ชื่อเสียงและทุนทางสังคม สร้างได้ก็หมดได้

“สินทรัพย์ที่จับต้องไม่ได้” เหล่านี้มีความสำคัญอย่างมากต่อองค์กรเช่นเดียวกัน ต้องใช้เวลาเป็นปีในการสร้างและสะสม แต่ในชั่วเวลาไม่กี่วันก็สามารถถูกทำลายลงได้เช่นเดียวกัน

ชื่อเสียงหรือ Reputation เป็นการรับรู้ของบุคคลอื่นเกี่ยวกับคนหรือองค์กร โดยมาจากสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีต ความสำเร็จ พฤติกรรม ความสามารถ แสดงถึงความน่าเชื่อถือที่บุคคลอื่นมีให้กับแต่ละคนหรือตัวองค์กร

ทุนทางสังคมหรือ Social Capital เป็นเครือข่าย ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลต่างๆ ที่จะช่วยสนับสนุนกัน โดยทุนทางสังคมจะเกิดขึ้นได้ ก็ต่อเมื่อมีความสัมพันธ์ ความใกล้ชิด และความเชื่อใจ ไว้วางใจระหว่างกัน

ชื่อเสียงและทุนทางสังคมมีความสำคัญต่อทุกวิชาชีพ อาจจะมีบางวิชาชีพที่สามารถใช้ประโยชน์จากชื่อเสียงและทุนทางสังคมในการแสวงหาโอกาสและความก้าวหน้าในวิชาชีพและความสำเร็จในการทำงานได้มากกว่าวิชาชีพอื่น เช่น นักธุรกิจ เจ้าของกิจการ นักการเมือง ศิลปิน ดารา อินฟลูเอนเซอร์ เชฟ แพทย์ นักกฎหมาย ที่ปรึกษา โค้ช นักวิชาการ หรือแม้กระทั่งนักบวช เป็นต้น

การมีชื่อเสียงและทุนทางสังคมที่ดีเป็นพื้นฐานสำคัญ สำหรับความน่าเชื่อถือและไว้วางใจที่บุคคลอื่นมีให้ นำไปสู่โอกาส การได้รับการยอมรับ ความน่าเชื่อถือ ความสามารถในการโน้มน้าวจูงใจ การมีอิทธิพลต่อบุคคลอื่น ทำให้ผู้ที่มีชื่อเสียงและทุนทางสังคมที่ดีจะมีแนวโน้มที่จะก้าวหน้าในวิชาชีพได้ดี ทำให้มีโอกาสใหม่ๆ เข้ามาตลอดเวลา และจากโอกาสใหม่ๆ นี้ถ้าสามารถทำได้ดี ก็จะยิ่งต่อยอดชื่อเสียงและทุนทางสังคมต่อไปเรื่อยๆ

การจะมีชื่อเสียงและทุนทางสังคมได้นั้น จะต้องมีองค์ประกอบที่สำคัญหลายประการ เริ่มจากการทำงานในหน้าที่ให้ดีที่สุด ทำให้มีผลงานเป็นที่รับรู้อย่างต่อเนื่อง ทำให้เป็นที่ยอมรับและเชื่อถือจากสังคมและบุคคลอื่น ในวิชาชีพของตน ที่สำคัญคือจะต้องมีพฤติกรรมที่ดี มีคุณธรรม และจริยธรรมด้วย เพิ่มเติมในสังคมไทย เรื่องของความสุภาพ ความอ่อนน้อมถ่อมตน ความจริงใจและการให้เกียรติผู้อื่น ก็เป็นปัจจัยที่สำคัญด้วย สรุปคือต้องเป็นทั้งคนเก่งและคนดีด้วย

ที่สำคัญคือคุณสมบัติข้างต้นจะต้องเปิดให้ผู้อื่นได้ทราบและรับรู้ด้วย ไม่ใช่ความเก่งและความดีที่เก็บซ่อนไว้ แต่ขณะเดียวกันก็ต้องระมัดระวังไม่ให้มากเกินไป จนเหมือนการอวดและอวยตนเอง (บางคนอวดรวยด้วย) จนนำไปสู่ความหมั่นไส้ได้

ขณะเดียวกันชื่อเสียงและทุนทางสังคมก็ถูกทำลายได้โดยง่าย ทั้งจากพฤติกรรมที่ผิดศีลธรรม จริยธรรม ไม่ซื่อสัตย์ ก้าวร้าว พฤติกรรมหรือตัวตนที่ย้อนแย้งกับภาพที่พยายามสื่อออกไป รวมทั้งผลงานที่ไม่ดีตามความคาดหวัง ยังไม่นับการเข้าไปมีส่วนร่วมกับบุคคลหรือองค์กรที่ผิดกฎหมาย ขาดคุณธรรม จริยธรรม หรือแม้กระทั่งการโพสต์ลงในสังคมออนไลน์ที่ผิดพลาดและไม่เหมาะสม ก็ล้วนแต่ทำให้ชื่อเสียงและทุนทางสังคมถูกทำลายลงได้

ในระดับโลกมีตัวอย่างของบุคคลที่เคยมีชื่อเสียงและทุนทางสังคม แต่ด้วยก้าวย่างที่ผิดพลาดก็ทำให้สูญเสียทั้งชื่อเสียงและทุนทางสังคมที่สร้างมา ถึงแม้ภายหลังจะพยายามสร้างขึ้นมาใหม่แต่ก็ไม่ได้ถึงระดับที่เคยมีเหมือนในอดีต 

อาทิเช่น Lance Armstrong แชมป์จักรยาน Tour de France หลายสมัย ที่เคยได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งในนักกีฬาที่เก่งที่สุดของโลก ถูกจับได้ว่าใช้สารกระตุ้น ทำให้ถูกทวงคืนแชมป์และห้ามยุ่งเกี่ยวกับการแข่งขันจักรยานใดๆ ทั้งสิ้น หรือกรณีของอดีตประธานาธิบดี Bill Clinton ที่มีเรื่องราวของของ Monica Lewinsky

ชื่อเสียงและทุนทางสังคมไม่ได้เป็นเพียงแค่สินทรัพย์เท่านั้น แต่เป็นทุนที่นำไปสู่โอกาสและการเติบโตต่างๆ แต่ก็เป็นสิ่งที่เปราะบางและถูกทำลายได้ง่าย สมดังคำกล่าวที่นักคิดนักเขียนที่ชื่อ Publius Syrus ระบุไว้ว่า ‘A good reputation is more valuable than money’ หรือแปลเป็นไทยตรงๆ ว่า “การมีชื่อเสียงที่ดีมีค่ามากกว่าเงินทอง”