ปั้นโมเดล SE ยกระดับชีวิต“ยุโรปตะวันออก”

ต้องยอมรับว่า ความเหลื่อมล้ำทางสังคม คุณภาพชีวิต โอกาสในการหารายได้ และสวัสดิการเพื่อการดำรงชีวิตที่ดี ของผู้คนในฝั่งยุโรปตะวันออกยังก้าวไม่ทันหลายประเทศที่พัฒนาแล้วในยุโรปตะวันตก 

ขณะเดียวกัน ยุโรปตะวันออก โดยเฉพาะกรีซ และฮังการี ยังได้รับผลกระทบจากการลี้ภัยของผู้อพยพจากซีเรีย และตะวันออกกลางที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นแม้เศรษฐกิจในย่านนี้จะกำลังขยายตัว เป็นกลุ่มประเทศเกิดใหม่ แต่ขณะเดียวกันก็ต้องเผชิญปัญหาสังคมให้ตามแก้

อิมแพ็ค ฮับ เวียนนา (IMPACT HUB Vienna) คือหนึ่งในหลายหน่วยงานพัฒนาธุรกิจเพื่อสังคม (Social Enterprise -SE) ที่ขอเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ไขปัญหานี้ โดยมีสำนักงานตั้งอยู่ในกรุงเวียนนา ประเทศออสเตรีย เมืองที่เคยรุ่งเรืองในสมัยอาณาจักรโรมัน ศูนย์กลางแห่งยุโรปตะวันออก

อิมแพ็ค ฮับฯ ไม่ปฏิเสธว่า สิ่งที่จะสร้างการเปลี่ยนแปลงให้โลกยั่งยืนได้นั้น  “ทุน” ก็มีส่วนสำคัญ โมเดลการพัฒนาธุรกิจเพื่อสังคมของหน่วยงานนี้ จึงจำเป็นต้องดึงแนวร่วมทั้งจากภาคธุรกิจและภาครัฐ โดยอาสาทำหน้าที่รวบเงินทุนจากกลุ่มประเทศยุโรปตะวันออกทั้ง 19 ประเทศ ให้เข้ามาลงทุนในกลุ่มธุรกิจที่มีแนวคิดแก้ไขปัญหาทางสังคม สร้างระบบนิเวศน์ที่แข็งแกร่งและยั่งยืนในระดับท้องถิ่น

โดยที่ผ่านมา มีแนวร่วม อาทิ องค์กรด้านความร่วมมือในการพัฒนาออสเตรียน (Austrian Development Cooperation) ที่มีเป้าหมายขจัดความยากจน รักษาสันติภาพ และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมธุรกิจเพื่อสังคม รวมถึงผู้ประกอบการใหม่ และหน่วยงานด้านส่งเสริมและพัฒนาธุรกิจจากเทคโนโลยีทางอินเตอร์เน็ท การเงิน นวัตกรรมเป็นต้น 

ปัจจุบัน นอกจากอิมแพ็ค ฮับฯ จะมีพันธกิจส่งเสริมธุรกิจยุคใหม่ที่เน้นการสร้างประโยชน์ แก้ไขปัญหาสังคมให้ยั่งยืนแล้ว หน่วยงานแห่งนี้ ยังประสานกันในการทำงานกับหน่วยงานต่างๆ เป็นเหมือน “โซ่ข้อกลาง” เชื่อมนักธุรกิจเพื่อสังคมจากทั่วโลก โดยมีบริษัทปรึกษา เข้ามาให้คำปรึกษาระดับโลกเข้ามาต่อยอดไอเดียธุรกิจเพื่อสังคมให้ประสบความสำเร็จ 

อาทิ บอสตัน คอนซัลติ้ง กรุ๊ป (The Boston Consulting Group) เข้ามาเชื่อมต่อความคิด สร้างโมเดลธุรกิจเพื่อแก้ปัญหาให้สังคมให้อยู่หมัด

“การเพาะพันธุ์ธุรกิจเพื่อสังคม จึงถือเป็นหนึ่งในการสร้างนวัตกรรม สร้างสรรค์สังคม ไปสู่สิ่งที่ดีขึ้น โดยการสร้างระบบนิเวศน์ธุรกิจเพื่อสังคมที่ดี กลายเป็นแรงบันดาลใจ และจัดหาทรัพยากรพร้อมสรรพดึงดูดให้นักลงทุน และนักธุรกิจเจ้าของไอเดียธุรกิจเพื่อสังคมร่วมมือกันทำหลากหลายธุรกิจที่ดี เพื่อเปลี่ยนแปลงสังคมไปสู่สิ่งที่ดี” หนึ่งในทีมงานอิมแพ็ค ฮับ เวียนนา กล่าว และขยายความว่า

หน่วยงานแห่งนี้ มีโปรแกรมพัฒนาธุรกิจเป็นเวลา 4 เดือน เริ่มตั้งแต่การคัดเลือกดาวเด่นที่มีไอเดียเจ๋งในการพัฒนาโมเดลดีๆ ให้กับสังคม โดยมีทีมวางแผนกลยุทธ์ และที่ปรึกษาเข้ามาตบแต่งแผนให้กลายเป็นรูปธรรม ทั้งแผนการลงทนและแผนการเงิน แม้จะเป็นธุรกิจเพื่อสังคมที่ดูเป็นอุดมคติ แต่ก็ต้องทำเงินจากได้ด้วย โดยมีที่ปรึกษาส่วนตัว ในช่วงเริ่มต้นประมาณ 20 ชั่วโมงในการวางแผนกลยุทธ์

จากนั้นจึงดึงโค้ช หรือ เมนเทอร์ ระดับที่สูงขึ้นไปอีกมาให้คำแนะนำมุมมองธุรกิจระดับโกลบอล ความเป็นไปได้ของธุรกิจ มีสิ่งไหนต้องเพิ่มเติมก่อนจะพาไปพบกับนักลงทุนคอเดียวกันที่สนใจโมเดลธุรกิจเพื่อปลดล็อคปัญหาสังคมในแบบเดียวกัน

สิ่งอิมแพ็คฮับโดดเด่น คือ เครือข่ายที่กว้างขวางของนักลงทุนในการจับคู่ธุรกิจ นำเสนอไอเดียดีๆ กับทุนโดยตรง โดยงานใหญ่ในยุโรปตะวันออกจะมีการสัมมนา และแชร์ไอเดียอยู่อย่างสม่ำเสมอ 

โปรแกรมเหล่านี้ยังไม่หยุดแค่เพียงจับคู่ แต่สิ่งสำคัญคือ “การสร้างชุมชน”ของเหล่าธุรกิจเพื่อสังคมที่จะต้องเดินหน้าธุรกิจต่อเนื่องให้สำเร็จ โดยการเรียนรู้ไม่หยุดนิ่งที่จะต่อรองกับทุน ซึ่งต้องดำเนินการอย่างต่อเนื่อง 

“ทีมงานจะไม่ทิ้งแค่นี้ แต่จะต้องส่งต่อโมเดลธรกิจไปจนเป็นสตาร์ทอัพเพื่อสังคม เป็นดาวดวงใหม่ที่มาสร้างเครือข่ายกลับมาปลุกปั้น หรือแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระหว่างเส้นทางของรุ่นแรกกับรุ่นหลัง” ทีมงานคนเดิม กล่าว

ปัจจุบันหน่วยงานแห่งนี้ ปั้นธุรกิจเพื่อสังคมที่เกิดการลงทุนไปแล้ว 75 โมเดลธุรกิจ ล้วนเป็นธุรกิจที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนโลกให้ดีขึ้น อาทิ ธุรกิจที่ปรึกษาด้านการศึกษาออนไลน์ที่ช่วยผู้ปกครองวางแผนการเรียนให้ลูกในอนาคต ของ บริษัท Magical Education , บริษัท Mindfulness Alliance พัฒนาศูนย์การเรียนรู้การเจริญสติ แก้ไขปัญหาแบบการใช้สติเรียนรู้ด้วยตัวเอง ในตุรกี, บริษัท Ponganic ธุรกิจเกษตรในออสเตรีย เข้าไปบริหารจัดการวัตถุดิบตั้งแต่ต้นน้ำยันปลายน้ำ ทำให้ปลาสด และผักปลอดภัย, Forint ธุรกิจดูแลสุขภาพ โดยการใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยบริหารจัดการการรักษา ในรัสเซีย

รวมไปถึง Obstraupe คิดค้นสิ่งประดิษฐ์เพื่อทำเก็บเกี่ยวในฟาร์ม โดยการรักษาสิ่งแวดล้อมให้โลกยังยืน ในออสเตรีย ตลอดจน Pater town bicycle การพัฒนาจักรยานไฟฟ้า ที่ชาร์จไฟฟ้าไปในตัวเมื่อมีคนปั่น เป็นการออกแบบโดยบริษัทชาวออสเตรีย อีกทั้งยังมีธุรกิจท่องเที่ยวเพื่อยั่งยืน บริษัท Yugodom ที่รวบรวมของเก่าเก็บมาออกแบบโรงแรมเป็นพิพิธภัณฑ์ เป็นไอเดียจากชาวเซอร์เบีย เป็นต้น 

ความเห็นจาก ซูซานนา ฮุชซา ผู้ร่วมก่อตั้ง ซูการ์แล็บ มองว่า การเข้าร่วมโปรแกรมนี้ทำให้เธอได้พบกลุ่มนักลงทุนในช่วงเริ่มต้นธุรกิจในบูดาเปสท์

“โปรแกรมนี้กระตุ้นสมองและการทำงานให้คิดสิ่งที่ท้าทาย และพัฒนาตัวเองตลอดเวลา จึงทำให้สร้างสรรค์โมเดลที่เป็นจริงได้”

จอร์จ ทาร์เน่ ผู้ร่วมก่อตั้ง โซลบอทเทิลส์ เล่าว่า การได้เจอนักลงทุน ที่เข้ามาพูดคุยกันเหมือนเจอคนคอเดียวกันที่จะช่วยวางแผนการลงทุน หาโมเดลที่มีความเป็นไปได้ทางธุรกิจเข้าร่วมโปรแกรม ทำให้สามารถระดมเงินทุนได้ถึง 4 แสนยูโร ในเวลาเพียงปีเดียว