‘สุวิทย์’ชูถุงขยะรักษ์โลก ต้นแบบเศรษฐกิจบีซีจี ปฏิวัติถุงพลาสติก

“ปี 2563 เรียกว่า 2020 Year of BCG กระทรวงการอุดมศึกษาฯ จะใช้องค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ร่วมมือกับทุกภาคส่วน เริ่มจากภาคเอกชนที่ต้องการวัตถุดิบ ไปที่ชุมชนแหล่งวัตถุดิบ และประชาชนในฐานะผู้ผลิตวัตถุดิบ ทำให้ข้าว ยาง มัน ปาล์ม มีมูลค่าเพิ่ม” สุวิทย์ เมษินทรีย์ รมว.การอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) กล่าว

จากการที่คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบการงดใช้ถุงพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้งในห้างสรรพสินค้าและร้านสะดวกซื้อ ตั้งแต่ 1 ม.ค.2563 เป็นต้นไป โดยเป็นนโยบายความร่วมมือระหว่างภาครัฐกับเอกชน เพื่อลดและเลิกใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว (single-use plastic) ที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ภายใต้โรดแมพการจัดการขยะพลาสติก พ.ศ. 2561-2573 กระทรวง อว. จึงขานรับนโยบายดังกล่าว ด้วยการคิดค้นนวัตกรรมที่ตอบโจทย์ปัญหาสิ่งแวดล้อมอันเกิดจากขยะพลาสติก โดยปฏิวัติรูปแบบถุงพลาสติกด้วยการวิจัยและพัฒนา "ถุงพลาสติกย่อยสลายได้สำหรับขยะเศษอาหาร” เปลี่ยนมันสำปะหลังโดยพัฒนาสูตรในห้องปฏิบัติการเป็นเม็ดพลาสติกชีวภาพและทำการผสมสูตรเพื่อเพิ่มสมบัติทางวิศวกรรมให้เหมาะสมกับการนำไปขึ้นรูปเป็นฟิล์มบางและผลิตขึ้นรูป ซึ่งได้นำร่องใช้งานจริงในงานกาชาด ประจำปี 2562

ทั้งนี้ ถุงพลาสติกย่อยสลายได้สำหรับใส่ขยะเศษอาหาร เป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์ต้นแบบในการพัฒนาตอบโจทย์ BCG Economy ด้านเศรษฐกิจชีวภาพ (Bio Economy) โดยการนำเทคโนโลยีทันสมัยมาใช้ในการเพิ่มคุณค่าหรือการประยุกต์ใช้งานและการแปรรูปของผลิตภัณฑ์ที่ได้จากการเกษตร เพื่อทำให้ผลผลิตทางการเกษตรแบบดั้งเดิม มีมูลค่าทางเศรษฐกิจที่สูงขึ้น ลดปริมาณถุงพลาสติก อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ขณะเดียวกันก็ตอบโจทย์เอสเอ็มอีไทย และผู้ประกอบการที่ได้รับผลกระทบโดยตรงจากกระแสอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

ปีแห่งการขับเคลื่อน บีซีจี

สุวิทย์ กล่าวว่า BCG เป็นกลไกในการขับเคลื่อนประเทศในอนาคต ด้วยการสร้างความเข้มแข็งจากภายในบนฐานที่เป็นจุดแข็งโดยมีหลักการ 3 ประการคือ 1.ต้องพัฒนาวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมที่จะส่งผลให้รายได้ของคนในประเทศเพิ่มขึ้น 2.เดินหน้าไปสู่ศตวรรษที่ 21 แบบที่ไม่ทิ้งใครไว้ด้านหลัง ด้วยการให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วม 3.การพัฒนาที่ยั่งยืนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง แต่ประเด็นสำคัญ BCG จะเกิดขึ้นได้จำเป็นต้องอาศัยองค์ความรู้ วิทยาศาสตร์ฯ โดยความร่วมมือของทุกภาคส่วนโดยเฉพาะอย่างยิ่งภาคเอกชน

ปีที่ผ่านมา ประเทศไทยผลิตขยะออกมากว่า 2 ล้านตัน ซึ่งในจำนวนนี้สามารถรีไซเคิลได้จริงไม่เกิน 5 แสนตัน ฉะนั้น ต่อไปนี้ขยะจะต้องย่อยสลายได้ในที่สุด นับเป็น BCG in Action ที่จะไปตอบโจทย์ในเรื่องของความยั่งยืน

“โจทย์วันนี้เราสามารถที่จะนำมันสำปะหลังเข้ามาเป็นส่วนผสมในการผลิตถุงพลาสติกย่อยสลายได้ 100% จากการนำแป้งมันที่ดัดแปรให้อยู่ในรูปของ TAPIOPLAST ช่วยลดต้นทุนลงกว่า 20% แต่ที่สำคัญคือ การช่วยเหลือเกษตรกรที่ปลูกมันสำปะหลัง ทำให้ราคามันสำปะหลังนั้นดีขึ้น และต่อยอดสู่การผลิตที่จะสร้างมูลค่าเพิ่มได้”

สิ่งที่สำคัญคือ โอกาสในเรื่องของถุงพลาสติกย่อยสลายได้ที่มีเพียง 1% ของถุงพลาสติกทั้งหมด และจะขยายเพิ่มขึ้นเป็น 100% ภายใน 5 ปี แต่เนื่องจากต้นทุนถุงพลาสติกย่อยสลายได้แพงกว่าถุงพลาสติกทั่วไป 2-3 เท่า สิ่งที่จะต้องทำในเชิงของภาครัฐมี 3 ประเด็นคือ

1.สนับสนุนให้ผู้ประกอบการถุงพลาสติกทั่วไปสามารถเข้าถึงกระบวนการผลิตถุงพลาสติกย่อยสลายได้โดยใช้แป้งมันสำปะหลังตามกระบวนการวิจัยของเอ็มเทคและพันธมิตร ทำให้โรงงานถุงพลาสติกที่มีแรงกดดันจากสังคมมีทางออก

2.ผลจากนวัตกรรมไม่ได้จบอยู่แค่ถุงพลาสติกแต่สามารถขยายผลไปยังผลิตภัณฑ์อื่นๆ ซึ่งมีโอกาสทางการตลาดอย่างมหาศาล

3.การรณรงค์ให้เกิดกระแสรักสิ่งแวดล้อมอย่างจริงจัง โดยทาง อว.ได้ประกาศอย่างเป็นทางการว่า ปีหน้าเป็นปีแห่งการขับเคลื่อน BCG economy อย่างเป็นรูปธรรม ไม่ว่าจะเป็น การรณรงค์เศรษฐกิจฐานชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และ Zero waste ผ่านสถาบันการศึกษา ภาคเอกชนและชุมชนเป็นสำคัญ

หารือมาตรการอุดหนุนถุงพลาสติกย่อยสลายได้

“แม้ในส่วนของต้นทุนพลาสติกที่ย่อยสลายได้อาจสูง ถ้ามีการรณรงค์ให้ปริมาณการใช้ถุงพลาสติกย่อยสลายได้เพิ่มขึ้น ก็เป็นส่วนของฝั่งดีมานด์ที่จะไปช่วยทำให้ทุกคนตอบโจทย์ circular economy ร่วมกัน ส่วนด้านซัพพลายอาจมีการพัฒนาเทคโนโลยีที่ช่วยลดต้นทุนได้มากขึ้น โดยใช้มาตรการด้านภาษีของรัฐบาลเข้ามามีส่วนร่วมเพื่อให้เกิดการชดเชยเรื่องของพลาสติกย่อยสลายให้มีราคาที่ถูกลงจนสามารถแข่งขันกับพลาสติกทั่วไปได้"

ตรงจุดนี้มาตรการทางภาษีจะเป็นอีกเครื่องมือหนึ่ง ที่นอกเหนือจากการกระตุ้นผู้บริโภคให้มีจิตสำนึก ทาง อว.อยู่ระหว่างหารือกับกระทรวงการคลังและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ในการผลักดันเรื่องนี้อย่างจริงจังเนื่องจากจะก่อให้เกิดผลประโยชน์กับทุกฝ่าย อีกทั้งรัฐบาลเองที่จะช่วยลดต้นทุนในการกำจัดขยะที่สูง ด้านผู้ประกอบการที่จะมีวัตถุดิบในราคาที่ถูกลง เพื่อผลิตสินค้าออกสู่ตลาดในราคาที่ผู้บริโภคจับต้องได้ ดังนั้น เมื่อเกิดมาตรการตรงส่วนนี้ต้นทุนทั้งระบบก็จะลดตามไปด้วย

ขณะเดียวกันเรื่องของการจัดสรรงบประมาณแบบใหม่ ที่จัดสรรงบบางส่วนมาไว้ตรงกลางเพื่อจะตอบโจทย์ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปีทั้ง 4 ด้าน คือ การสร้างคน สร้างขีดความสามารถ ลดความเหลื่อมล้ำและตอบโจทย์ประเด็นท้าทาย นับว่าเป็นเรื่องใหม่ จึงจำเป็นจะต้องมีการสื่อความกับหน่วยงานที่พิจารณาด้านงบประมาณ เช่น คณะกรรมาธิการงบประมาณ เนื่องจากมีโจทย์ประเทศที่รอการพัฒนา กอปรกับงบประมาณที่จำกัดนั้นจะเสริมในส่วนของระบบงบประมาณด้าน RDI ในรูปแบบใหม่อีกด้วย