Tax Trend 2020 : จุดเริ่มต้นของยุค Digital Tax

ผู้เขียนเชื่อว่า trend การเก็บภาษีที่มาแรงและกำลังเป็นที่สนใจของ policymakers ทั่วโลกคงหนีไม่พ้น Digital Tax

ดังนั้น หากพิจารณาลักษณะและรูปแบบของธุรกิจในปัจจุบัน ต้องยอมรับว่า ธุรกิจสามารถดำเนิน ได้โดยไม่จำเป็นต้องมีหน้าร้านในแบบเดิม การทำธุรกิจในยุคดิจิทัลสามารถใช่ช่องทางอิเล็กทรอนิกส์เป็นสื่อกลางโดยผู้ให้บริการไม่จำเป็นต้องเข้ามาในประเทศที่รับบริการ และด้วยประโยชน์ของ Digital Platform การทำธุรกรรมข้ามประเทศจึงเป็นเรื่องง่ายที่ทำได้ 24 ชั่วโมง อันเป็นการตัดความจำเป็นในการมีร้านค้าในทางกายภาพ หรือหน้าร้านในแบบเดิมไป นั้นแปลว่าในสถานการณ์แบบนี้ภาษีนิติบุคคลที่ใช้อยู่ในปัจจุบันทำงานได้ไม่มีประสิทธิภาพเท่าไรนัก เพราะบริษัทข้ามชาติในปัจจุบันสามารถสร้าง Value จากธุรกรรมออนไลน์ได้โดยไม่ต้องมี Physical presence

• Digital Tax เก็บจากอะไร?

จากการศึกษาพบว่า Digital Taxมักจัดเก็บจากการดำเนินธุรกิจหรือกิจกรรมที่สร้างรายได้ในลักษณะต่าง ๆ ที่อยู่ในรูปแบบดิจิทัล เช่น

1) การขายสินค้า/บริการแบบดิจิทัลซึ่งเป็นลักษณะของการขายสินค้า/บริการในทรัพย์สินที่ไม่มีรูปร่างและถูกสร้างขึ้นมาโดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ เช่นdownloaded software, applications รวมถึงสินค้าดิจิทัลในรูปแบบต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น e-books, digital movie, หรือ audio flies เป็นต้น 2) ผู้ให้บริการเดิมอาจเคยอยู่ในรูปแบบกายภาพ แต่ได้ปรับเปลี่ยนการให้บริการมาอยู่ในรูปแบบออนไลน์ หรืออาจเป็นผู้ให้บริการที่ให้บริการโดยใช้เทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามาเป็นองค์ประกอบสำคัญ เช่น บริษัทเทคโนโลยีที่ให้บริการ Social media หรือ Online content provider เป็นต้น

3) ในบางประเทศ Digital Tax ยังเก็บจากการที่บริษัทได้ทำการจัดเก็บข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ใช้งาน หรือการทำ profiling ช้อมูลบนอินเทอร์เน็ต เพื่อนำไปใช้ในทางการตลาดหรือการโฆษณาอีกด้วย (เพราะถือว่าเป็นการสร้างรายได้)

• ฝรั่งเศส อังกฤษและมาเลเซียเริ่มเก็บ 2020

แม้แนวคิดในการสร้างระบบ Digital Tax ร่วมกันของ EU จะยังหาข้อสรุปที่ลงตัวไม่ได้แต่ฝรั่งเศสก็ได้เปิดตัวแซงหน้าโดยการออกกฎหมาย Digital Services Tax และให้มีผลย้อยหลังไปในวันที่ 1 ม.ค.2562 โดยจะจัดเก็บในอัตรา 3% จากบริษัทเทคโนโลยีข้ามชาติที่มีรายได้ทั่วโลกรวมมากกว่า 750 ล้านยูโร และมีรายได้จากการให้บริการดิจิทัลในฝรั่งเศสมากกว่า 250 ล้านยูโร ซึ่งฝรั่งเศสตั้งใจจะใช้กฎหมายฉบับนี้ไปจนกว่าที่ประชุม EU จะมีข้อตกลงร่วมกันในการจัดเก็บ Digital tax ได้ และแน่นอนว่านี่คือที่มาของการขึ้นกำแพงภาษีตอบโต้จากสหรัฐ ประเทศต้นกำเนิดของ Tech Giants รายใหญ่ของโลก ซึ่งในประเด็นนี้ ประธานาธิบดีทรัมป์ได้กล่าวไว้ชัดเจนว่า "Tech Giants มีต้นกำเนิดและฐานธุรกิจหลักในสหรัฐ ย่อมสมควรต้องเสียภาษีให้สหรัฐไม่ใช่ประเทศอื่น"

นอกจากนี้ อังกฤษและมาเลเซียก็จะเริ่มจัดเก็บ Digital tax เช่นกัน โดยในอังกฤษได้มีการร่างกฎหมาย Digital Services Tax เพื่อจัดเก็บภาษีในเดือนเม.ษ.63 ในอัตรา 2% กับบริษัทที่มีรายได้รวมทั่วโลกจากการให้บริการดิจิทัลมากกว่า 500 ล้านปอนด์ และมากกว่า 25 ล้านปอนด์ในอังกฤษ ประกอบกับอังกฤษยังได้มีแนวทางในการปรับปรุงหลักกฎหมายเรื่อง Profit tax rules และปรับนิยาม "สถานประกอบการถาวร" เพื่อรองรับการดำเนินธุรกิจแบบดิจิทัลโดยเฉพาะอีกด้วย เช่นเดียวกันในมาเลเซีย ได้มีการประกาศใช้ Sale and Services Tax ที่จะจัดเก็บภาษีในอัตรา 6% จากการให้บริการดิจิทัลในประเทศ ดังนั้น platform ดิจิทัลต่างๆ ในมาเลเซียเช่น facebookหรือ Netflix มีหน้าที่บวกค่าบริการเพิ่มขึ้นอีก 6% เพื่อนำส่งภาษีให้กับรัฐบาล 

• สำหรับประเทศไทย

ครม. ได้เคยอนุมัติหลักการแก้ไขประมวลรัษฎากรเพื่อจัดเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) จากผู้ประกอบการธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ในต่างประเทศ (e-Business) เมื่อปลายปี 61 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเก็บ VAT จากผู้ให้บริการที่อยู่ต่างประเทศและให้บริการผ่าน Digital Platformกับลูกค้าที่อยู่ในประเทศไทย โดยกฎหมาย มุ่งจะเก็บ VAT จากการให้บริการรวมถึงธุรกรรมออนไลน์ต่างๆ ที่มีการเก็บ Service fees ในประเทศไทย

อย่างไรก็ดี ปัจจุบันร่างกฎหมายฉบับดังกล่าวยังอยู่ในกระบวนการพิจารณาท้ายที่สุด ผู้เขียนเชื่อว่า เศรษฐกิจโลกอยู่ในยุค Internet-based Economy ดังนั้น พลวัตการขับเคลื่อนจึงเป็นเรื่องของ Digital-base business เป็นหลักe-Commerce, e-Payment, และ Digital Assets จึงไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่สิ่งที่จะต้องพัฒนาควบคู่กันไปตามยุคสมัยในมุมของรัฐก็คงหนีไม่พ้น Digital Tax... ซึ่งกำลังจะเริ่มต้นแล้วเร็วๆ นี้

[บทความนี้เป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน]