ละเอียด! “ก้าวไกล” ถาม “กกต.” ตอบ กฎเหล็ก 180 วัน ทำอะไรได้-ไม่ได้

เมื่อวันที่ 31 ต.ค. 2565 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) เผยแพร่เอกสารตอบข้อสอบถามจากพรรคก้าวไกล ลงวันที่ 19 ต.ค. 2565 เรื่องการปฏิบัติของพรรคการเมืองให้ถูกต้องตามข้อกฎหมายเกี่ยวกับการเลือกตั้งและพรรคการเมือง หรือข้อกำหนด ระเบียบ หรือประกาศของ กกต.รวม 9 ประเด็น

สำนักงาน กกต.พิจารณาแล้วมีความเห็นดังนี้

1.ข้อสอบถามกรณีสมาชิกพรรคการเมืองแนะนำตัวแสดงความประสงค์จะเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส.แบบแบ่งเขต โดยที่พรรคการเมืองยังไม่ได้ดำเนินการสรรหาสมาชิกพรรคผู้นั้นเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส. ตามวิธีที่กำหนดไว้ใน พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2560 มาตรา 50 ไว้ก่อนเป็นการล่วงหน้า เช่นนี้สมาชิกพรรคผู้นั้นจะตกอยู่ในบังคับของมาตรา 64, 68 และ 73 แห่ง พ.ร.ป.ว่าด้วยการเลือกตั้ง ส.ส. พ.ศ. 2561 หรือไม่

2.กรณีพรรคการเมืองดำเนินการสรรหาสมาชิกพรรคเป็นผู้สมัคร ส.ส. ตาม พ.ร.ป.พรรคการเมืองฯ มาตรา 50 ไว้ล่วงหน้า ก่อนวันประกาศ พ.ร.ฎ.ให้มีการเลือกตั้ง ส.ส. สมาชิกพรรคการเมืองที่ได้รับการสรรหาเป็นผู้สมัคร ส.ส. ไว้ก่อนตามมาตรา 49 วรรคสาม แห่ง พ.ร.ป.พรรคการเมืองฯ ต้องดำเนินการตาม พ.ร.ป.เลือกตั้ง ส.ส. มาตรา 64, 68, 73 ตั้งแต่ 180 วันก่อนวันครบอายุของสภาผู้แทนราษฎรหรือไม่

กกต. ตอบว่า ข้อสอบถามที่ 1. และ 2. หากสมาชิกพรรคที่แสดงตนและดำเนินการหาเสียงเลือกตั้ง ซึ่งต่อมาเป็นผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส. จะต้องตกอยู่ในบังคับตามมาตรา 64, 68, 73 แห่ง พ.ร.ป.ว่าด้วยการเลือกตั้ง ส.ส.

3.กรณีพรรคการเมืองดำเนินการสรรหาสมาชิกพรรคเป็นผู้สมัคร ส.ส.ไว้ล่วงหน้าก่อนประกาศ พ.ร.ฎ.ให้มีการเลือกตั้ง ส.ส. ตาม พ.ร.ป.พรรคการเมืองฯ มาตรา 49 ประกอบมาตรา 50 ต่อมา หากมีการประกาศ กกต.เรื่องการแบ่งเขตเลือกตั้ง ส.ส. โดยมีการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ในเขตเลือกตั้ง จะเป็นเหตุให้พรรคการเมืองต้องดำเนินการสรรหาผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส.แบบแบ่งเขตเลือกตั้ง ตามมาตรา 50 แห่ง พ.ร.ป.พรรคการเมืองฯ ใหม่อีกครั้งหรือไม่

กกต.ตอบว่า เมื่อมีการแบ่งเขตเลือกตั้ง ส.ส.ต้องปฏิบัติให้เป็นไปตาม พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรการเมืองฯ และตามข้อบังคับของพรรคการเมือง

4.สืบเนื่องจากกรณีตามข้อ 3. หากพรรคการเมืองต้องดำเนินการสรรหาผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส.แบบแบ่งเขตเลือกตั้งใหม่อีกครั้ง และดำเนินการเสร็จสิ้นก่อนมี พ.ร.ฎ.ให้มีการเลือกตั้ง ส.ส. การคำนวณค่าใช้จ่ายตามมาตรา 64 ของผู้สมัครที่ได้รับการสรรหาเป็นการล่วงหน้าก่อนวันที่ พ.ร.ฎ.ให้มีการเลือกตั้ง ส.ส.คนก่อนหน้า จะต้องถูกนำมาคำนวณเป็นค่าใช้จ่ายของผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส.แบบแบ่งเขตเลือกตั้งที่ได้รับการสรรหาตาม พ.ร.ป.พรรคการเมืองฯ มาตรา 50 ใหม่ด้วยหรือไม่

5.สืบเนื่องจากกรณีตามข้อ 3. และ 4. หากต่อมาก่อนวันสมัครรับเลือกตั้ง พรรคการเมืองมีมติไม่ส่งผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส.แบบแบ่งเขต ที่ได้รับการสรรหาตาม พ.ร.ป.พรรคการเมืองฯ มาตรา 50 เป็นการล่วงหน้าก่อนวันประกาศ พ.ร.ฎ.ให้มีการเลือกตั้ง ส.ส. และพรรคการเมืองดำเนินการสรรหาผู้สมัครรับเลือกตั้งตามมาตรา 50 ใหม่ ค่าใช้จ่ายในการเลือกตั้งที่ใช้จ่ายไปของผู้สมัครรายเดิม ที่พรรคมีมติไม่ส่งสมัครรับเลือกตั้งแล้ว จะไม่ถือเป็นค่าใช้จ่ายที่นำมาคำนวณตามมาตรา 64 ของผู้สมัครที่พรรคการเมืองดำเนินการสรรหาตามมาตรา 50 รายใหม่ ใช่หรือไม่

กกต.ตอบว่า ข้อสอบถามที่ 4. และ 5. การคำนวณค่าใช้จ่ายของผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส. ตามมาตรา 64 (1) แห่ง พ.ร.ป.ว่าด้วยการเลือกตั้ง ส.ส. เป็นกรณีคิดคำนวณค่าใช้จ่ายของผู้สมัคร ส.ส.แต่ละคน ดังนั้นกรณีการเลือกตั้งทั่วไปอันเนื่องมาจากการครบอายุของสภาฯ หากมีค่าใช้จ่ายเกิดขึ้นตั้งแต่ 180 วันก่อนวันที่ กกต.ประกาศให้มีการเลือกตั้ง จนถึงวันเลือกตั้ง ให้นำค่าใช้จ่ายมาคิดคำนวณเป็นค่าใช้จ่ายแยกเป็นรายบุคคล และหากผู้ใดมิได้ลงสมัครรับเลือกตั้ง ส.ส. ก็มิต้องนำค่าใช้จ่ายมาคำนวณ ตามมาตรา 64 แห่ง พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมืองฯ แต่หากบุคคลนั้นมีการกระทำอันเป็นการหาเสียง และพรรคการเมืองได้ประโยชน์จากการกระทำดังกล่าว เมื่อมีค่าใช้จ่ายเกิดขึ้น ต้องนำมารวมเป็นค่าใช้จ่ายของพรรคการเมืองนั้นด้วย

6.ภายใต้ระยะเวลา 180 วัน ก่อนวันครบอายุสภาฯ จนถึงวันก่อนวันเลือกตั้ง พรรคการเมืองสามารถจัดกิจกรรมระดมทุน โดยมีการจัดเลี้ยงอาหาร เพื่อหารายได้จากการระดมทุขายบัตรค่าเข้างานรับประทานอาหารจากประชาชนที่เข้าร่วมงาน เช่นนี้เป็นการดำเนินที่ชอบด้วย พ.ร.ป.ว่าด้วยการเลือกตั้ง ส.ส. มาตรา 68 วรรคหนึ่ง (1) ประกอบมาตรา 73 หรือไม่

กกต.ตอบว่า สามารถกระทำได้ เนื่องจากตามมาตรา 68 แห่ง พ.ร.ป.ว่าด้วยการเลือกตั้งฯ ประกอบมาตรา 64 แห่ง พ.ร.ป.พรรคการเมืองฯ และระเบียบ กกต.ว่าด้วยพรรคการเมือง ส่วนที่ 2 การจัดกิจกรรมระดมทุน บทบัญญัติดังกล่าว มิได้กำหนดระยะเวลาห้ามมิให้จัดกิจกรรมระดมทุนของพรรคการเมืองไว้เป็นการเฉพาะ ทั้งนี้กรณีพรรคการเมืองได้รับเงินรายได้จากการจัดกิจกรรมระดมทุน จะต้องดำเนินการตามมาตรา 68 แห่ง พ.ร.ป.พรรคการเมืองฯ ประกอบข้อ 50 ของระเบียบ กกต.ว่าด้วยพรรคการเมืองฯ

อย่างไรก็ดีการจัดกิจกรรมระดมทุนตามข้อสอบถาม ซึ่งมีการจัดเลี้ยงอาหารให้แก่ประชาชนที่ร่วมงาน ต้องไม่กระทำในช่วงที่มี พ.ร.ฎ.ให้มีการเลือกตั้งฯ จนถึงวันเลือกตั้ง ส.ส.

7.ภายใต้ระยะเวลา 180 วัน ก่อนครบอายุสภาฯ จนถึงวันประกาศ พ.ร.ฎ.ให้มีการเลือกตั้ง ส.ส. พรรคการเมือง สมาชิกพรรค ที่ไม่ได้ดำรงตำแหน่ง ส.ส. สมาชิกพรรคที่ดำรงตำแหน่ง ส.ส. สามารถทำการให้เมื่อมีเหตุอันสมควรแก่ประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติ ตลอดจนภัยอื่น ๆ อันมีมาเป็นสาธารณะ ไม่ว่าเกิดจากธรรมชาติหรือมีบุคคลหรือสัตว์ทำให้เกิดขึ้น ซึ่งก่อให้เกิดอันตรายแก่ชีวิต ร่างกายของประชาชน หรือก่อให้เกิดความเสียหายแก่ทรัพย์สินของประชาชนหรือของรัฐได้ ใช่หรือไม่

8.สืบเนื่องจากกรณีตามข้อ 7. พรรคการเมือง สมาชิกพรรคที่ไม่ได้ดำรงตำแหน่ง ส.ส. สมาชิกพรรคที่ดำรงตำแหน่ง ส.ส. กรณีที่ได้ทำการให้เมื่อมีเหตุอันสมควรไปแล้ว จะไม่ถือเป็นค่าใช้จ่ายที่นำมาคำนวณตาม พ.ร.ป.ว่าด้วยการเลือกตั้งฯ มาตรา 64 ของผู้สมัคร หรือของพรรคการเมือง ใช่หรือไม่

กกต.ตอบว่า ข้อสอบถามที่ 7. และ 8. ไม่สามารถกระทำได้ เนื่องจากอยู่ในห้วงเวลา 180 วัน ก่อนวันครบอายุสภาฯ จนถึงวันประกาศ พ.ร.ฎ.ให้มีการเลือกตั้งฯ ซึ่งต้องปฏิบัติให้เป็นไปตามมาตรา 64, 68 แห่ง พ.ร.ป.ว่าด้วยการเลือกตั้ง ส.ส. ประกอบระเบียบ กกต.ว่าด้วยวิธีการหาเสียงและลักษณะต้องห้ามในการหาเสียงเลือกตั้ง ส.ส. แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2565 และระเบียบ กกต.ว่าด้วยจำนวน หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขของการให้ตามประเพณีหรือเมื่อมีเหตุอันสมควร และการยื่นคัดค้านเกี่ยวกับการบันทึกค่าใช้จ่าย ในการเลือกตั้ง ส.ส.ครั้งต่อไป พ.ศ 2561

9.ภายใต้ระยะเวลา 180 วัน ก่อนวันครบอายุสภาฯ จนถึงวันก่อนวันเลือกตั้ง พรรคการเมืองสามารถดำเนินกิจกรรมทางการเมืองตามที่กำหนดใน พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมืองฯ เช่น การจัดประชุมใหญ่ อนุมัติรายงานการเงิน การเลือกคณะกรรมการสรรหาผู้สมัครรับเลือกตั้ง การจัดประชุมสมาชิก การดำเนินกิจกรรมทางการเมืองตามมาตรา 23 การจัดทำกิจกรรมทางการเมืองที่ใช้เงินที่พรรคการเมืองได้รับการจัดสรรตามมาตรา 83 ประกอบมาตรา 84 แห่ง พ.ร.ป.ว่าด้วยพรรคการเมืองฯ โดยมีการเลี้ยงอาหารให้เจ้าหน้าที่พรรค และสมาชิกพรรคที่เข้าร่วมกิจกรรมข้างต้นได้ ใช่หรือไม่

กกต.ตอบว่า ข้อที่ 9. สามารถกระทำได้ แต่ต้องพึงระมัดระวังมิให้มีการกระทำอันเป็นการฝ่าฝืนกฎหมายเกี่ยวกับการเลือกตั้ง ตามมาตรา 73 แห่ง พ.ร.ป.ว่าด้วยการเลือกตั้งฯ