บ้านต้นสุข ปั้น“คน”คุณภาพ ที่พึ่ง “เด็กยากไร้” ก่อนปฐมวัย

ทว่าในความเป็นจริงพบว่าร้อยละ 12.6 ของครอบครัวไทยมีฐานะยากจน แม่มี ภาวะทุพโภชนาการระหว่างตั้งครรภ์และหลังคลอด น้ำหนักของเด็กแรกเกิดต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน  พ่อแม่บางรายต้องทำงานนอกบ้าน ทำให้ต้องนำลูกไปฝาก ปู่-ย่า ตา-ยายเลี้ยงที่ต่างจังหวัด ซึ่งอาจส่งผลต่อการให้นม ทำให้มีปัญหาภาวะโภชนาการตามมา โดยเฉพาะการเกิดในครอบครัวที่มีรายได้น้อย จะได้รับผลกระทบจากปัญหาทางด้านการเงินค่อนข้างมาก ขาดโอกาสในการเข้าถึงสถานรับเลี้ยงเด็ก สิ่งเหล่านี้จะมีผลต่อพัฒนาการของเด็กทั้งด้านร่างกายและสติปัญญา 

ดังนั้น การมีศูนย์ดูแลเด็กเล็กเพื่อช่วยเหลือครอบครัวที่ยากไร้ ตั้งแต่เริ่มท้องจึงเป็นวิธีการสร้างคนให้มีคุณภาพให้ออกมาสู่สังคมได้ อย่างเช่นที่ ศูนย์เด็กเล็ก "บ้านต้นสุข” ที่ อ.ท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช ที่ดูแลทารกและเด็กเล็กครอบครัว ที่มีรายได้น้อยอายุระหว่าง 6 เดือน – 2 ปี ซึ่งเป็นช่วงมหัศจรรย์ 1,000 วันแรกของช่วงชีวิตเจริญเติบโตได้อย่างเต็มศักยภาพ โดยมีระยะการดำเนินโครงการ 3 ปี ตั้งแต่2562 – 2565

ศูนย์แห่งนี้ เป็นต้นแบบศูนย์ดูแลทารกและเด็กเล็กสำหรับครอบครัว ที่มีรายได้น้อยแห่งแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นโครงการร่วมกันระหว่างสถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมกับ มูลนิธิสหทัย สภาเด็กและเยาวชน และ Danone Ecofund “ผศ.ดร.กิตติ สรณเจริญพงศ์” อาจารย์ประจำสถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล  หัวหน้าโครงการบ้านต้นสุข อธิบายว่าการเปิดศูนย์ดูแลเด็กเล็ก ไม่ใช่เพียงแค่ทำหน้าที่รับเลี้ยงเด็กในขณะที่พ่อแม่ไปทำงานเพียงอย่างเดียว แต่ยังรวมถึงการให้ความรู้ด้านอาหารและโภชนาการ เพื่อลดปัญหาภาวะทุพโภชนาการ 

เพราะหญิงตั้งครรภ์ที่มากจากครอบครัวที่มีรายได้น้อย หรือผู้ที่ท้องในวัยเรียน กลุ่มพวกนี้จะมีปัญหาเรื่องโภชนาการ โดยเฉพาะปัญหาการขาดสารอาหาร ซึ่งถ้าหากในระหว่างตั้งครรภ์เกิดภาวะดังกล่าว จะทำให้ลูกที่ออกมามีปัญหาด้านโภชนาการไปด้วยส่งผลต่อพัฒนาการของเด็ก

"จะต้องให้ความรู้โภชนาการช่วงแรกของชีวิต ซึ่งนับตั้งแต่ปฏิสนธิ จนถึง 2 ขวบ เพื่อช่วยให้หญิงตั้งครรภ์จนกระทั่งคลอด สามารถเลือกรับประทานอาหารที่ถูกต้องเหมาะสม ซึ่งการกินอาหารอย่างชาญฉลาดและครบ 5 หมู่ ช่วยให้ลูกในครรภ์มีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรง คลอดตามกำหนด มีน้ำหนักตัวปกติ และลดความเสี่ยงในการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังได้อีกด้วย" หัวหน้าโครงการบ้านต้นสุข กล่าว

ปัจจุบันมีเด็กที่ศูนย์ให้ความดูแลอยู่ 15 คนมาจากครอบครัวที่พ่อแม่มีบัตรสวัสดิการของรัฐ จะได้รับการดูแลด้านโภชนาการต่างๆอย่างครบถ้วน การส่งเสริมการพัฒนาศักยภาพและสมองที่สอดคล้องกับพัฒนาการตามช่วงวัย มีการฝึกวินัยการเรียนรู้อยู่ร่วมกับผู้คนในสังคม ที่มีระเบียบกติกา มารยาทและมีความคิดสร้างสรรค์ ที่ส่งเสริมผ่านกิจกรรมรักการอ่านสนับสนุนการใฝ่รู้ใฝ่เรียน 

ซึ่งตามหลักสูตรการดูแลเด็กช่วงมหัศจรรย์ 1,000 วันแรกของชีวิตอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ จะทำให้เด็กคนหนึ่งเติบโตขึ้นอย่างมีคุณภาพ และเมื่อเร็วๆนี้ ได้เปิดศูนย์แห่งที่สองที่จังหวัดสมุทรปราการ และจะมีการติดตามประเมินโครงการอีกระยะหนึ่ง ซึ่งถ้าหากโครงการดังกล่าวได้รับผลสัมฤทธิ์ดีก็จะขยายโครงการไปยังพื้นที่อื่นๆและประเทศเพื่อนบ้านต่อไป

อย่างไรก็ตามการสร้างคนหนึ่งให้เติบโตอย่างมีคุณภาพ จะต้องมีการดำเนินการอย่างต่อเนื่อง หลังจากอายุครบ 2 ขวบแล้ว รัฐบาลมีนโยบายให้ศูนย์เด็กเล็กซึ่งอยู่ในความดูแลขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รับดูแลตามมาตรฐานที่สอดคล้องกับพัฒนาการตามช่วงวัย จะสามารถดูแลเด็กและส่งต่อไปถึงชั้นประถมศึกษาตอนต้นไปอย่างมีคุณภาพ 

หัวหน้าโครงการบ้านต้นสุข กล่าวด้วยว่าการสร้างคนๆคนหนึ่งให้มีคุณภาพจะต้องได้รับการส่งเสริมพัฒนาการและการเลี้ยงดูให้เติบโตทั้งสมอง และหัวใจ พัฒนาการทางสติปัญญาที่สอดคล้องกับพัฒนาการทางด้านสมองและร่างกายอย่างสมบูรณ์และเป็นไปตามวัย เด็กเล็กต้องได้รับสารอาหารครบ 5 หมู่ในอัตราที่เหมาะสมและมีคุณค่าทางโภชนาการครบถ้วน 

ซึ่งเร็วๆ นี้ ทราบมาว่ากระทรวงศึกษาธิการจะเสนอเพิ่มงบประมาณอาหารกลางวันให้เหมาะสมตามสัดส่วนของขนาดโรงเรียนด้วย เชื่อว่าเมื่อเด็กไทยได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนและมีศูนย์เด็กเล็กที่ดูแลช่วงมหัศจรรย์ 1,000 วันแรกของชีวิตแล้วพวกเขาจะเติบโตขึ้นมาเป็นผู้ใหญ่อย่างมีคุณภาพอย่างแน่นอน

“จะเป็นการดีไม่น้อยหากว่าสถานประกอบการขนาดใหญ่มีศูนย์เด็กเล็กในที่ทำงาน ที่่เปิดโอกาสให้พ่อแม่ นำลูกที่อายุอยู่ในช่วงนาทีทองของชีวิตมาฝากไว้ที่ศูนย์เลี้ยงเด็กเวลาว่างมาให้นมลูก เลิกงานรับกลับบ้านด้วยกันทำให้เชื่อมความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างครอบครัวได้ เมื่อเด็กที่เติบโตมาพร้อมกับความอบอุ่นในครอบครัว จะทำให้เขาจะเป็นคนดีในสังคม เป็นทรัพยากรที่มีคุณภาพของประเทศ ถ้าทำได้จะส่งดีกับประเทศชาติเป็นที่ยิ่ง” หัวหน้าโครงการบ้านต้นสุข กล่าวทิ้งท้าย