เกาะติดเอ็นพีแอล 'ขาขึ้น' แบงก์จ่อเร่งเครื่องตั้งสำรอง

ยิ่งภาวะเศรษฐกิจในประเทศยังชะลอตัวต่อเนื่อง ปัญหานี้ยิ่งค่อยๆหนักขึ้น โดยเฉพาะ “หนี้เสียภาคครัวเรือน” และ “หนี้เสียของธุรกิจเอสเอ็มอี” ซึ่งมีสายป่ายสั้นกว่าธุรกิจขนาดใหญ่  ปัญหาดังกล่าว อาจทำให้ธนาคารต่างๆ   กล้าๆกลัวในการปล่อยสินเชื่อ  จนอาจตั้งกำแพงการปล่อยสินเชื่อ  เช่น การลดปล่อยกู้ หรือเลิกปล่อยสินเชื่อกลุ่มเสี่ยงไปชั่วคราว  

“นริศ สถาผลเดชา” ผู้บริหารศูนย์วิเคราะห์เศรษฐกิจทหารไทย หรือ  “TMB Analytics”   ชี้ให้เห็นทิศทางหนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ของระบบธนาคารพาณิชย์ว่า ในปี 2563 ยังถือเป็นปีที่ท้าทายสำหรับธนาคารพาณิชย์  เพราะภายใต้เศรษฐกิจที่ชะลอตัว  สิ่งที่เกิดมาพร้อมกันคือหนี้เสียที่คาดว่ามีแนวโน้มขาขึ้นต่อ

ประเมินว่าปี 2563 จะเป็นปีที่ "วัฏจักร“ หรือ  ”ไซเคิล" ของหนี้เสียที่จะกลับมาพุ่งแรงอีกครั้ง โดยคาดว่าอัตราการเติบโตของเอ็นพีแอลจะกลับมาเติบโตในระดับกว่า 10 %  ซึ่งนับเป็นการกลับมาขยายตัวเป็นตัวเลขสองหลักอีกครั้งในรอบหลายปี นับตั้งแต่ปี 2558-2559 ที่เอ็นพีแอลเติบโตต่อปีเฉลี่ยถึง 20 % และขยายตัวเป็น “เท่าตัว”หากเทียบกับปี 2562 ที่คาดว่าขยายตัวเพียง 5.5%เท่านั้น

ไม่เพียงแค่นั้น สินเชื่อที่มีการค้างชำระแต่ไม่เกิน 90 วัน หรือสินเชื่อจัดชั้นกล่าวถึงเป็นพิเศษ (SM) ยังวิ่งตีคู่กันมาติดๆ โดยคาดว่า SM ของระบบแบงก์ปี2562อยู่เพียง 10 % เท่านั้น แต่ปี2563อัตราการเติบโตจะเร่งขึ้นไปถึง 15 %

 

หากดูในแง่เปอร์เซ็นของเอ็นพีแอล  คาดว่าปี2563 จะเป็นปีที่เอ็นพีแอล “ติดสปีด” เพราะมีโอกาสเห็นเอ็นพีแอลของทั้งระบบขยับขึ้นไปถึง 3.1 % หากเทียบกับปี2562 ที่คาดว่าเอ็นพีแอลทั้งระบบจะต่ำกว่า 3 %

สิ่งที่น่ากังวลไม่ใช่เฉพา ปัญหาของ “หนี้เสีย”เท่านั้น แต่หนี้ ที่ “ส่ออาการร่อแร่"  เพราะหนี้ที่คุณภาพด้อยลง  เป็นภาระของธนาคารในการตั้งสำรองเพิ่มขึ้นด้วย ภายใต้มาตรฐานบัญชีใหม่ IFRS9 ที่ล่าสุดมีการให้ธนาคารตั้งสำรองหนี้ที่ยังไม่เป็นหนี้เสียขั้นต่ำที่ 1 % เท่ากับว่าแบงก์จะมีต้นทุน มีภาระในการตั้งสำรองเพิ่มขึ้น เพื่อรองรับ “หนี้เสียก้อนเก่า “และ “หนี้ใหม่”ที่กำลังจะเพิ่มขึ้นด้วย

เมื่อถามว่า สถานการณ์นี้น่ากังวลขนาดไหน?   ก็ยอมรับว่า " น่ากังวลพอตัว” เพราะวันนี้หากดูมูลค่าเอ็นพีแอลของระบบ คาดว่าสิ้นปี 2562 เอ็นพีแอลทั้งระบบจะเพิ่มขึ้นอยู่ที่ 4.62 แสนล้านบาท แต่ขณะที่ปี 2563 คาดว่ามูลค่าเอ็นพีแอลจะเร่งขึ้นเป็น 5.12 แสนล้านบาท

นี่ยังไม่รวมหนี้ที่ยังไม่เป็นหนี้เสีย หนี้ที่ค้างชำระแล้วแต่ไม่เกิน 90 วัน (SM) ที่พบว่าวันนี้เร่งตัวขึ้นต่อเนื่อง สิ้นปี 2562 คาดว่าจะอยู่ที่ 4.10 แสนล้านบาท และสิ้นปี2563คาดเพิ่มเป็น 4.51 แสนล้านบาท หากดูเฉพาะหนี้แต่ละก้อนคงไม่น่ากังวล แต่อย่าลืมว่า ด้วยมาตรฐานบัญชีใหม่ทำให้แบงก์ต้องสำรองเพิ่มจากคาดการณ์โอกาสการเกิดหนี้เสียด้วย

ดังนั้นเมื่อรวมกันสองก้อน ทั้งหนี้เสีย และหนี้ที่ค้างชำระไม่เกิน 90 วัน ทั้งปี 2563  คาดว่ารวมกันอยู่ที่ 9.63 แสนล้านบาท หรือเฉียด 1 ล้านล้านบาท  แม้แบงก์ยังไม่ต้องตั้งสำรองให้ครอบคลุมทั้งหมดสำหรับหนี้ที่ยังไม่เสีย แต่ก็สุ่มเสี่ยงพอสมควร หากแบงก์ไม่สำรองเผื่อไว้หากหนี้ก้อนนี้กลายเป็นหนี้เสียในอนาคต

เมื่อดูข้อมูลรายธนาคาร เพื่อดูว่าใคร“เข้าข่าย”ต้องตั้งสำรองเพิ่มบ้าง?   จากข้อมูลหนี้ของแต่ละแห่ง โดยเฉพาะ 5 แบงก์ใหญ่ อย่างธนาครไทยพาณิชย์ ธนาคารกรุงเทพ ธนาคารกรุงศรีอยุธยา  ธนาคารกสิกรไทย ธนาคารกรุงไทย พบว่า จากสำรองหนี้เสียหรือ NPL Coverage ratio สิ้นไตรมาส 3 ปี 2562 ที่ผ่านมา พบว่าธนาคารกรุงเทพ ตั้งสำรองสูงสุดอยู่ที่ 183 % ถัดมาคือ กรุงศรีฯ 166 % กสิกรไทย 154 % ไทยพาณิชย์144% และสุดท้ายคือกรุงไทยที่ 128 %

แม้สำรองหนี้ที่มีอยู่แล้วจะสูง  แต่หากดูหนี้ที่ยังไม่เสีย หรือหนี้SM ของแต่ละแบงก์ยังมีอีกมหาศาล โดยเฉพาะกรุงไทยที่สุงสุดหากเทียบกับ 5 แบงก์ใหญ่ที่ 6.8 หมื่นล้านบาท, ไทยพาณิชย์ 6.5 หมื่นล้านบาท ,กรุงศรีฯ 5.7 หมื่นล้านบาท, กรุงเทพ 4.7 หมื่นล้านบาท และกสิกรไทยที่ 4.5 หมื่นล้านบาท

หากรวมหนี้ทั้งสองก้อนเข้าด้วยกัน ทั้งหนี้เอ็นพีแอล และหนี้ที่ค้างไม่เกิน 90 วันไปด้วย มาคำนวณบนสำรองที่มีอยู่ พบว่าสำรองที่อยู่ระดับสูง ไม่ได้สูงอย่างที่คิด  โดยสำรองของกรุงไทยฯอยู่ระดับต่ำสุด เหลือเพียง 67.9 % เท่านั้น ถัดมาคือไทยพาณิชย์ 77.9 % กรุงศรี78.9 % กสิกร 97.3 % และแบงก์กรุงเทพ 118.1 %  ดังนั้นแน่นอนว่า แบงก์ที่ “เข้าข่ายสำรองเพิ่ม" จาก “หนี้ที่มีความเสี่ยง”ข้างต้น คงหนีไม่พ้น ธนาคารกรุงศรีฯ ไทยพาณิชย์  และกรุงไทย  

อย่างไรก็ตาม เชื่อว่าไม่เฉพาะ 5 แบงก์ใหญ่เท่านั้น ที่มีภาระสำรองเพิ่มขึ้น จาก “หนี้”ที่มีโอกาสเป็นหนี้เสีย ภายใต้มาตรฐานบัญชีใหม่ แต่ยังมีอีกหลายแบงก์ที่ต้องตกอยู่ในชะตากรรมเดียวกัน นับว่าเป็น “คลื่นลูกใหญ่" ของธนาคารพาณิชย์ในปีนี้เลยก็ว่าได้

 แม้ที่ผ่านมาธนาคารพาณิชย์หลายแห่งจะออกตัวว่า สำรองมีเพียงพอ และทำไว้ล่วงหน้าบ้างแล้ว แต่ด้วยแนวโน้มที่หนี้เสียผุดเป็นดอกเห็ด เป้าหมายที่แบงก์วางไว้ อาจจะไม่เป็นไปตามแผนก็ได้