สคล.ยก “คลังอาหาร-คลังยา” บ้านหนองกอก ราชบุรี สู้ภัยโควิด

ช่วงที่สถานการณ์ของโควิด-19  มีการระบาดอย่างหนัก เกิดสภาวะเตียงรองรับผู้ป่วยโควิดไม่เพียงพอในหลายพื้นที่ บ้านหนองกอก หมู่ 9 ต.ทุ่งหลวง อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี เป็นอีกหนึ่งต้นแบบของชุมชนพึ่งพาตนเองในการฝ่าวิกฤติการแพร่ระบาดของไวรัสร้าย นำพาผู้ป่วยในหมู่บ้านกว่า 36 ราย รอดพ้นมาได้ ด้วยระบบ “คลังอาหาร-คลังยา” ของชุมชน ร่วมสนับสนุนโดย สำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.) ภายใต้ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

น.ส.อุบลวรรณ คงสว่าง ผู้ประสานงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้าภาคตะวันตก  กล่าวว่า ชุมชนหนองกอกเป็นหนึ่งในชุมชนแหล่งเรียนรู้คนสู้เหล้าของภาคตะวันตก ของ สคล. ระหว่างการรณรงค์งดเหล้าเข้าพรรษา ปี 2564 ตามแนวคิด สื่อรักให้พักเหล้า ภายใต้สถานการณ์การระบาดอย่างรวดเร็วของโรคโควิด-19 ทำให้เห็นต้นแบบที่ดีของระบบการจัดการตนเองของชุมชนจนสามารถผ่านพ้นวิกฤติการแพร่ระบาดของเชื้อในหมู่บ้านมาได้

ด้วยการใช้ระบบ คลังอาหาร-คลังยา ของชุมชน และ  ระบบแยกกักผู้ป่วย Covid-19 ในชุมชน (Community Isolation : CI ) ควบคู่กันไปนั้นยังสามารถ ดำเนินโครงการรณรงค์งดเหล้าเข้าพรรษาได้เป็นผลสำเร็จ โดยชาวบ้านที่ปฏิญานตนไว้ได้ปฏิบัติตนงดเหล้าจนครบพรรษา และเพื่อให้สอดคล้องกับวิกฤติการแพร่ระบาดของโรคที่เกิดขึ้น

นอกจากการสนับสนุนด้านต่างๆ ตามแคมเปญงดเหล้าเข้าพรรษาแล้ว  สคล.ยังมอบชุด PPE เจลแอลกอฮอล์ ชุด ATK ตรวจโควิดเบื้องต้นพร้อมเมล็ดพันธุ์ผักเพื่อสนับสนุนระบบคลังอาหาร-คลังยา ทั้งยังสนับสนุนในให้มีการใช้สมุนไพรทางเลือกในการต่อสู้กับการระบาดของโรคด้วย

 

• จัดชุมชน CI ดูแลผู้ป่วยโควิด

“ชาวบ้านหนองกอก" ส่วนใหญ่มีอาชีพเกษตรกรรม เมื่อดูจากแผนที่เดินดินของหมู่บ้านซึ่งมีข้อมูลประชากรและข้อมูลอื่นๆ ของลูกบ้านแต่ละครัวเรือน จะบอกได้เลยว่าบ้านไหนทำอาชีพอะไร หลังไหนปลูกผัก เลี้ยงปลา ปลูกสมุนไพรอะไรบ้าง เมื่อชุมชนจัดทำ Community Isolation ดูแลผู้ป่วยโควิดกันเองก่อนส่งต่อไปยัง รพ. แต่ละครัวเรือนจึงล้วนสามารถเป็นคลังอาหารให้กับชุมชนได้ ดังนั้น บ้านไหนมีผู้ป่วยโควิดหรือต้องเฝ้าระวังกักตัว บ้านใกล้เรือนเคียงจะคอยส่งอาหารผ่านระบบครัวปันสุขหมู่บ้าน แต่ละบ้านจะส่งวัตถุดิบมาร่วมทำครัว บ้านไหนไม่มีวัตถุดิบก็สมทบเป็นเงิน ชาวบ้านให้ความร่วมมือกันเป็นอย่างดี

นอกจากนี้ ในหมู่บ้านยังมีถนนกินได้ถึง 3 เส้นทาง โดยเป็นถนนที่ทุกคนสามารถเก็บพืชผักสวนครัวต่างๆที่ปลูกอยู่ริมถนนเส้นนั้นนำกลับไปประกอบอาหารกินได้แบบฟรีๆ   นับเป็นสังคมแห่งการแบ่งปันช่วยเหลือเกื้อกูลกันอย่างแท้จริง

 

• ดึงสมุนไพรมาใช้ระบบคลังยา

นายเพชร บุญเพ็ญ ผช.ผู้ใหญ่บ้านหนองกอกและในฐานะภูมิปัญญาของหมู่บ้านที่มีความรู้เรื่องสมุนไพร กล่าวถึง ระบบคลังยาชุมชน ว่า พื้นที่ในหมู่บ้านมีสมุนไพรฟ้าทะลายโจรมากมายเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว มีสรรพคุณบรรเทาอาการโรคหวัด ไอ เจ็บคอ น้ำมูกไหล มีไข้ เมื่อมีข้อมูลว่าสามารถใช้ได้กับผู้ป่วยโควิด-19 ที่มีความรุนแรงน้อย จะช่วยลดการเกิดโรคที่รุนแรงได้ ชุมชนเราจึงนำมาต้มกับน้ำในสัดส่วนต้นฟ้าทะลายโจร ขนาดอายุประมาณ 2 เดือน จำนวน 3 ต้น ล้างทำความสะอาดแล้วต้มผสมกับน้ำ 3 ลิตร จนเดือดประมาณ 30 นาที นำมากรองให้เหลือแต่น้ำ แจกให้ผู้ติดเชื้อ ดื่มเช้า-เย็น วันละประมาณ 2 แก้ว โดยดื่มติดต่อกันไม่เกิน 5 วัน เว้นระยะแล้วค่อยดื่มต่อ

ผลคือ อาการดีขึ้น บางคนหายป่วย แทบไม่ต้องไปโรงพยาบาลเลย  ในสภาวะที่ผู้ป่วยโควิด-19 ล้น เตียงไม่เพียงพอ หมู่บ้านเราก็ช่วยเหลือกันเองด้วยคลังยาและคลังอาหารแบบนี้ โดยปฏิบัติการร่วมกับชุดสื่อสารและชุดควบคุมโรคของหมู่บ้านจนตัวเลขผู้ป่วยติดเชื้อเหลือศูนย์ ปัจจุบันเรามีการแบ่งปันเมล็ดพันธุ์ฟ้าทะลายโจรให้กับเครือข่ายชุมชนคนงดเหล้า ผ่าน สคล. นำไปแบ่งปันยังพื้นที่ต่างๆ ด้วย

• จัดแบ่งช่วยเหลือลูกบ้าน ดูแลชุมชน

ด้านนางทุเรียน อนุพันธุ์ หนึ่งในผู้ติดเชื้อกลุ่มบ้านหนองกอก เล่าว่า  ตอนแรกกลัวเพราะบ้านเราติดกันทั้งครอบครัว  5 คน  แต่ผู้นำชุมชนดูแลเอาใจใส่ลูกบ้านเป็นอย่างดี  มีการแบ่งกลุ่มในการช่วยเหลือลูกบ้าน ช่วงที่ครอบครัวติดเชื้อกันใหม่ๆ โรงพยาบาลเตียงเต็ม ต้องรอเข้ารับการรักษาซึ่งไม่รู้ว่าต้องรอนานแค่ไหน ชุมชนเราจึงต่างต้องดูแลกันเอง กักตัวเองอยู่ที่บ้าน บ้านใกล้เรือนเคียงก็ดูแลกันคอยส่งข้าวส่งน้ำ และเพื่อรักษาชีวิตให้รอดเราก็หาข้อมูลจากสื่อช่องทางต่างๆ ว่ามีอะไรที่จะช่วยเราได้บ้าง

มีคนแนะนำว่าให้ต้มสมุนไพรแล้วนำมาสูดดมจะมีส่วนช่วยในเรื่องปอดได้ เราก็ทำตามที่เขาแนะนำมา ซึ่งก็มี ใบตะไคร้ ใบมะกรูด กระเทียม หอมแดง ข่า กระชาย ใบมะนาว ฟ้าทะลายโจร และใบชะพลูในปริมาณเท่าๆกัน ต้มในหม้อจนได้ไอน้ำจากนั้นก็สูดดม เช้า-เย็น ครั้งละ 10 นาที ปรากฏว่าช่วยได้จริงๆ ประคองอาการเราได้ จนเจ้าหน้าที่มารับเข้าไปรักษาต่อที่โรงพยาบาล   เหตุการณ์ครั้งนี้ ทำให้เรารู้ว่า จริงๆ แล้ว โควิดไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด ถ้าเราเข้าใจโรคและเฝ้าระวังป้องกันการ์ดอย่าตก

 ชุมชนบ้านหนองกอก จ.ราชบุรี นับเป็นอีกหนึ่งชุมชนต้นแบบในการบริหารจัดการตนเองภายใต้ทรัพยากรที่มีอยู่ควบคู่ไปกับการรณรงค์งดเหล้าเข้าพรรษา ลดปัจจัยเสี่ยงเลี่ยงโควิด เพื่อมุ่งสู่เป้าหมายเป็นชุมชน “ปลอดเหล้า ปลอดโรค ปลอดภัย” ได้อย่างน่าสนใจ