คาถาแชมป์: ว่องไว ยืดหยุ่น ปรับเปลี่ยน | บวร ปภัสราทร 

ทีมที่คว้าแชมป์ในเกมส์กีฬาต่าง ๆ มีคุณลักษณะที่คล้าย ๆ กันอยู่ คือ เป็นทีมที่มีความว่องไว สามารถเล่นเกมส์ได้อย่างรวดเร็ว ในขณะที่ผู้เล่นแทบทุกคนมีความยืดหยุ่นกับสภาพแวดล้อมในการแข่งขันได้เป็นอย่างดี จะต่อเวลาหรือจะตัดสินกันด้วยการเตะลูกโทษก็ไปได้ทั้งนั้น

พร้อมกับเป็นทีมที่มีการปรับเปลี่ยนแนวทางการเล่นเกมส์ได้ตลอด กองหน้าสี่บ้าง สองบ้าง เพื่อให้รับมือคู่แข่งได้อย่างเหมาะสม ซึ่งว่องไว ยืดหยุ่น และปรับเปลี่ยนถือเป็นคาถาแห่งชัยชนะในวงการอื่น ๆ ที่มีความไม่แน่นอนสูงมาก ๆ ได้เช่นเดียวกัน 

จะปรับเปลี่ยนได้ ต้องยืดหยุ่นเพียงพอที่จะปรับเปลี่ยนตัวเองได้ ถ้าผู้เล่นแต่ละคนเล่นได้แค่บทบาทใดบทบาทหนึ่ง อย่าได้หวังว่าจะปรับเปลี่ยนแนวทางการเล่นเพื่อเอาชนะคู่แข่งได้ ถ้าจะยืดหยุ่นได้ดี ก็ต้องมีความว่องไวมาก่อน

ถ้ากว่าจะเปลี่ยนบทบาทจากกองหน้ามาเป็นกองหลังได้ต้องทำสิบขั้นตอน ก็เสียประตูไปแล้ว ความว่องไวจึงเป็นจุดตั้งต้นของความยืดหยุ่นที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนเกมสู่การเป็นแชมป์ 

นักกีฬาที่ว่องไวต้องเป็นคนที่ตัดสินใจได้อย่างรวดเร็ว แต่ตัดสินใจเร็วแล้ว ร่างกายต้องแข็งแรงเพียงพอที่จะเล่นให้ได้ตามที่ตัดสินใจนั้น ตัดสินใจเร็วแต่สังขารไม่อำนวยช่วยอะไรไม่ได้มากเมื่ออยู่ในสนามแข่งขัน

สังขารที่แข็งแรงพร้อมที่จะรองรับการตัดสินใจที่รวดเร็วนั้นจะยังทำอะไรไม่ค่อยได้อีก ถ้าเทคนิคในการเล่นกีฬานั้นดีไม่พอ เห็นลูกบอลลอยมา ตัดสินใจว่าจะวิ่งไปดักได้ถูกทาง แต่โหม่งไม่เก่ง โอกาสทำประตูได้ก็น้อยลงไป  

อุปมาอุปมัยได้ว่าในการทำงานนั้น จะตัดสินใจได้อย่างรวดเร็ว ต้องรู้จักมองให้ถูกที่ทั้งภายในและภายนอกองค์กร คือ มีข้อมูลที่จำเป็นสำหรับการตัดสินใจให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ แต่ไม่ใช่มัวแต่รวบรวมข้อมูล ต้องรู้ว่าแค่ไหนพอเพียงสำหรับการคาดการณ์ว่าอะไรจะเป็นอย่างไร มีข้อมูลแล้วต้องรู้ว่าใครทำอะไรที่ไหนเมื่อใด

What-Who-When-Where? มีข้อมูลแล้วต้องได้สาระกับสรรพสิ่งที่เกิดขึ้นเพียงพอจะเกิดความรู้ที่จะตัดสินใจได้ว่าว่าควรจะทำอย่างไรต่อไป ด้วยเหตุผลใด How&Why? 

ถ้าตัดสินใจได้แล้วว่าจะทำอย่างนั้นอย่างนี้ องค์กร หรืออย่างน้อยตัวเราเองก็ต้องแข็งแรงพอจะทำตามที่ตัดสินใจไว้ได้ แข็งแรงในการงานหมายถึงเรามีทรัพยากรเพียงพอที่จะทำตามที่ตัดสินใจได้  

เราเก่งพอที่จะทำตามที่ตัดสินใจได้ ถ้าทำคนเดียวไม่ได้ เราต้องมีคนพอที่จะช่วยทำให้เป็นไปตามที่ตัดสินใจได้ ตัดสินใจแล้วจะทำได้ตามนั้นอย่างว่องไวได้ก็ต่อเมื่อมีคนเก่งในจำนวนที่เพียงพอจะรองรับการทำงานตามที่ตัดสินใจไว้ได้ การรักษาคนเก่งเอาไว้ให้ได้จึงเป็นหลักประกันสำคัญในการสร้างความว่องไวให้กับการงานนั้น 

ถ้ารอบตัวเต็มไปด้วยคนขี้ประจบ อวยเก่งแต่ไม่มีฝีมือในการงาน ทำงานเจ็ดแปดปีจะเสมือนว่าเพิ่งทำมาได้แค่ปีสองปี การขอเวลาอีกไม่นานขององค์กรที่ไม่ว่องไว อาจเทียบเท่ากับเวลานับทศวรรษสำหรับองค์กรที่ว่องไวสูง ถ้าว่องไวไม่พอแข่งกับใครก็แพ้เขาตลอด

ความว่องไวมีประโยชน์ถ้าวางตัวผู้เล่นไว้ถูกตำแหน่ง ในทำนองเดียวกัน ความว่องไวในการงานจะเกิดประโยชน์ในการแข่งขันด้านการงานได้ก็ต่อเมื่อมีการกำหนดโครงสร้างในการทำงานไว้อย่างกระชับ ไม่มีขั้นตอนที่เกินเลยจากที่จำเป็น  ถ้าการทำงานเต็มไปด้วยขั้นตอนมากมาย แต่ละคนจะว่องไวแค่ไหน รวมแล้วก็ยังอืดอาดอยู่ดี 

หน่วยงานที่กำหนดขั้นตอนการทำงานไว้อย่างซับซ้อน มีขั้นตอนเยอะแยะ แม้จะลงทุนดิจิทัลไปมากมายก็ไม่ทำให้หน่วยงานนั้นพ้นความอืดอาดไปได้ ดิจิทัลทำให้เร็วขึ้นได้บ้าง แต่เป็นแค่ไม่กี่วินาที

ผู้ขอรับบริการจากหน่วยงานนั้นก็ยังเสียเวลามากกว่าที่ควรจะเป็นอยู่ดี มีเทคโนโลยีสูง แต่โครงสร้างการทำงานวุ่นวายซับซ้อน ย่อมไม่เกิดความว่องไวใด ๆ ขึ้นจากการมีเทคโนโลยีนั้น 

คำว่าปรับเปลี่ยน และยืดหยุ่น ถ้าออกจากปากของคนที่ไม่ว่องไว สองคำนั้นจะเป็นแค่คารมที่ไม่มีวันเกิดขึ้นได้จริง

 

คอลัมน์ ก้าวไกลวิสัยทัศน์
รศ.บวร ปภัสราทร 
คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ 
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
email. [email protected]