มูลนิธิสืบฯ แนะรัฐยืนยันบทบาทมูลนิธิผู้พิทักษ์ป่า ดูแลสวัสดิการพิทักษ์ป่าทั่วปท.

21 ตุลาคม 2561 ปกรณ์ ปักกะฐิน ในวัย 34 ปี หายตัวไปกับกระแสน้ำหลังจากชุดลาดตระเวนของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้งที่เขานำหน้า ถูกนำ้ป่าพัดในระหว่างกลับจากการลาดตระเวน 

ปกรณ์ถูกพบในอีก 2 วันต่อมา ห่างจากจุดเกิดเหตุราว 5 กิโลเมตร และเป็นหนึ่งใน 14 รายชื่อของเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าที่บาดเจ็บหรือเสียชีวิตในระหว่างการปฏิบัติงานที่ได้รับการประกาศเชิดชูเกียรติในงานวันเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าโลก (World Ranger Day) ประจำปี พ.ศ. 2562 ที่จัดขึ้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ในปีนี้

การบาดเจ็บและเสียชีวิตที่เกิดขึ้นแต่ละปี ยังนำมาซึ่งคำถามถึงสวัสดิการของเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าที่ปัจจุบันมีอยู่ประมาณ 20,600 คน ซึ่งทำงานอยู่ใน 3 กรม คือ กรมป่าไม้ กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง และกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ที่มีเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่ามากที่สุดถึงเกือบ 15,000 คน

เลขาธิการ มูลนิธิสืบนาคะเสถียร ภานุเดช เกิดมะลิ กล่าวว่า เรื่องสวัสดิการของเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า ได้รับการดูแลดีขึ้น ผ่านสองกลไกสำคัญในเวลานี้คือ การจัดตั้งมูลนิธิผู้พิทักษ์ป่า และการบัญญัติไว้ในกฎหมายฉบับใหม่ของกรมอุทยานฯ ว่าด้วยการนำเงินรายได้จากอุทยานฯ มาช่วยดูแลเรื่องสวัสดิการให้เจ้าหน้าที่

อย่างไรก็ดี ทั้งสองกลไกยังมีข้อกังวลถึงบทบาทต่อเนื่องและครอบคลุมในการดูแลผู้พิทักษ์ป่าโดยมูลนิธิฯ ยังมีคำถามเรื่องความต่อเนื่องของงานอันเนื่องมาจากสถานภาพความเป็นมูลนิธิฯ เอง นายภานุเดชกล่าว

นายภานุเดชกล่าวว่ามูลนิธิผู้พิทักษ์ป่า ซึ่งจัดตั้งโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมคนก่อนคือ พลเอก สุรศักดิ์ กาญจนรัตน์ ยังมีสถานภาพที่ยึดโยงกับตัวบุคคล ซึ่งทำให้เป็นคำถามและข้อกังวลว่าจะมีการสานต่องานที่ได้ริเร่ิมไว้อย่างไร หากมีการเปลี่ยนตัวรัฐมนตรีอย่างที่กำลังเกิดขึ้นในเวลานี้

เขากล่าวถึงประสบการณ์ของการดำเนินการของมูลนิธิที่มีลักษณะคล้ายๆ กันในอดีตที่ประสบปัญหาข้อติดขัดในการเบิกจ่ายจนถึงปัจจุบัน

ในขณะเดียวกัน กฎหมายว่าด้วยอุทยานฯ และสัตว์ป่าฉบับใหม่ ได้ระบุถึงการนำเงินรายได้ของอุทยานฯ และเขตรักษาพันธุ์ฯ ทั่วประเทศมาใช้เป็นค่าดูแลสวัสดิการของเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าด้วย แต่กฎหมายดังกล่าวไม่ได้ระบุอย่างชัดเจนถึงกลุ่มลูกจ้างชั่วคราวซึ่งมีเป็นจำนวนมาก และอาจมากถึง 70% ของจำนวนผู้พิทักษ์ป่าทั้งหมด จุดนี้ อาจเป็นช่องโหว่ให้ไม่ได้รับสวัสดิการและผลประโยชน์ตามเจตนารมย์ของกฎหมายใหม่ หากกฎหมายรองที่จะทำต่อไปหละหลวมหรือไม่ได้ระบุให้ชัดเจน

อย่างไรก็ดี นายภานุเดช กล่าวว่าในชั้นกรรมาธิการที่ทางมูลนิธิสืบฯ ได้เข้าไปมีส่วนร่วมในการปรับแก้กฎหมาย ตัวบทกฎหมายมีเจตนาชัดเจนที่จะบัญญัติให้ครอบคลุมเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าทุกสถานภาพ และเป็นเรื่องที่ต้องติดตามในกฎหมายรองต่อไปว่าจะเป็นไปตามเจตนารมย์ของกฎหมายหรือไม่

ทั้งนี้เพื่อให้เกิดความชัดเจนในเรื่องของสวัสดิการ สวัสดิภาพ และศักยภาพของเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าอันเกิดจากการกำหนดวัตถุประสงค์ในการใช้เงินรายได้ไว้ในกฎหมาย นายภานุเดชกล่าว 

นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมกล่าวหลังจากพบปะเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าในงานวันเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าโลกในวันนี้ว่า เขาได้รับทราบถึงความต้องการของพิทักษ์ป่า และจะดูแลประเด็นที่ได้แลกเปลี่ยนกับทางเจ้าหน้าที่

อย่างไรก็ดี นายวราวุธกล่าวว่าจำเป็นที่จะต้องไปดูในรายละเอียดของข้อกฏหมายที่ได้บัญญัติไว้ก่อน

นายเปลี่ยนประสพ ขาวนวล ประธานชมรมพิทักษ์ป่าแดนสยาม ได้ยื่นหนังสือถึงนายวราวุธ ขอพิจารณาให้ความช่วยเหลือสนับสนุน รวมทั้งการสานต่อมูลนิธิผู้พิทักษ์ป่าด้วย

การจัดงานวันเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าโลก (World Ranger Day) ได้ถูกริเริ่มขึ้นโดยสมาพันธ์ผู้พิทักษ์ป่าระหว่างประเทศ หรือ International Federation Ranger (IRF) ในคราวการประชุม World Congress Ranger ปีค.ศ. 2006 ที่สกอตแลนด์ โดย ผู้เข้าร่วมประชุมจาก IRF ในครั้งนั้น ได้ลงมติให้วันที่ 31 กรกฎาคมของทุกปี เป็นวันเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าโลก

ดังนั้น ทส. จึงได้จัดวันเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2557 เพื่อเป็นการเชิดชูเกียรติและรำลึกถึงคุณงามความดีของเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าที่ปฎิบัติหน้าที่ด้วยความเสียสละในการปกป้องรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และเพื่อสร้างขวัญกำลังใจให้กับเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่าที่เป็นผู้มีความเสียสละ ปฏิบัติงานราชการด้วยความทุ่มเท อุตสาหะ

นอกจากการประกาศเชิดชูเกียรติผู้ได้รับบาดเจ็บและล่วงลับ ภายในงานยังมีการวางพวงมาลาเพื่อระลึกถึงเจ้าหน้าที่ผู้เสียชีวิต พิธีเดินสวนสนามของกำลังพลจากทั้ง 3 หน่วยงาน การแสดงสาธิตการใช้อาวุธของเจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า และการจัดนิทรรศการและกิจกรรมต่างๆ เพื่อแลกประสบการณ์การทำงานพิทักษ์ป่าขององค์กรเครือข่าย