี้ยวขวาเข้าไปอีก 1 กิโลเมตร
2.ถนนธนบุรี-ปากท่อ (ทางหลวงหมายเลข 35) เลี้ยวขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 325 ผ่านตัวเมืองสมุทรสงคราม เลี้ยวเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 325 ไปประมาณ 12 กิโลเมตร ทางเข้าตลาดน้ำจะอยู่ก่อนขึ้นสะพานธนะรัชต์ 200 เมตร เลี้ยวซ้ายเข้าไป 1 กิโลเมตร
รถโดยสารประจำทาง : รถโดยสารปรับอากาศสายกรุงเทพฯ-ดำเนินสะดวก ออกจากสถานีขนส่งสายใต้ ถนนบรมราชชนนี เที่ยวแรกเวลา เวลา 05.50 น. เที่ยวสุดท้าย เวลา 21.00 น. ใช้เวลาเดินทาง 2 ชั่วโมง ลงตลาดเชิงสะพานธนะรัชต์ โดยสารรถสองแถวเข้าไปอีก 1 กิโลเมตร
รถตู้ : สายกรุงเทพฯ-ดำเนินสะดวก ออกจากขนส่งสายใต้ใหม่ (ปิ่นเกล้า) มาถึงอำเภอดำเนินสะดวก เที่ยวแรกเวลา 05.30 น.
ข้อมูลเพิ่มเติม : ททท. สำนักงานราชบุรี โทร. 032 919 176 หรือ โทร. 1672 Travel Buddy
