กิน”ฟ้าทะลายโจร”รักษาโควิด19 ขนาด-ข้อบ่งใช้-ข้อควรระวัง 

     ข้อมูลวิจัยการใช้ยาฟ้าทะลายโจร (ที่มีสารแอนโดรกราโฟไลด์ตามที่กำหนด) รักษาผู้ติดเชื้อ โควิด-19 ในประเทศไทย พบว่า มีผลข้างเคียงน้อย และมีประโยชน์ในการรักษาผู้ติดเชื้อที่ไม่มี อาการ และผู้มีอาการน้อย (ยังไม่มีปอดอักเสบ) โดยระงับไม่ให้โรครุนแรงขึ้น หายจากการติดเชื้อ โดยไม่เกิดปอดอักเสบ ซึ่งฟ้าทะลายโจรมี 3 กลไกที่เกี่ยวข้องในการรักษาโควิด-19 คือ 1. การยับยั้งการเพิ่มจำนวนของไวรัส (virostatic) ไม่มีฤทธิ์ป้องกันการเข้าเซลล์หรือกำจัดไวรัส 2. ลดการอักเสบ ซึ่งมีผลในการลดไข้ลดอาการหวัด ไอ เจ็บคอ 3. ปรับภูมิคุ้มกัน
    กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ระบุ แนวทางการรักษาผู้ที่มีกลุ่มเสี่ยงและผู้ป่วยอาการหลังติดเชื้อ Long COVID หรือภาวะ Post COVID-19 Syndrome ด้วยยาแผนไทย ได้มีการแบ่งออก เป็น 3 กลุ่ม ประกอบด้วย

1. กลุ่มก่อนการติดเชื้อ เป็นผู้ที่มีความเสี่ยงสูงจากการสัมผัสใกล้ชิดผู้ติดเชื้อการทำให้ระบบคุมคุ้มกันมีความแข็งแรงจะทำให้ร่างกายต่อสู้กับเชื้อไวรัสได้ดีขึ้นจึงทำให้ความเสี่ยงของการติดเชื้อไวรัสในกลุ่มผู้สัมผัสใกล้ชิดลดลง ยาหลักคือ ฟ้าทะลายโจร

    2. กลุ่มผู้ติดเชื้อ / ผู้ป่วยที่ไม่มีอาการหรือมีอาการไม่รุนแรง แยกเป็น 2.1กลุ่มไม่มีอาการ (อ่อนเพลีย มึนงง คอแห้ง) ยาหลัก คือ ฟ้าทะลายโจร ส่วนยาเสริม คือ ยาห้าราก ขาเขียวหอม2.2กลุ่มมีอาการน้อย (อ่อนเพลีย มึนงง คอแห้ง ไอ เจ็บคอ น้ำมูก เบื่ออาหาร ปวดเมื่อย อุณหภูมิร่างกายต่ำกว่า 37.5 องศาเซลเซียส ยาหลัก คือ ฟ้าทะลายโจร ส่วนยาเสริม คือ ยาห้าราก ขาเขียวหอม ยาจันทน์ลีลา 2.3กลุ่มมีอาการไข้ (ไอ เจ็บคอ น้ำมูก ปวดเมื่อย ตัวร้อน ปวดเมื่อย อุณหภูมิร่างกายต่ำกว่า 37.5 – 38องศาเซลเซียส ยาหลัก คือ ฟ้าทะลายโจร ส่วนยาเสริม คือ ยาห้าราก ยาจันทน์ลีลา ยาประสะจันทน์แดง
     และ3. กลุ่มหลังการติดเชื้อแต่ยังมีอาการต่างๆหลังการเป็นโควิด-19 อยู่เช่นปวดเมื่อยตามเนื้อตามตัว อ่อนเพลียกล้ามเนื้ออ่อนล้าหายใจลำบากหายใจตื้นสั้นไม่เต็มอิ่ม ไอเรื้อรัง รู้สึกคันเนื้อคันตัว แต่ว่าไม่มีไข้ตัวร้อนท้องเสียท้องอืดบางครั้งอาการเหล่านี้จะคงเป็นอยู่อีกนานหลังจากหายจากอาการโควิดแล้วการให้ยาสมุนไพรหลังหายจากอาการโควิด เพื่อบรรเทาอาการที่ตามมาปรับสมดุลย์ร่างกายให้เข้าสู่ภาวะปกติและเป็นการปรับภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงจะทำให้ร่างกายฟื้นคืนตัวได้ดีและเร็วขึ้นทำให้ไม่มีอาการเรื้อรังตามมา ยาหลักคือ ยาหอมนวโกฐ, ยาประสะจันทร์แดง ยามันทธาต ยาธาตุบรรจบ และยาตรีผลา

ขนาดยาฟ้าทะลายโจรที่ใช้     
         ขนาดยาที่ใช้ในการรักษาโควิด19 โดยการยับยั้งการเพิ่มจำนวนไวรัสในเซลล์ ใช้ยาฟ้าทะลายโจรที่ระบุปริมาณแอนโดรกราโฟไลด์ เท่านั้น ขนาดยาสำหรับผู้ใหญ่ หรือผู้ที่มีน้ำหนักตัวตั้งแต่ 50 กิโลกรัมขึ้นไป คือ “แอนโดรกราโฟไลด์ 180 มิลลิกรัม(มก.)/วัน แบ่งให้วันละ 3 ครั้ง ก่อนอาหาร เป็นเวลา 5 วัน” ใช้ได้ทั้งในรูปแบบ ยาสารสกัดฟ้าทะลายโจร และ ยาผงบดฟ้าทะลายโจร ต้องให้ได้ปริมาณที่ ได้รับใกล้เคียง 180 มก./วัน กรณีตัวอย่าง เช่น 1. กรณีที่ฉลากมีการระบุปริมาณสารแอนโดรกราโฟไลด์ที่ชัดเจน เช่น ยาสารสกัดฟ้าทะลายโจร ซึ่งมีการระบุปริมาณสารแอนโดรกราโฟไลด์ 20 มก./แคปซูล ให้กินครั้งละ 3 แคปซูล วันละ 3 ครั้ง
        2. กรณีที่ฉลากมีการระบุปริมาณสารแอนโดรกราโฟไลด์เป็นค่า “ไม่น้อยกว่า หรือ %” เช่น 2.1 ยาสารสกัดฟ้าทะลายโจร หรือ ยาผงบดฟ้าทะลายโจร ชนิดแคปซูล ซึ่งมีการระบุปริมาณ “สารแอนโดรกราโฟไลด์ไม่น้อยกว่า 12 มก./แคปซูล” ให้กินครั้งละ 5 แคปซูล วันละ 3 ครั้ง 2.2 ยาผงบดฟ้าทะลายโจร ชนิดแคปซูล ระบุ% เช่น “สารแอนโดรกราโฟไลด์ ไม่น้อยกว่า 2%” (สำหรับ ขนาด 400 มก./แคปซูล เมื่อคำนวนเป็นปริมาณแอนโดรกราโฟไลด์จะได้ไม่น้อยกว่า 8 มก./แคปซูล) ให้กินครั้งละ 7 แคปซูล วันละ 3 ครั้ง
          3. กรณีที่ฉลากไม่ได้ระบุปริมาณแอนโดรกราโฟไลด์ ไม่แนะนำให้นำมาใช้ในกรณีนี้แต่สามารถใช้ ลดไข้ แก้เจ็บคอ บรรเทาอาการหวัด หรือแก้ท้องเสียแบบไม่ติดเชื้อได้ โดยสามารถอ่านคำแนะนำ การใช้ยาตามฉลากและเอกสารกำกับผลิตภัณฑ์นั้น หมายเหตุ: สามารถตรวจสอบปริมาณสารแอนโดรกราโฟไลด์ในผลิตภัณฑ์ สมุนไพรฟ้าทะลายโจร ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนผลิตภัณฑ์โดยสำนักงาน คณะกรรมการอาหารและยา ได้ที่ https://www.fda.moph.go.th/Herbal/SitePages/Angrographis_panicul ata.html

ข้อจำกัด ข้อห้าม ข้อควรระวัง

      สำหรับข้อจำกัด ข้อห้าม ข้อควรระวัง ผู้ป่วยเด็ก : ไม่มีข้อมูลขนาดยาที่เพียงพอที่จะแนะนำให้ใช้ในผู้ป่วยเด็กที่เป็นโควิด-19 รวมทั้งยามี ลักษณะเป็นแคปซูลบรรจุผงยาที่ขมมาก เด็กเล็กจะกินได้ยาก  สำหรับเด็กโต อาจพิจารณาใช้ขนาด 3-3.5 มก./น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม/วัน แบ่งให้วันละ 3-4 ครั้ง -เด็กที่น้ำหนักตัวตั้งแต่ 50 กก.ขึ้นไป ใช้ยาในขนาดของผู้ใหญ่
          ข้อห้าม : ห้ามใช้ในกรณีต่อไปนี้ – ผู้ที่แพ้ฟ้าทะลายโจร – หญิงตั้งครรภ์/อาจจะตั้งครรภ์หญิงที่กำลังให้นมบุตร เพราะอาจทำให้เกิดการบีบตัวของมดลูก เป็นผลให้แท้งหรือคลอดก่อนกำหนด หรือ ทารกผิดปรกติ
          ข้อควรระวัง : –การใช้ร่วมกับยากันเลือดเป็นลิ่ม (anticoagulants) และยาต้านการจับตัวของเกล็ดเลือด (antiplatelets) เช่น ยาวาร์ฟาริน แอสไพริน โคลพิโดเกรล เพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได้ –การใช้ร่วมกับยาลดความดันเลือด เพราะอาจเสริมฤทธิ์กันได้ –การใช้ร่วมกับยาที่กระบวนการเมแทบอลิซึม ผ่านเอนไซม์Cytochrome P450 (CYP 450) เนื่องจากฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์CYP 1A2, CYP 2C9 และ CYP 3A4 – หากใช้ขนาดสูงหรือใช้ติดต่อกันเป็นเวลานานเกินกว่าที่แนะนำ อาจทำให้แขนขามีอาการชาหรือ อ่อนแรง และผลข้างเคียงอื่นๆ    
           ผู้ป่วย สนใจใช้ยา 'ฟ้าทะลายโจร' ขอให้ปรึกษาแพทย์ หรือ ปรึกษาสายด่วน 'ฟ้าทะลายโจร' โทร. 065 504 5678 หรือ ช่องทาง www.facebook.com/dtam.moph และ Line @DTAM