สัญญาณชัดปลดบ่วง ‘จำนำข้าว’ เคลียร์ทาง ‘ยิ่งลักษณ์’กลับไทย?

สัญญาณชัด “นายใหญ่” เพื่อไทย เคลียร์ทาง “น้องสาว” กลับไทย จับตาจำนำข้าวภาคใหม่ “ทางลอด(ช่อง)” อดีตนายกฯหญิง คืนมาตุภูมิ ?

พลันที่มีข่าว “บุญทรง เตริยาภิรมย์” อดีต รมว.พาณิชย์ ซึ่งต้องโทษในคดีจำนำข้าว 48 ปี รับโทษไปแล้ว 7 ปี และได้รับการอภัยโทษไปก่อนหน้านี้ถึง 2 ครั้ง  เข้าเงื่อนไขการ“พักโทษ” และถูกปล่อยตัวออกจากเรือนจำ กลับไปควบคุมที่บ้านพัก เมื่อ 2 ธ.ค.ที่ผ่านมา 

ถือเป็นรายที่ 2 ต่อจาก “ภูมิ สาระผล”อดีต รมช.พาณิชย์ ที่ต้องโทษจำคุกในคดีเดียวกัน เป็นเวลา 36 ปี ได้รับโทษจำคุกมาแล้ว 7 ปีและได้รับการปล่อยตัว พักโทษแบบเงียบๆ ไปแล้วตั้งแต่เดือน ก.ย.2567 ที่ผ่านมา

เวลานี้แม้ “2 อดีตรัฐมนตรี” ต้องติดกำไล EM และอยู่ภายใต้การควบคุมของกรมคุมประพฤติ แต่คดีของบุญทรง เตริยาภิรมย์ ยังเหลือโทษจริงอีก 3 ปี 5 เดือน โดยจะพ้นโทษวันที่ 21 เม.ย.2571 ขณะที่ ภูมิ สาระผล เหลือโทษอีกราว 1 ปี และจะพ้นโทษในวันที่ 25 ส.ค. 2568

เมื่อ “ตัวละคร” สำคัญที่ “กุมความลับ” ในคดีจำนำข้าว ถูกปลดเปลื้อง ออกมานอกเรือนจำ แน่นอนว่า สัญญาณการเมืองย่อมจับจ้องไปยังตัวละครอื่นๆ ที่เหลืออยู่

 ท่ามกลางสัญญาณการเดินทางกลับไทยของ “ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร” อดีตนายกรัฐมนตรี หนึ่งในจำเลยในคดีจำนำข้าว ซึ่งถูกเปิดเผยโดยพี่ชายว่า จะกลับมาเล่นสงกรานต์ในเดือน เม.ย.2568 ว่ากันว่า มีความพยายามเจรจากับ“ตัวละคร” ในคดีจำนำข้าว เพื่อนำไปสู่การปลดบ่วง เคลียร์ทางให้อดีตนายกฯ หญิงเป็นระยะ 

ไล่มาตั้งแต่ วันที่ 19 ธ.ค.2565 ซึ่งที่ประชุมคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) มีมติ 6 ต่อ 1 เสียง “ไม่ชี้มูล” 3 พี่น้องชินวัตร ประกอบด้วย ยิ่งลักษณ์ ทักษิณ และเยาวภา วงศ์สวัสดิ์ อดีต สส.เชียงใหม่  

หลังถูก “บุญทรง” ซัดทอดว่า  มีเทปลับการสนทนาที่โรงแรมชื่อดัง ระหว่าง“ทักษิณ“โฟนอินเข้ามาหา “บุญทรง-ยิ่งลักษณ์”และ “เยาวภา” เพื่อสั่งการระบายข้าวจีทูจี

โดยป.ป.ช. เห็นว่าคำให้การของ “บุญทรง” ที่มีการกันตัวไว้เป็นพยาน ไม่ได้เป็นประโยชน์ ไม่มีน้ำหนัก  ที่สำคัญคือ“เทปลับ”ดังกล่าว“ล่องหน” ไม่มีอยู่จริง อีกทั้ง“บุญทรง” ก็เป็นพยานที่เคยถูกลงโทษ แต่“กลับคำให้การ”ภายหลัง

ส่วนจำเลยรายอื่นๆ ที่ถูก ป.ป.ช.ชี้มูลความผิด  มีทั้ง “เจ้าหน้าที่รัฐ”และ“เอกชน” จำนวนนี้มี “บุญทรง” รวมอยู่ด้วย ขณะนี้คดีความยังค้างคาอยู่ในหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 

โดยเมื่อช่วง เดือน ก.พ.2567 ที่ผ่านมา มีรายงานว่า อัยการสูงสุดได้  “ตีคืน” สำนวนคดีจีทูจี ภาค 2 หลัง ป.ป.ช.ชี้มูลความผิดเจ้าหน้าที่รัฐ-เอกชนหลายสิบราย

โดยอัยการให้เหตุผลว่า มีข้อไม่สมบูรณ์เกี่ยวกับการจัดทำเอกสาร และเรียบเรียงเอกสารในคดีดังกล่าว อัยการสูงสุดจึงส่งเรื่องกลับไปให้คณะกรรมการ ป.ป.ช. พิจารณา และมีการตั้งคณะทำงานร่วม เพื่อพิจารณาข้อไม่สมบูรณ์ดังกล่าว

จนถึงขณะนี้ สำนวนยังอยู่ใน ป.ป.ช. อย่างไรก็ดีการชี้มูลของคณะกรรมการป.ป.ช.ยังไม่ถือเป็นอันสิ้นสุด ผู้ถูกกล่าวหายังเป็นผู้บริสุทธิ์ จนกว่าศาลจะมีคำพิพากษาถึงที่สุด

แน่นอนว่า การคืนสู่อิสรภาพ เพื่อเข้าสู่การควบคุมของ “2 อดีตรัฐมนตรี” ในคดีจำนำข้าว ย่อมต้องจับตาไปถึงการ “เปิดดีล เคลียร์ทาง” ให้อดีต “นายกฯยิ่งลักษณ์ ” ซึ่งเวลานี้ยังเหลือคดีติดตัว 1 คดี คือ กรณีไม่ระงับยับยั้งความเสียหาย ในโครงการรับจำนำข้าว ซึ่งศาลฎีกา แผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง พิพากษาจำคุก 5 ปี ไปเมื่อ 27 ก.ย.2560

คดีนี้ “ไม่นับอายุความ” กรณีจำเลยหลบหนีระหว่างต้องคำพิพากษาถึงที่สุด โดยกระบวนการจะเริ่มนับหนึ่งก็ต่อเมื่อ เจ้าตัวกลับมาเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม

ฉะนั้น ภายใต้สัญญาณกลับไทยในเร็ววัน ในเชิงการเมืองจึงมีการวิเคราะห์ถึงความเป็นไปได้ ในการเดินกลับประเทศไทยของ “อดีตนายกฯยิ่งลักษณ์” ในวันที่เพื่อไทยเรืองอำนาจ 

มีการจับตาไปที่การใช้ “ทักษิณโมเดล” ขอพระราชทานอภัยโทษ แต่ช่องทางนี้ คดี “ยิ่งลักษณ์”จะมีความต่างกับกรณี“ทักษิณ” ตรงที่ ไม่เข้าเงื่อนไขการขอ “พักโทษ” ดังเช่นพี่ชาย ที่เข้าเกณฑ์“อายุ 70 ปีขึ้นไป มีภาวะป่วยชราภาพ” 

ซ้ำร้าย ช่องทางนี้อาจเข้าทาง “ฝ่ายค้าน-ฝ่ายแค้น” หยิบยกมาเป็นประเด็นเขย่าเสถียรภาพรัฐบาลอีกวาระหนึ่งก็เป็นได้

จึงมีการจับตาไปที่ การ“รื้อฟื้นคดีจำนำข้าว” โดยใช้ข้อต่อสู้ที่ว่า “ยิ่งลักษณ์” ทราบถึงความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น จึงตั้ง“บุญทรง” รมว.พาณิชย์ ในขณะนั้นไปตรวจสอบ

ว่ากันว่า ที่ผ่านมา มีการส่งสัญญาณผ่าน “ขุนพลบ้านจันทร์ฯ” เป็นระยะ ในการหากุญแจดอกสำคัญ นั่นคือ "หนังสือคำสั่ง" แบบเป็นลายลักษณ์อักษร ที่ “ยิ่งลักษณ์” เคยสั่งการให้มีการตรวจสอบ เพื่อระงับยับยั้งความเสียหายในคดีจำนำข้าว ซึ่งต้นเรื่องอยู่ที่กระทรวงพาณิชย์ และเป็นกระทรวงภายใต้การกำกับดูแลของพรรคเพื่อไทย 

ช่องทางนี้ เห็นชัดจากกรณีที่การโชว์ซีนพิสูจน์ข้าว 10 ปีของ “ภูมิธรรม เวชยชัย” ในสมัยเป็น รมว.พาณิชย์ ในรัฐบาลเศรษฐา ทวีสิน  เสมือนเคลียร์ทาง “คดีรับจำนำข้าว” แต่เนิ่นๆ เพื่อเปิดทางสู่การเดินทางกลับไทยของอดีตนายกฯ หญิงในเร็ววัน

เหนือไปกว่านั้น ประเด็น “รื้อฟื้นคดีจำนำข้าว” ต้องจับตาไปที่“อภินิหารกฎหมาย” โดยเฉพาะความพยายามในการแก้กฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ ที่เกี่ยวข้อง ทั้งพ.ร.ป.ว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีอาญาฯ หรือพ.ร.ป. ป.ป.ช. ซึ่งมีความเคลื่อนไหวจากพรรคการเมืองดำเนินการทั้งใน “ทางแจ้ง” และ “ทางลับ” มาเป็นระยะ จึงต้องจับตาว่า จะมีดีลระหว่างพรรคการเมืองรอบใหม่หรือไม่ อย่างไร 

อีกหนึ่งช่องทาง ที่อาจมีความเป็นไปได้เช่นเดียวกันคือ การใช้ช่องทางตาม พ.ร.บ.ราชทัณฑ์ 2560 กฎกระทรวงยุติธรรม และระเบียบที่ออกมาเมื่อ 6 ธ.ค.2566 คือ ระเบียบกรมราชทัณฑ์ว่าด้วยการดำเนินการสำหรับการคุมขังในสถานที่คุมขัง พ.ศ.2566 หรือที่เรียกกันว่า“ระเบียบขังนอกคุก”

ประเด็นนี้ถูกจับตาไม่แพ้กันว่า อาจเป็นอีกหนึ่งช่องทาง ที่ถูกนำมาใช้ในวันเดินทางกลับไทยของอดีตนายกฯยิ่งลักษณ์

อีกหนึ่งแนวทางที่มีการพูดถึงก่อนหน้านี้ คือการใช้ช่องทางออก "พ.ร.บ.นิรโทษกรรม" 

ทว่า ช่องทางนี้ มีการประเมินว่า อาจเป็นไปได้น้อยกว่า 2 ช่องทางแรก เพราะตามกระบวนการจะต้องนับหนึ่งจากการพิจารณากฎหมายทีละวาระ เบ็ดเสร็จรวมแล้วต้องใช้เวลา 1 ปีเป็นอย่างน้อย ไม่ทันเดือนเม.ย.2568 ตามที่ทักษิณระบุแน่นอน

ยิ่งไปกว่านั้น ในประเด็นนิรโทษกรรมนี้เอง ที่ฟากฝั่งการเมืองทั้ง “2 ขั้ว” ต่างประสานเสียง ต้องไม่รวมคดีทุจริต ฉะนั้น หากอดีตนายกฯยิ่งลักษณ์ เลือกใช้ช่องทางนี้ อาจเป็นผลเสียมากกว่าผลดี ซ้ำร้ายอาจจะซ้ำรอย “นิรโทษกรรม” ฉบับสุดซอย ในสมัยที่ตนเองเป็นนายกฯ จนเป็นสาเหตุให้หลุดจากอำนาจในท้ายที่สุด

การ“พักโทษ”ของ 2 อดีตรัฐมนตรี ตัวละครสำคัญในคดีจำนำข้าว อาจเป็นการเมืองฉากเก่าที่กำลังขยับใหม่ภายใต้“ดีล” รวมถึงเกมต่อรองทางอำนาจ ที่กำลังจะเกิดขึ้นต่อจากนี้เป็นได้!