พรหมลิขิตที่เป็น‘ซึมเศร้า’ เรื่องไม่เศร้าของครีเอทีฟ'นันทวัฒน์'
ทั้งๆที่ไม่ได้มีปัญหาชีวิต แค่ช่างคิด ชอบทำงานตลอดเวลา จนวันหนึ่งไม่อยากตื่นไปทำงาน มารู้ทีหลังว่าเป็นโรคซึมเศร้า จึงต้องหาวิธีจัดการ ทั้งค้นหาวิธีรักษาและปรึกษาจิตแพทย์ จนจัดการได้และช่วยแนะนำคนที่คิดจะฆ่าตัวตายได้ไม่น้อยเลยทีเดียว
ต้องบอกก่อนว่า ครีเอทีฟคนนี้ วิ่งหาความสำเร็จมาเกือบทั้งชีวิต กระทั่งเขาได้ทุกสิ่งทุกอย่างที่ต้องการ เงิน ชื่อเสียง รางวัลและเกียรติยศ แต่ที่สุดแล้ว ความเครียดทำให้เป็นโรคซึมเศร้า จึงต้องหาวิธีปราบโรคซึมเศร้าด้วยตัวเอง และเปิดเพจ เมื่อครีเอทีฟพบจิตแพทย์ เพื่อเป็นช่องทางสื่อสารเรื่องโรคซึมเศร้า และยังเปิดโอกาสให้คนที่คิดจะฆ่าตัวตายโทรมาปรึกษาได้
นี่คือเรื่องราวของ กอล์ฟ-นันทวัฒน์ ชัยพรแก้ว นักโฆษณาที่คว้ารางวัลทางด้านโฆษณามากมาย และมีโอกาสทำงานบริษัทโฆษณาแถวหน้าในหลายประเทศ เคยเป็นผู้บริหารระดับสูง Executive Creative Director บริษัทซาทชิ แอนด์ ซาทชิ ประเทศไทย จนลาออกมาเปิดบริษัท NAWIN Consultant ทุกวันนี้เขายังไม่ได้หายขาดจากโรคซึมเศร้า แต่จัดการกับโรคนี้ได้
อยากให้เล่าถึงต้นเหตุที่ทำให้เครียดสักนิด ?
ในวงการโฆษณามีการแข่งขันสูง มีแรงกดดันจากลูกค้า แต่ที่สำคัญที่สุดคือ แรงกดดันจากตัวเรา อยากชนะได้รางวัลและชนะการประมูล จนนำไปสู่ความเครียดไม่รู้ตัว ทำให้ร่างกายหลั่งสารเครียดออกมา จนถึงจุดหนึ่งสมองย่ำแย่ คือสมองหยุดหลั่งสารคือ สารเอ็นดอร์ฟิน โดพามีน และเซโรโทนิน กลายเป็นโรคซึมเศร้า อาการผมตอนนั้นคือ ตื่นขึ้นมาแล้วไม่อยากไปทำงาน ทั้งๆ ที่สนุกกับอาชีพ ไม่ได้เป็นลูกน้องใคร แต่มีความเครียด ไม่อยากออกไปกินข้าวกับเพื่อน
กิจกรรมที่เราชอบทำ อย่างการเล่นกีตาร์ ก็ไม่อยากเล่น เริ่มรู้สึกว่า นี่ไม่ใช่ตัวเรา ก็เลยไปค้นคำว่า โรคซึมเศร้า อ่านแล้วขนลุก ตรงทุกข้อ ตกใจว่าเราเป็นโรคนี้ได้ยังไง เพราะคนเป็นโรคซึมเศร้าต้องเจอเรื่องแรงๆ สูญเสียคนในครอบครัว ตกงาน เรื่องใหญ่ๆ ในชีวิต แต่เราเครียดสะสมไม่รู้ตัว จนตัดสินใจไปหาหมอ หมอวินิจฉัยว่า ป่วยเป็นโรคซึมเศร้าแบบเริ่มต้น เราก็ใช้วิธีกินยา และหมอใช้แนวทางสายกลาง อานาปานสติ ทำให้ผมได้พบกับความคิดของตัวเอ
หลายครั้งผมมีความคิดลบๆ มันไม่ใช่เรา เป็นอาการของโรค หมอบอกว่ามี 3 ปัจจัยที่ทำให้ผมไม่หายจากซึมเศร้า ก็คือ1. อยากหาย ก็ยิ่งไม่หาย 2.อาการต่อต้านการเป็นโรค รู้สึกเกลียดตัวเอง อยากนอนอยู่บนเตียงอย่างเดียว และ 3. อาการหลง มโนไปว่า คงตกงาน ทำงานไม่ได้ ไม่มีใครอยากจ้างคนที่เป็นโรคซึมเศร้า หมอชี้ให้เห็นว่า การเป็นโรค แล้วต้านและหลง มันทำให้เราเป็นโรคนี้ต่อ แต่ทำให้ผมเห็นความคิด
เห็นความคิด แล้วทำยังไงต่อ
พื้นเพผมเป็นชาวคาทอลิก วิธีการที่ผมรักษาโรคซึมเศร้าคือ การกินยา และฝึกสติปัฏฐาน 4 ในระหว่างนั้นผมพยายามรู้สึกตัวทุกวัน นั่งประชุมก็รู้ว่าขาสั่น รู้เนื้อรู้ตัวรู้อยู่เนืองๆ ถึงจุดหนึ่งเราก็พบว่า สภาวะยึดมั่นถือมั่นเป็นอย่างไร บริษัทก็ไม่ใช่ของเรา เราจะถือไว้ทำไม พอปล่อยวางความคิด หายเครียดทันที กระทั่งผมชะล่าใจคิดว่าหายแล้ว แต่หมอบอกว่า ยังต้องกินยาต่อ เพื่อรักษาสมอง แต่ผมทิ้งยาเลย
ทิ้งยาไปนานแค่ไหน
ทิ้งไปนาน สุดท้ายลาออกมาเปิดบริษัทตัวเอง คิดว่าไม่มีความเครียดแล้ว เลือกลูกค้าได้ แต่มีความเครียดใหม่ กลับมาเป็นโรคซึมเศร้ารอบสอง และหนักกว่ารอบแรก คือต้องกินยาเยอะขึ้น และอาการแย่กว่าเดิม
โรคซึมเศร้าเข้ามาปั่นป่วนความคิดยังไง
ทั้งๆ ที่ผมมีลูกและภรรยาที่น่ารัก ไม่มีปัญหาอะไรเลย ทำไมไม่อยากมีชีวิตอยู่ต่อ ผมกลับมากินยาในปริมาณที่น้อยและต่อเนื่อง ไม่ประมาท การเป็นโรคซึมเศร้าสองครั้ง ผมถือว่าเป็มีนของขวัญจากพระเจ้า ความเครียดมันอันตรายกว่าที่คิด ครั้งที่สองที่เป็นโรคซึมเศร้าเพราะประมาท สุดท้ายค้นพบว่า สภาวะพุทธะหรือที่พระเจ้าเยซูสอนคือ จงตื่นเศร้า พยายามครองใจให้อยู่ในสถานะปกติอยู่เนื่องๆ อย่าเดินไปทางสุขหรือทุกข์มากไป
สารเคมีในสมองมีผลต่อโรคซึมเศร้าไหม
มีคนค้นพบว่า โรคซึมเศร้ามาจาก 1. กรรมพันธุ์ สมัยก่อนคนไทยไม่ค่อยไปหาจิตแพทย์ 2 สิ่งที่มากระทบใจ อาจทำให้เป็นโรคซึมเศร้า บางคนเคยผ่านสภาวะสงคราม ถูกคุกคามทางเพศ ญาติเสียและอกหัก 3 สารเคมีในสมอง และอีกประเด็นที่ผมค้นพบคือ การขาดสารอาหาร อันนี้แปลกมาก ผมกลับไปดูวิดีโอ Ted Talk ทำให้ผมฉุกคิด มีงานวิจัยในนิวซีแลนด์ คล้ายๆ วิตามินรวมที่ปรุงสูตรมาให้คนป่วยเป็นโรคซึมเศร้ากิน คนที่ทำเรื่องนี้ชื่อ Hardy เป็นนักวิจัยชาวแคนาดาที่รักษาลูกตัวเองจนหาย ผมก็ลองกินและลดปริมาณยาซึมเศร้า ก็ดีขึ้น ทำให้ผมเกิดทฤษฎีข้อที่ 4 คือ ปัจจัยการขาดสารอาหาร ซึ่งเป็นสิ่งที่บริษัทยาล็อบบี้ไม่อยากให้คนรู้
เพราะเมื่อไหร่ที่คนกินอาหารครบห้าหมู่ ออกกำลังกายจะป้องกันโรคซึมเศร้าได้ องค์ความรู้เหล่านี้ไม่แพร่หลาย มีงานวิจัยเยอะมาก แต่บริษัทไม่อยากให้คนทั่วไปรู้ อีกอย่างการรักษาโรคซึมเศร้า ต้องปรับกรอบความคิดให้ถูกต้อง ถ้ายังกินยา แต่ยังคิดลบ ยังไงก็ไม่หาย
กินอาหารให้ครบ 5 หมู่ ต้านโรคซึมเศร้าได้?
ผมไม่กินไข่ เป็นไปได้ไหม ทำให้ผมขาดวิตามิน K ไม่กินผัก ไม่กินผลไม้ ผมกินแต่แป้งและเนื้อสัตว์ มีงานวิจัยพบว่า ถ้าร่างกายคนเรา กินอาหารไม่เพียงพอไม่ครบ 5 หมู่ สารตั้งต้นที่จะทำให้สมองหลั่งสาร3 ตัวที่ทำให้มีความสุข ก็จะไม่หลั่ง เพราะร่างกายไม่ได้อยู่ในสภาวะที่สมดุล ทำให้สมองผิดเพี๊ยนและอ่อนแอ
ปัญหาอะไรที่ทำให้คนคิดฆ่าตัวตายมากที่สุด
เกิดจากการเลี้ยงดู พ่อแม่รักลูกและกดดันลูกมากเกินไป บังคับลูกเรียนในสิ่งที่เขาไม่อยากเรียน ลูกก็เลยเครียด กลัวทำให้พ่อแม่ผิดหวัง จนอยากฆ่าตัวตาย
ทำไมเลือกแบ่งปันเรื่องเหล่านี้ในเพจ
แรกๆ ที่ผมเป็น ผมไม่รู้จะโทรหาใคร ตอนนั้นไม่อยากไปหาจิตแพทย์ แต่อยากคุยกับใครสักคน ส่วนหนังสือที่เขียนเรื่องเหล่านี้ จิตแพทย์ที่ไม่เคยเป็นโรคซึมเศร้า ผมจึงเขียนและทำวิดีโอออกมาในเพจไม่ถึงปี ผมยังมีต้นฉบับ ถ้าใครสนใจตีพิมพ์ ผมไม่คิดค่าต้นฉบับ
ถ้าคุณอยากให้โลกเปลี่ยนแปลงไปทางด้านไหน คุณต้องลงมือทำ การที่ผมเป็นโรคซึมเศร้า หรือเป็นคนโฆษณา ผมมีความสามารถเรียบเรียงเรื่องยากๆ ซับซ้อนให้ง่ายขึ้น เพราะธรรมะจัดสรร ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ เพราะผมเป็นนักเล่าเรื่อง
เปิดโอกาสให้คนที่ิคิดอยากตัวตายโทรเข้ามาปรึกษาได้ด้วย ?
เป็นเรื่องโง่ในการบอกเบอร์โทรในพื้นที่สาธารณะบนเพจ ซึ่งส่วนใหญ่แล้วโทรมาครั้งเดี่ยวก็ไม่โทรมากวนอีก และมีคนบอกว่า ไถ่โคกระบือไม่ถูกฆ่า เป็นบุญใหญ่ ผมทำให้คนที่คิดจะฆ่าตัวตาย ไม่ฆ่าตัวตาย เป็นบุญใหญ่กว่า
คุณช่วยให้คนคิดฆ่าตัวตายเปลี่ยนใจยังไง
มีคนทุกช่วงวัยที่โทรมาปรึกษา มีดาราอินบ็อกซ์เข้ามาเพื่อนในวงการโฆษณาที่ดูภายนอกชีวิตมีความสุขดี ก็โทรมาปรึกษา โรคซึมเศร้าเกิดได้กับทุกคน ไม่ว่าดารา ผู้กำกับ สถาปนิก พระสงฆ์ยังเคยโทรมาหาผมว่าอยากฆ่าตัวตาย ที่ผ่านมาผมช่วยคนไม่ให้ฆ่าตัวตายไม่ต่ำกว่า 100 คน เคยมีกรณีโทรมาบอกว่า “หนูอยู่บนทางด่วนกำลังจะฆ่าตัวตาย เลยลองโทรหาพี่”
ผมมีทางเลือกให้คือ จะเล่าเรื่องราวให้ผมฟัง หรือ อยากได้วิธีที่ทำให้ไม่อยากฆ่าตัวตาย เวลาคุยกันทางโทรศัพท์ ผมให้เขาหาที่นั่งสบายๆ แล้วผมถามว่า ตอนนี้ฝ่าเท้าสัมผัสพื้นไหม รู้ว่ากำลังหายใจเข้าออกไหม และให้เอามือทุบต้นขา ทำสามอย่างพร้อมกันคือ รู้ว่าหายใจ ฝ่าเท้าสัมผัสพื้น และเอามือทุบต้นขา
ให้ทำแบบนี้ก่อน แล้วค่อยโทรมาหาผม หลายคนสงบลง แต่ไม่ได้หายซึมเศร้า แล้วผมก็บอกว่า ทำตามขั้นตอนแล้ว ให้ลองคิดฆ่าตัวตายหลายคนบอกว่า ทำไม่ได้ นี่แหละมหัศจรรย์อานาปานสติ เมื่อรู้สึกตัว ความคิดจะไม่เกิด เหมือนระบบร่างกายที่ไม่สามารถจามและหาวพร้อมกัน ทุกคนก็จะรู้เครื่องมือป้องกันการฆ่าตัวตาย แล้วผมก็อธิบายเรื่องอื่นๆ ต่อ ซึ่งก็มีหลายคนโทรมาบอกว่า หายแล้ว หรือไม่ก็ไปหาจิตแพทย์
ถ้าใครอยากขอบคุณผม ผมบอกว่า ให้ไปกราบเท้าพ่อแม่ บางคนร้องไห้เลย ที่เป็นโรคซึมเศร้าเพราะไม่คุยกับแม่ตัวเอง โกรธกัน สิ่งที่ได้กลับมาคือเด็กคนนั้นไปเที่ยวกับแม่ได้ ฟังแล้วชื่นใจ ผมคิดว่ามันเป็นพรหมลิขิตที่ผมต้องเป็นซึมเศร้าคุณรู้ไหม ทุกๆ 10 นาที จะมีคนโพสต์ว่าอยากจะฆ่าตัวตาย บางคนบอกว่าช่วยแนะนำน้ำยาล้างห้องน้ำกลิ่นไม่แรงให้หน่อยสิ ผมก็รีบโพสต์ว่า ให้อ่านคำแนะนำในเพจผม
มีบ้างไหม โทรมาปรึกษาครั้งเดียวไม่พอ
มีครับ ส่วนใหญ่ 90 เปอร์เซ็นต์โทรครั้งเดียว มีอีก 10 เปอร์เซ็นต์โทรมาเรื่อยๆ เราก็เข้าใจ บางคนก็แค่อยากรู้ว่าทำยังไงถึงหาย โรคซึมเศร้าต้องไปหาจิตแพทย์ บางคนไม่ไป และอย่าหยุดยาเอง ยาช่วยฟื้นฟูสมอง ถ้าอยู่ในสภาวะพุทธะเนื่องๆ เดี๋ยวก็หาย ใช้ธรรมะเป็นโอสถ
รอบสองที่ผมเป็นโรคซึมเศร้า เป็นอยู่ 6 เดือน ต่อให้เราหายแล้ว การครองสติอยู่กับปัจจุบันขณะมีประโยชน์มาก เวลาลูกค้าเล่าปัญหาทางธุรกิจให้ฟังครั้งแรก ผมฟังแบบ 100เปอร์เซ็นต์ ไม่คิดเรื่องอื่นเลย ผมก็จะมีไอเดียปิ๊งแวบออกมาเลย สติปัฏฐาน 4 ดีจริงๆ ทำให้การงานราบรื่น
หลังจากพวกเขาปรึกษาคุณแล้ว คุณทิ้งความคิดลบๆ อย่างไร
ถ้าผมจำผมคงเป็นบ้า มันเป็นพลังงานลบ เวลาวางต้องวางจริงๆ หลายเรื่องราวที่จะฆ่าตัวตายเหนือจินตนาการจริงๆ วิธีการฆ่าตัวตายที่ผมไม่อยากชี้ชวนให้คนทำอย่างนั้น
คุณยังกินยาอยู่เรื่อยๆ และโรคนี้มีสิทธิกลับมาอีกไหม
ถ้ากลับมาอีก ผมก็คิดว่า มาอีกแล้วเพื่อนเก่า อย่าไปกลัว
มีกรรมพันธุ์ในครอบครัวที่เป็นโรคซึมเศร้าไหม
ผมไม่มีครับ กรณีของผม ผมกดดันตัวเองตั้งแต่เด็ก อยู่ว่างไม่ได้ ต้องไปเรียนพิเศษ เรียนกีตาร์ เบื่อก็หากิจกรรมใหม่ๆ ทำ นิสัยผมคือหาเรื่องตื่นเต้นทำไปเรื่อยๆ เพื่อฆ่าความเบื่อ คุณเชื่อไหมผมเปลี่ยนงานมา 7 ประเทศแล้ว ฮ่องกง สิงคโปร์ อังกฤษ ญี่ปุ่น ฯลฯ ผมไม่ทน เป็นวิธีคิดที่บิดเบี้ยว สมัครงานที่ไหนก็ได้งาน ฮึกเหิม นึกว่าตัวเราเก่ง อัตตาสูง กดดันตัวเอง ยิ่งอยู่สูงก็อยากทำให้คนอิจฉา
เหตุใดจึงเลือกกดดันตัวเอง เพื่อให้ประสบความสำเร็จในชีวิต ?
เริ่มจากเรียนไม่เก่ง และพี่น้องไม่มีใครเรียนเก่ง พ่อแม่ชอบพูดว่า ลูกเราไม่มีใครอวดได้สักคน พ่อแม่ไม่ได้กดดันผมนะ แต่ผมอยากเอาดีสักอย่างให้พ่อแม่ภูมิใจ ผมเสพติดการเป็นคนประสบความสำเร็จ ทำงานถึงตีสาม ตี่สี่ เสาร์อาทิตย์ก็ทำงาน และสิ่งที่ผมเห็นคือ หนังสือที่ขาย ก็เชียร์ให้คนไปสู่จุดนั้น จนผมเป็นโรคซึมเศร้าสองรอบ ผมรู้เลยว่า ไม่จำเป็นที่ชีวิตจะต้องประสบความสำเร็จ มุ่งสร้างเหตุดีทุกวัน ก็พอแล้ว ผลเป็นยังไง ก็ช่างมัน
คุณเพิ่งปรับวิธีคิดเมื่อไม่นานนี้หรือ
พอไม่คาดหวัง ไม่โลภ ผมก็ได้ลูกค้าต่างชาติที่ต้องการที่ปรึกษาด้านครีเอทีฟในเอเชีย พอมุ่งสร้างเหตุดี ไม่หวังความสำเร็จแล้ว ปล่อยให้ธรรมชาติทำงานของมันไป
การหยุดสารพัดความคิดที่ฟุ่งซ่านยากไหม ?
พระยังหยุดความคิดไม่ได้เลย สิ่งที่ทำได้คือ กลับมารู้สึกตัว เดินก็รู้ว่าก้าวเดิน นั่งสมาธิก็เปิดตา อะไรมากระทบก็รู้ ความคิดจะหยุดเอง ไม่ใช่สั่งว่าหยุดคิด ไม่อยากให้มองว่า เป็นโรคซึมเศร้ามีปม เป็นพวกคิดลบ มันเกิดกับทุกคนได้ ตัวเร่งที่สำคัญคือ โซเชียลมีเดีย เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์โลกที่ทำให้เรารู้ว่า วันนี้ใครกินอะไร ทำอะไร เพื่อนรุ่นเดียวกันไปประเทศไหน บริษัทนั้นจ่ายโบนัสเท่าไหร่ เรื่องเหล่านี้เป็นตัวเร้า
คุณอยากทำอะไรเพื่อคนป่วยโรคซึมเศร้าอีกไหม
ถ้าผมมีปัจจัยเพียงพอ ผมอยากทำศูนย์เพื่อรักษาโรคซึมเศร้า ใช้ธรรมะ จิตวิทยาและวิทยาศาสตร์ ผนวกรวมกัน ถ้าจิตใจเราฝ่อ ร่างกายเราจะไม่อยากตื่นขึ้นมาทำอะไร ไม่อยากอยู่ต่อ ถ้าคิดแบบนี้มันอันตราย อย่าปล่อยไว้