ข้อมูลทรัพย์สินทางปัญญา "ปังชา" คุ้มครองอะไรบ้าง ข้อแนะนำผู้ประกอบการ

กรมทรัพย์สินทางปัญญา ให้ข้อมูลลิขสิทธิ์ สิทธิบัตร และเครื่องหมายการค้า จากดราม่า "ปังชา" ร้านลูกไก่ทองที่กลายเป็นประเด็นยอดฮิตที่ทุกคนให้ความสนใจว่า เมนูขนมน้ำแข็งไสที่มีขนมปังและราดด้วยชาไทยยังขายอยู่ทั่วไปได้หรือไม่ ผู้ประกอบการร้านอาหารที่มีเมนูลักษณะนี้ต้องทำอะไรต่อบ้าง

จากกระแสร้านอาหารชื่อดังได้โพสต์ภาพสินค้าของร้านพร้อมระบุถึงทรัพย์สินทางปัญญาที่ได้รับความคุ้มครอง พร้อมทั้งสงวนสิทธิห้ามลอกเลียนแบบ ทำซ้ำ ดัดแปลง แก้ไข หรือนำชื่อไปใช้ ทำให้มีข้อสงสัยว่าเรื่องนี้เป็นมาอย่างไรนั้น แต่อย่างไรก็ตามล่าสุดนั้นทางเจ้าของร้าน "ปังชา" ทุกคนใช้ได้เลย ทุกคนสามารถใช้ได้ ไม่ได้เป็นของร้านคนเดียว ใช้ได้ไม่โดนฟ้อง กราบขอโทษประชาชน ส่วนเรื่องที่เกิดขึ้นนั้นทุกอย่างเกิดจากการสื่อสารคลาดเคลื่อน

ด้าน กรมทรัพย์สินทางปัญญา ชวนมาทำความรู้จักกับทรัพย์สินทางปัญญาที่เกี่ยวข้องแต่ละประเภท เพื่อจะได้มีความเข้าใจที่ถูกต้องกันต่อไป

1.ลิขสิทธิ์ 

ลิขสิทธิ์ คือ ความคุ้มครองทางกฎหมายที่ให้แก่เจ้าของผลงาน ที่เกิดจากการใช้ความคิดสร้างสรรค์ การคุ้มครองลิขสิทธิ์เกิดขึ้นทันทีที่มีการสร้างสรรค์ผลงานโดยไม่ต้องจดทะเบียน ได้แก่ งานวรรณกรรม งานศิลปกรรม งานดนตรีกรรม งานโสตทัศนวัสดุ งานภาพยนตร์ งานสิ่งบันทึกเสียง งานแพร่เสียงแพร่ภาพ และงานอื่นๆในแผนวรรณคดี วิทยาศาสตร์ หรือศิลปะ

ตัวอย่างลิขสิทธิ์ในธุรกิจร้านอาหาร เช่น ภาพถ่าย Display สินค้า ลวดลาย และรูปเล่มของเมนูอาหาร ลวดลายหรือภาพวาดบนภาชนะใส่อาหาร เป็นต้น

การแจ้งข้อมูลลิขสิทธิ์

กรมทรัพย์สินทางปัญญา มีบริการรับแจ้งข้อมูลลิขสิทธิ์ เพื่อเป็นฐานข้อมูลสำหรับตรวจสอบและขออนุญาตใช้ลิขสิทธิ์

คำแนะนำสำหรับผู้ประกอบการ

การนำภาพวาดหรือภาพถ่ายของผู้อื่นไปใช้ ต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อนเสมอ ภาพวาดหรือภาพถ่ายที่ทำขึ้นด้วยตัวเอง แม้จะออกมาคล้ายกันเพราะเป็นมุมเดียวกัน แนวคิดเดียวกัน ไม่ถือว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ของใคร

2.สิทธิบัตร

สิทธิบัตรการประดิษฐ์ : การประดิษฐ์ขึ้นใหม่ที่มีความซับซ้อนหรือมีการแก้ไขปัญหาทางเทคนิค เช่น กระบวนการฆ่าเชื้อสเตอริไลซ์สำหรับอาหาร นมปราศจากแลคโตส
อนุสิทธิบัตร : การประดิษฐ์ขึ้นใหม่ที่มีประโยชน์ใช้สอยมากขึ้น แต่ไม่มีความซับซ้อนทางเทคนิคมากนัก เช่น สูตรอาหารเจลสำหรับพกพา เครื่องผลิตน้ำแข็งไสแบบเกล็ดละเอียด
สิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์ : คุ้มครองรูปร่าง ลวดลายหรือองค์ประกอบของสี เช่น รูปร่างของขนมที่มีลักษณะพิเศษ ลวดลายของกล่องบรรจุอาหาร

สำหรับ น้ำแข็งไสราดชาไทยมีขายมานานแล้ว จึงไม่มีใครสามารถจดสิทธิบัตรและอนุสิทธิบัตรแล้วอ้างเป็นสิทธิแต่เพียงผู้เดียวในเมนูนี้ได้ แต่ภาชนะที่ใช้ใส่ของแบรนด์ที่เป็นข่าว เขาจดสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์ไว้ 

คำแนะนำสำหรับผู้ประกอบการ

เมนูน้ำแข็งไสราดชาไทย ใครก็ขายได้ แต่อย่านำลวดลายหรือแบบภาชนะที่คนอื่นจดสิทธิบัตรการออกแบบผลิตภัณฑ์ไว้ไปผลิต แต่ถ้าคิดค้นสูตรขนมขึ้นใหม่ ซึ่งยังไม่เคยปรากฏในที่ใดมาก่อน สามารถนำมาขอจดอนุสิทธิบัตรได้ด้วย

3.เครื่องหมายการค้า

เครื่องหมายการค้า คือ ชื่อ ข้อความ โลโก้ ภาพ กลุ่มของสีหรือเสียง อย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างรวมกัน ที่นำมาใช้เพื่อสร้างความจดจำของผู้บริโภคในการแยกแยะแบรนด์ต่างๆ

แต่เครื่องหมายการค้าคุ้มครองได้ตามรูปแบบที่จดทะเบียนไว้เท่านั้น หากข้อความหรือภาพบางส่วนที่สื่อถึงคุณสมบัติหรือคุณภาพของสินค้าและบริการข้อความของภาพนั้นต้องถูกสละสิทธิ แต่ปรากฏบนเครื่องหมายการค้านั้นได้

การสละสิทธิ หมายถึง ไม่สามารถห้ามคนอื่นใช้ข้อความหรือภาพนี้ในลักษณะอื่น แต่ถ้านำมาจัดวางในรูปแบบที่จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าเอาไว้ และเป็นสินค้าหรือบริการที่ใกล้เคียงกัน ยังสามารถห้ามได้อยู่

ข้อความหรือภาพ ที่แม้จะสื่อถึงคุณสมบัติหรือคุณภาพของสินค้าก็อาจจะเป็นเครื่องหมายการค้าได้ หากนำสืบได้ว่ามีการใช้ต่อเนื่องยาวนานจนผู้บริโภคจดจำและแยกได้ว่าเป็นแบรนด์ของสินค้า

หากอยากรู้ว่าเครื่องหมายการค้าจดทะเบียนไว้อย่างไร? สามารถสืบค้นโดยเข้าไปที่บริการสืบค้นด้วยภาพ (Image Search) ผ่านเว็บไซต์ กรมทรัพสินทางปัญญา หรือแอปพลิเคชั่น DIP e-Service

คำแนะนำสำหรับผู้ประกอบการ

การใช้คำว่า “…ปัง…ชา…” หรือ “…ปังชา…” กับเมนูน้ำแข็งไสราดชาไทยยังทำต่อไปได้ แต่ไม่ควรใช้รูปแบบฟอนต์ที่ชวนให้นึกถึงแบรนด์นั้นๆ"

cr กรมทรัพย์สินทางปัญญา