เปิดกฎ 'เลือกตั้งสหรัฐ' จะเกิดอะไรขึ้น หากต้อง 'นับคะแนนใหม่'

การเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐส่อเค้าไม่รู้ผลแพ้ชนะในเร็วๆ นี้ ล่าสุด (5 พ.ย.) ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ซึ่งมีคะแนนคณะผู้เลือกตั้ง (Electoral Vote) ตาม โจ ไบเดน อยู่หลายสิบคะแนน แถลงที่ทำเนียบขาวว่า เขาถูกขโมยชัยชนะ แต่ก็ไม่แสดงหลักฐานยืนยันใดๆ

ขณะนี้ ในบางรัฐยังนับคะแนนไม่ครบ 100% แต่ดูเหมือนทรัมป์จะพยายามสร้างความเคลือบแคลงเกี่ยวกับบัตรลงคะแนนที่นับเพิ่มหลังปิดหีบเลือกตั้งวันที่ 3 พ.ย. ซึ่งตราบใดที่บัตรลงคะแนนนั้นมีตราประทับวันที่ 3 พ.ย. ก็ต้องนับรวมคะแนนเสียงนั้นด้วย

ในรัฐสมรภูมิ (Battleground States) ที่ผลคะแนนออกได้ทั้งสองฝั่ง เช่น เพนซิลเวเนีย ซึ่งทรัมป์ต้องเอาชนะให้ได้ บัตรที่ลงคะแนนด้วยตนเองถูกนับทันทีหลังปิดหีบ ทำให้เขานำห่างไบเดนในช่วงแรก แต่เมื่อนับบัตรเลือกตั้งทางไปรษณีย์ ช่องว่างคะแนนก็แคบลงอย่างชัดเจน

ตามกฎหมายเลือกตั้งสหรัฐ บัตรเลือกตั้งทั้ง 2 วิธี คือ บัตรลงคะแนนด้วยตัวเองที่คูหา และบัตรลงคะแนนทางไปรษณีย์ ล้วนถูกต้องตามกฎหมาย

นอกจากนี้ ชาวอเมริกันลงคะแนนทั้ง 2 วิธีนี้มานานแล้ว เพียงแต่ปีนี้มีการระบาดของโควิด-19 ทำให้ยอดการลงคะแนนทางไปรษณีย์พุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ เพราะผู้ใช้สิทธิจำนวนมากไม่ต้องการออกไปเบียดเสียดผู้คนที่คูหาเลือกตั้ง

ขณะเดียวกัน การเลือกตั้งครั้งนี้น่าจะไม่จบง่ายๆ นอกจากที่ทรัมป์ขู่ว่าจะฟ้องศาลฎีกาให้ตัดสินผู้ชนะเลือกตั้งแล้ว ทีมหาเสียงของทรัมป์ยังประกาศว่าจะให้มีการนับคะแนนใหม่โดยทันทีในรัฐสมรภูมิที่ทั้งสองฝ่ายมีคะแนนใกล้เคียงกันมาก

อย่างไรก็ตาม แต่ละรัฐของสหรัฐมีกฎและหลักเกณฑ์ในการนับคะแนนเลือกตั้งใหม่แบบเฉพาะ โดยขณะนี้มีบางรัฐที่ทรัมป์และไบเดนมีคะแนนไม่ห่างกันไม่ถึง 1% และมีโอกาสสูงที่จะต้องนับคะแนนใหม่ แต่เงื่อนไขที่จะทำแบบนั้นก็แตกต่างกันไปในแต่ละรัฐด้วย

 

• เพนซิลเวเนีย (20 คะแนน)

ในรัฐเพนซิลเวเนีย มีกฏการนับคะแนนใหม่โดยอัตโนมัติ หากผลแพ้ชนะห่างกันไม่เกิน 0.5% โดยขณะนี้ (5 พ.ย.) ทรัมป์ยังนำไบเดนอยู่ 0.34% และมีการนับคะแนนไปแล้ว 95% โดยมีคะแนนคณะผู้เลือกตั้ง 20 คะแนนเป็นเดิมพัน

หากผลจบลงตามนี้ เลขาธิการการเลือกตั้งรัฐเพนซิลเวเนียจะต้องสั่งนับคะแนนใหม่ภายใน 1 สัปดาห์นับตั้งแต่วันนับคะแนนเสร็จสิ้น โดยจะเริ่มนับใหม่อีกครั้งภายในสิ้นเดือนนี้และจะต้องรู้ผลภายใน 6 วัน

นอกจากนี้ กฎหมายเพนซิลเวเนียเปิดช่องให้มีการขอนับคะแนนใหม่ได้เช่นกัน โดยกำหนดให้ผู้มีสิทธิออกเสียง 3 คนต่อ 1 เขตเลือกตั้ง ยื่นคำให้การเป็นลายลักษณ์อักษรที่ระบุข้อกล่าวหาเกี่ยวกับความผิดพลาดหรือความผิดปกติในการนับคะแนนภายใน 3 วัน

คำขอนับคะแนนใหม่สามารถทำเรื่องได้เฉพาะเขตเลือกตั้งนั้นๆ ไม่มีผลให้นับคะแนนใหม่ทั้งรัฐ และไม่ว่าผลคะแนนแพ้ชนะจะห่างกันมากน้อยเท่าไหร่

 

• วิสคอนซิน (10 คะแนน)

ในรัฐวิสคอนซิน ไม่มีกฎการนับคะแนนใหม่โดยอัตโนมัติ ไม่ว่าผลแพ้ชนะจะห่างกันแค่ไหน คาดว่าไบเดนจะคว้าชัยชนะในรัฐนี้ หลังมีคะแนนนำทรัมป์ 0.63% จากการนับคะแนนไปแล้ว 99%

อย่างไรก็ตาม ผู้สมัครรับเลือกตั้งอาจขอให้มีการนับคะแนนใหม่ได้ หากตามหลังคู่แข่งเพียง 40 คะแนนหรือน้อยกว่านั้น กรณีที่คะแนนผู้ใช้สิทธิรวมกันในเขตเลือกตั้งนั้นไม่เกิน 4,000 คะแนน

แต่หากมีคะแนนผู้ใช้สิทธิรวมเกินกว่า 4,000 คะแนน ผู้สมัครรับเลือกตั้งอาจขอให้นับคะแนนใหม่ได้หากตามหลังคู่แข่งไม่เกิน 1% ส่วนในการเลือกตั้งประธานาธิบดี ผู้สมัครจะต้องขอนับคะแนนใหม่ภายใน 5 โมงเย็นใน 1 วันหลังวันเลือกตั้งและการนับคะแนนใหม่จะต้องเสร็จสิ้นภายใน 13 วัน

 

• จอร์เจีย (16 คะแนน)

ในรัฐจอร์เจีย ซึ่งมีคะแนนคณะผู้เลือกตั้ง 16 คะแนนเป็นเดิมพัน ไม่มีกฎการนับคะแนนใหม่โดยอัตโนมัติ แต่ผู้สมัครรับเลือกตั้งและเจ้าหน้าที่อาจขอให้มีการนับคะแนนใหม่ได้ภายใต้บางเงื่อนไข

หากผลแพ้ชนะระหว่างสองฝั่งห่างกันน้อยกว่าหรือเท่ากับ 0.5% จากคะแนนเสียงทั้งหมด ผู้สมัครอาจขอให้มีการนับคะแนนใหม่ได้ภายใน 2 วันทำการระหว่างรอพิจารณารับรองผล

นอกจากนี้ เจ้าหน้าที่เลือกตั้งหรือเลขาธิการการเลือกตั้งรัฐจอร์เจีย อาจสั่งนับคะแนนใหม่ได้หากพบว่ามีความไม่ชอบมาพากลหรือความผิดพลาดในการนับคะแนน

จอร์เจียเป็นหนึ่งในรัฐสมรภูมิที่ทรัมป์และไบเดนมีคะแนนสูสีกันมากที่สุดและมีโอกาสนับคะแนนใหม่สูง โดยขณะนี้ (5 พ.ย.) คะแนนของไบเดนพลิกมานำทรัมป์ 917 คะแนน หรือห่างเพียง 0.02% เท่านั้น หลังจากนับคะแนนไปแล้ว 99%

 

• เนวาดา (6 คะแนน)

ในรัฐเนวาดา ไม่มีกฎนับคะแนนใหม่โดยอัตโนมัติเช่นกัน แต่รัฐอนุญาตให้ผู้สมัครรับเลือกตั้งที่แพ้คะแนนในการเลือกตั้งใดก็ตาม ร้องขอให้มีการนับคะแนนใหม่ได้

เส้นตายของการขอนับคะแนนใหม่จะต้องไม่เกิน 3 วันทำการหลังจากนับคะแนนครบ 100% แล้ว ส่วนผลคะแนนขณะนี้ (5 พ.ย.) ไบเดนนำทรัมป์อยู่ไม่ถึง 1% จากการนับคะแนนไปแล้ว 84%

เนวาดาถือเป็นรัฐที่ฝ่ายผู้สนับสนุนไบเดน รวมถึงทั่วโลกจับตาเป็นพิเศษ เพราะหากไบเดนชนะก็จะได้คะแนน Electoral Vote เกินกึ่งหนึ่งหรือครบ 270 คะแนนพอดี (สื่อหลายสำนักรวมถึงเอพีคาดว่า ไบเดนได้ไปแล้ว 264 คะแนน) และจะคว้าชัยชนะในการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐ

 

• ทรัมป์ฟ้องแหลก-ไบเดนพร้อมสู้

ก่อนหน้านี้ ทีมหาเสียงของทรัมป์เปิดเผยว่า ได้ยื่นฟ้องศาลในรัฐเพนซิลเวเนียและจอร์เจีย ที่ทรัมป์มีคะแนนนำไม่มาก และมิชิแกนที่ไบเดนนำ เกี่ยวกับผลการนับคะแนนที่ออกมา พร้อมเรียกร้องขอให้มีการนับคะแนนใหม่ในรัฐวิสคอนซิน ที่ไบเดนมีคะแนนนำด้วย

ทีมทรัมป์ยังเรียกร้องให้ทีมสังเกตการณ์นับคะแนนของพรรครีพับลิกันสามารถเข้าถึงการนับคะแนนได้มากกว่านี้ เพื่อไม่ให้เจ้าหน้าที่เลือกตั้งของพรรคเดโมแครตซ่อนเร้นการนับคะแนนจากพรรครีพับลิกันได้ และยังยื่นฟ้องศาลฎีกาด้วยว่า ในรัฐเพนซิลเวเนียนั้น สามารถนับคะแนนบัตรเลือกตั้งที่มาถึงหลังวันเลือกตั้ง 3 วันได้หรือไม่

ขณะที่ทีมหาเสียงของไบเดนระบุว่า การกระทำของทีมหาเสียงทรัมป์นั้นน่าละอายและไม่เกิดประโยชน์ แต่ก็พร้อมจะต่อสู้ทางกฎหมายอย่างเต็มที่

คาดว่ายังต้องใช้เวลาอีกพอสมควรกว่าจะรู้ผลเลือกตั้งที่ชัดเจน แต่หากสุดท้าย ทรัมป์ตัดสินใจฟ้องศาลฎีกาให้ชี้ขาดผู้ชนะ การประกาศผลเลือกตั้งประธานาธิบดีคนที่ 46 ของสหรัฐก็น่าจะยืดเยื้อกว่าเดิม