'ศูนย์พักคอย' ไม่ใช่ 'โรงพยาบาลสนาม' ต่างกันยังไง? มีที่ไหนบ้าง?

ห้วงเวลานี้ สถานการณ์การแพร่ระบาดโควิด-19 ในไทย ยังคงวิกฤติหนัก มีรายงานยอดผู้ติดเชื้อรายใหม่ทะลุเกินกว่า 2 หมื่นรายติดต่อกันหลายวัน ผู้ที่ได้รับการ "ตรวจโควิด" แล้วพบว่าตนเอง "ติดโควิด" ต่างก็เร่งเข้าสู่ระบบการรักษาตามมาตรการของกระทรวงสาธารณสุข ที่แบ่งตามระดับอาการป่วย เขียว/เหลือง/แดง

แต่หลายคนยังสับสนว่าอาการป่วยของตนนั้น ต้องไปรักษาที่ไหน? โดยเฉพาะผู้ที่ไม่สามารถกักตัวที่บ้านได้ (Home Isolation) เพราะตอนนี้มีคำศัพท์และชื่อสถานที่ที่ใช้รักษาหลายอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็น Community Isolation, ศูนย์พักคอย, ศูนย์พักคอยกึ่งโรงพยาบาลสนาม, Hospitel, โรงพยาบาลสนาม, โรงพยาบาลหลัก เหล่านี้แตกต่างกันยังไง?

กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ ชวนมาทำความเข้าใจกันให้มากขึ้น โดยเรารวบรวมข้อมูลและสรุปมาให้ ดังนี้

1. โรงพยาบาลสนาม/Hospitel/ศูนย์พักคอย ไม่เหมือนกัน

กระทรวงสาธารณสุข โดยกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ให้คําจํากัดความว่า “โรงพยาบาลสนาม” หมายถึง สถานที่ที่ให้การดูแลรักษาพยาบาลในกลุ่มผู้ป่วยไม่แสดงอาการหรือมีอาการน้อย กรณีการระบาดโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรือโควิด-19 ซึ่งเกินศักยภาพการจัดระบบบริการในโรงพยาบาล มีวัตถุประสงค์ คือ 

• จัดตั้งระบบบริการการดูแลรักษาพยาบาล ผู้ป่วยที่เข้าข่ายสอบสวนโรค ในกรณีที่เกินขีดความสามารถของโรงพยาบาล ทั้งคัดกรองผู้ป่วย วินิจฉัย ดูแลรักษา
• มีบุคลากรทางการแพทย์และพยาบาลอยู่ประจำและต่อเนื่อง
• สามารถรับผู้ป่วยยืนยันโควิด-19 ไว้ดูแลรักษา ดูแลผู้ป่วยที่อาการไม่รุนแรง
• ใช้เป็นสถานที่เพื่อดูแลรักษาผู้ป่วยที่มีอาการคงที่ ซึ่งถูกส่งตัวมาจากโรงพยาบาลหลัก ซึ่งดูแลผู้ป่วยในภาวะเฉียบพลันหรือวิกฤติ จนอาการดีขึ้นแล้ว

ข่าวที่เกี่ยวข้อง : 

• ส่องคุณสมบัติ ‘Hospitel’ สำหรับผู้ป่วยโควิดแบบไหน ต่างจาก ‘โรงพยาบาลสนาม’ อย่างไร ?
• เจาะแผนรับผู้ป่วย กทม. พลิกทางรอดวิกฤติ 'โควิด'
• ส่องแนวทางการรักษาโควิด ‘Home Isolation’ vs ‘Community Isolation’

ถัดมา “Hospitel” หมายถึง สถานพยาบาลผู้ป่วยเฉพาะกิจ ที่เป็นการปรับเปลี่ยนโรงแรมให้เป็นสถานพยาบาลชั่วคราว โดย Hospitel เหมาะสำหรับผู้ป่วยโควิด-19 ที่ต้องการความสะดวกสบาย เป็นส่วนตัวมากกว่าโรงพยาบาลสนาม รองรับผู้ป่วยที่มีอาการน้อยหรือไม่รุนแรง เพื่อให้โรงพยาบาลสามารถรองรับผู้ป่วยที่มีอาการหนักได้อย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพสูงสุด มีหลักเกณฑ์ คือ

• ต้องเป็นโรงแรมที่มีห้องพักมากกว่า 30 ห้องขึ้นไป ผู้ป่วยทุกรายต้องผ่านการตรวจคัดกรองจากโรงพยาบาลหลักก่อน
• ทุก Hospitel จะต้องมีแพทย์ 1 คน มีพยาบาลอัตราส่วน 20 เตียงต่อ 1 พยาบาล มีการตรวจคนไข้ผ่านเทเลเมดิซีน/แอพฯไลน์ ทุกวัน มีเครื่องมือพื้นฐาน เช่น เครื่องวัดอุณหภูมิ เครื่องวัดระดับความเข้มข้นออกซิเจนในเลือด และเครื่องเอกซเรย์ เป็นต้น
• ผู้ป่วยที่มา ต้องได้รับการรักษาในโรงพยาบาลมาแล้วไม่น้อยกว่า 5-7 วัน ไม่มีไข้และมีผลปอดคงที่
• ในกรณีผู้ป่วยมีอาการหนักมากขึ้นก็จะย้ายไปยัง "โรงพยาบาลหลัก" ได้ทันที
• ผู้ป่วยต้องให้ความร่วมมือ สื่อสารรู้เรื่อง ดูแลตนเองได้ ไม่ก้าวร้าว ไม่มีความเสี่ยงทางจิตเวช กรณีมีโรคประจำตัว ต้องควบคุมอาการได้ดี ต้องจัดยาให้พร้อม
• ทีมแพทย์จะดำเนินการตรวจและบันทึกอาการผู้ป่วยทุกวันผ่านเทเลเมดิซีนหรือไลน์กลุ่ม

ส่วน “ศูนย์พักคอย” หรือ Community Isolation หมายถึง สถานที่ให้ผู้ป่วยโควิดระดับสีเขียวอยู่ระหว่างการรอส่งต่อโรงพยาบาลสนามหรือโรงพยาบาลหลัก ใช้เป็นสถานที่สำหรับดูแลรักษาเบื้องต้นระหว่างรอเตียง ซึ่ง กทม.จะจัดตั้งให้มากที่สุดทุกเขตทั่วพื้นที่

โดย นพ.ณัฐพงศ์ วงศ์วิวัฒน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์ ระบุชัดว่าสำหรับคนไม่สามารถทำ Home Isolation แยกกักที่บ้านได้ จะมีระบบส่งต่อไปที่ Community Isolation หรือ ในกทม. เรียกว่า ศูนย์พักคอย 

ด้าน นพ.สุวรรณชัย วัฒนายิ่งเจริญชัย อธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า แนวทางบริหารในการจัดตั้งศูนย์พักคอยในชุมชน สามารถดำเนินการได้ดังนี้

• สถานที่จัดตั้งมีการถ่ายเทอากาศได้ดี มีการกํากับดูแลการทํางานของเจ้าหน้าที่/อาสาสมัคร
• มีวัสดุอุปกรณ์และเวชภัณฑ์ที่จําเป็น เช่น เครื่องอุปโภค บริโภค น้ำดื่ม เวชภัณฑ์ อุปกรณ์ป้องกันตัวทางการแพทย์ อุปกรณ์ทำความสะอาด
• ระบบการดูแลรักษาผู้ป่วย ให้เป็นไปตามสถานพยาบาลคู่สัญญา มีช่องทางในการติดต่อแพทย์ มี จนท. วัดอุณหภูมิ วัดความดันโลหิต ความเข้มข้นของออกซิเจน อัตราการหายใจ
• การรักษาให้เป็นไปตามแนวทางเวชปฏิบัติการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคโควิด-19 ของกระทรวงสาธารณสุข
• มีระบบการส่งต่อผู้ป่วย ระบบการเชื่อมโยงเวชระเบียน ระบบสื่อสาร
• มีระบบการป้องกันควบคุมการติดเชื้อและแพร่กระจายเชื้อ ระบบสุขาภิบาล ห้องอาบน้ำ ห้องสุขา

อ่านเพิ่ม : 

• ภาคเอกชน พันธมิตร รวมพลังเปิด 'รพ.สนาม - ศูนย์พักคอย' สู้โควิด
• 13 ข้อต้องรู้ ก่อนตั้ง'ศูนย์พักคอย'ในชุมชน
• 'Antigen Test Kit' ตรวจพบ ติดเชื้อ เข้าระบบการรักษาอย่างไร

2. โรงพยาบาลสนาม และ Hospitel ใน กทม. (อัพเดต 2 ส.ค.64)

จำนวนเตียงรองรับผู้ป่วย COVID-19 ฃโรงพยาบาลสนาม และ Hospitel ในสังกัดสำนักการแพทย์ กทม. ข้อมูลประจำวันที่ 2 ส.ค.2564 มีทั้งหมด 9 แห่ง ประกอบด้วย

1. รพ.สนาม รพ.ผู้สูงอายุบางขุนเทียน มีเตียงทั้งหมด 705 เตียง ใช้ไปแล้ว 677 เตียง คงเหลือ 28 เตียง คิดเป็น 96.03 %

2. รพ.สนาม รพ.ราชพิพัฒ (วัดศรีสุดารามวรวิหาร) เตียงทั้งหมด 240 เตียง ใช้ไปแล้ว 236 เตียง คงเหลือ 4 เตียง คิดเป็น 98.33 %

3. รพ.เอราวัณ 1 ที่ศูนย์กีฬาเฉลิมพระเกียรติ 84 พรรษาบางบอน เตียงทั้งหมด 120 เตียง ใช้ไปแล้ว 70 เตียง คงเหลือ 50 เตียง คิดเป็น 58.33 %

4. รพ.เอราวัณ 2 ที่สนามกีฬาบางกอกอารีนา หนองจอก เตียงทั้งหมด 450 เตียง ใช้ไปแล้ว 358 เตียง คงเหลือ 92 เตียง คิดเป็น 79.56 %

5. รพ.เอราวัณ 3 ศูนย์กีฬาเฉลิมพระเกียรติ ทุ่งครุ เตียงทั้งหมด 342 เตียง ใช้ไปแล้ว 320 เตียง คงเหลือ 22 เตียง คิดเป็น 93.57 %

6. Hospitel รพ.กลาง เตียงทั้งหมด 110 เตียง เตียงเสริม 12 เตียง ใช้ไปแล้ว 122 เตียง คงเหลือ 0 เตียง คิดเป็น 110.91 %

7. Hospitel โรงแรม Elegant Airport เตียงทั้งหมด 180 เตียง เตียงเสริม 48 เตียง ใช้ไปแล้ว 228 เตียง คงเหลือ 0 เตียง คิดเป็น 126.67 %

8. Hospitel โรงแรมบ้านไทย เตียงทั้งหมด 200 เตียง เตียงเสริม 29 เตียง ใช้ไปแล้ว 229 เตียง คงเหลือ 0 เตียง คิดเป็น 114.50 %

9. Hospitel โรงแรมราชพิพัฒน์ เตียงทั้งหมด 500 เตียง ใช้ไปแล้ว 470 เตียง คงเหลือ 30 เตียง คิดเป็น 94 %

3. "ศูนย์พักคอย" ใน กทม. (อัพเดต 5 ส.ค.64)