สาระสำคัญ 4 หมวด ที่ควรรู้ ในร่าง 'พ.ร.บ.คู่ชีวิต'

ตามที่มีสื่อมวลชนและประชาชนทั่วไปให้ความสนใจต่อร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต พ.ศ. .... ซึ่งสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาโดยคณะกรรมการกฤษฎีกา (คณะพิเศษ) ได้ตรวจพิจารณาแล้วเสร็จ พร้อมทั้งได้จัดทําร่างพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... เพื่อแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติบางมาตราให้สอดคล้องกับร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต พ.ศ. .... ในวันนี้ (๘ กรกฎาคม ๒๕๖๓) คณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบให้เสนอร่างพระราชบัญญัติทั้งสองฉบับดังกล่าว ต่อสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภาเพื่อพิจารณาให้ความเห็นชอบต่อไป

ร่างพระราชบัญญัติทั้งสองฉบับนี้มีสาระสําคัญเป็นการรับรองสิทธิในการก่อตั้งครอบครัวระหว่าง บุคคลที่เป็นเพศเดียวกันโดยกําเนิดอันเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของมนุษย์ และเป็นไปตามแผนสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ฉบับที่ ๓ อีกทั้งเป็นการส่งเสริมให้เกิดความเสมอภาคในทางกฎหมายระหว่างบุคคลตามที่รัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทยได้รับรองไว้ นอกจากนี้ การมีร่างพระราชบัญญัติทั้งสองฉบับนี้จะช่วยสร้างความตระหนัก ถึงการมีอยู่ของครอบครัวรูปแบบใหม่ให้แก่ประชาชนทั่วไป ซึ่งจะช่วยป้องกันความขัดแย้งและสร้างความสงบสุข ให้สังคมโดยรวม

ร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต พ.ศ. .... ประกอบด้วย ๔ หมวด ๔๖ มาตรา มีสาระสําคัญเป็นการ กําหนดสิทธิและหน้าที่ของคู่ชีวิต โดยเทียบเคียงกับคู่สมรสตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ได้แก่ หมวด ๑ ว่าด้วยเรื่องการจดทะเบียนคู่ชีวิต มีสาระสําคัญ อาทิ การจดทะเบียนคู่ชีวิตจะทําได้ต่อเมื่อบุคคล ทั้งสองมีอายุ ๑๗ ปีบริบูรณ์ หมวด ๒ ว่าด้วยเรื่องการเป็นคู่ชีวิต มีสาระสําคัญ อาทิ คู่ชีวิตมีอํานาจจัดการแทน ผู้เสียหายเช่นเดียวกับสามีหรือภรรยา เรื่องความสัมพันธ์ระหว่างคู่ชีวิตมีสาระสําคัญ อาทิ หน้าที่ช่วยเหลือ อุปการะเลี้ยงดูกัน การเรียกร้องค่าอุปการะเลี้ยงดู เรื่องทรัพย์สินระหว่างคู่ชีวิตมีสาระสําคัญ อาทิ ทรัพย์สิน ระหว่างคู่ชีวิตนอกจากที่ได้แยกไว้เป็นทรัพย์สินส่วนตัวย่อมเป็นทรัพย์สินร่วมกันของคู่ชีวิต เรื่องความเป็นโมฆะ ของการจดทะเบียนคู่ชีวิต มีสาระสําคัญ อาทิ การห้ามการสมรสซ้อนและจดคู่ชีวิตซ้อน เรื่องการสิ้นสุด การเป็นคู่ชีวิต มีสาระสําคัญ อาทิ การเป็นคู่ชีวิตย่อมสิ้นสุดลงด้วยความตาย ศาลพิพากษาให้เพิกถอน หรือการเลิกการเป็นคู่ชีวิต หมวด ๓ ว่าด้วยเรื่องบุตรบุญธรรมมีสาระสําคัญ อาทิ ให้นําบทบัญญัติ แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาใช้บังคับแก่คู่ชีวิตโดยอนุโลมแล ะสามารถรับบุตรบุญธรรม ของคู่ชีวิตอีกฝ่ายเป็นบุตรบุญธรรมของตนได้ และหมวด ๔ ว่าด้วยเรื่องมรดกมีสาระสําคัญ อาทิ เมื่อคู่ชวีต ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งตายให้คู่ชีวิตอีกฝ่ายหนึ่งมีสิทธิและหน้าที่เช่นเดียวกับคู่สมรสตามบทบัญญัติแห่งประมวล กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยมรดก เป็นต้น

ร่างพระราชบัญญัติคู่ชีวิต พ.ศ. .... ถือเป็นครั้งแรกที่ประเทศไทยมีกฎหมายรองรับความสัมพันธ์ ระหว่างบุคคลเพศเดียวกันอันเป็นการตระหนักถึงความเป็นจริงของสภาพสังคมในปัจจุบัน และเป็นการ ส่งเสริมการก่อตั้งสถาบันครอบครัว ซึ่งเป็นหน่วยพื้นฐานที่จะช่วยให้ประเทศมีความมั่นคง โดยกําหนดสิทธิ หน้าที่ไว้เช่นเดียวกับคู่สมรสตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

ในระยะแรกยังไม่ได้กําหนดให้ได้รับสิทธิเช่นเดียวกับคู่สมรสตามกฎหมายอื่น อย่างไรก็ตาม เมื่อใช้บังคับไประยะหนึ่งแล้ว หน่วยงานจะทําการประเมินผลสัมฤทธิ์เพื่อพิจารณาความเหมาะสมในการ กําหนดให้ได้รับสิทธิอื่นๆได้ด้วย

นายนพดล เภรีฤกษ์ โฆษกสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา