'ข้าวไทย' พึ่งวิจัยนวัตกรรมพลิกโฉมสู่สินค้าไลฟ์สไตล์

อุตสาหกรรมข้าวไทยอีกหนึ่งเซกเมนต์ที่ต้องพลิกโฉมใหม่ด้วยด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรม เมื่อต้องเผชิญผลกระทบจากภาวะโลกร้อนที่นำมาทั้งโรคระบาด แมลงศัตรูและภาวะฝนแล้ง/ฝนทิ้งช่วง "เอ็นไอเอ"จึงเดินหน้ามุ่งค้นหาสตาร์ทอัพด้านการเกษตรที่มีองค์ความรู้สามารถยกระดับเมล็ดข้าวสู่สินค้าหรือผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับไลฟ์สไตล์ใหม่ๆ เช่น เครื่องสำอาง การแพทย์และความงาม ยารักษาโรค

“ข้าว” ถือเป็นสินค้าเกษตรประเภทหนึ่งที่มีโอกาสที่จะเติบโต โดยเฉพาะประเภทข้าวสี ข้าวกล้อง เนื่องจากอุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการและเป็นที่ต้องการของผู้บริโภคชาวไทยและต่างประเทศ ดังนั้นอุตสาหกรรมข้าวไทยควรพัฒนาเรื่องเทคโนโลยีและนวัตกรรมในข้าวอย่างจริงจัง เพื่อให้เกิดความก้าวล้ำเหนือคู่แข่งพร้อมสร้างมิติใหม่ให้กับวงการการค้าข้าวในตลาดโลก

ข้าวตอบไลฟ์สไตล์คนรุ่นใหม่

รศ.วีระพงษ์ แพสุวรรณ ประธานกรรมการนวัตกรรมแห่งชาติ สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) (เอ็นไอเอ) กล่าวว่า การประกอบอาชีพของประชากรส่วนใหญ่ในประเทศยังคงเป็นภาคการเกษตร ซึ่งมีจำนวนประมาณ 6.6 ล้านครัวเรือน โดยในจำนวนนี้เป็นเกษตรกรผู้ปลูกข้าวจำนวนมากที่สุด ประมาณ 3.7 ล้านครัวเรือน ซึ่งกลุ่มดังกล่าวส่วนใหญ่ยังคงมีฐานะยากจนและมีหนี้สินจำนวนมาก เนื่องจากมีต้นทุนการผลิตที่สูง และกระบวนการเพาะปลูกข้าวยังไม่มีประสิทธิภาพ

สิ่งที่จะช่วยแก้ไขปัญหาเหล่านี้ได้ก็คือ การสนับสนุนให้เกิดธุรกิจนวัตกรรมสำหรับชาวนา ที่ควรเริ่มตั้งแต่ลดจุดอ่อนของการปลูกข้าว การสร้างตลาด การลดต้นทุน รวมทั้งการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์และบริการใหม่ๆ ที่เกิดจากสตาร์ทอัพและเอสเอ็มอี

สำหรับในอุตสาหกรรมข้าวไทยก็มีปัญหาที่สำคัญไม่แพ้กัน คือ เรื่องคู่แข่งส่งออก โดยเฉพาะอินเดีย เวียดนามและปากีสถาน ประเทศเหล่านี้มีราคาการจำหน่ายข้าวที่ถูกกว่า ส่วนอีกหนึ่งปัญหาที่พบก็คือเกษตรกรและผู้ประกอบการยังติดอยู่กับการพัฒนาสินค้าแปรรูปเพียงแค่ขั้นกลางกันเป็นจำนวนมาก แต่ในความเป็นจริงแล้วปัจจุบันตลาดและกลุ่มผู้บริโภคมีการมองหาและให้ความสำคัญกับสินค้าที่เป็นนวัตกรรมกันอย่างแพร่หลาย

“ปัจจัยท้าทายในการพัฒนาอุตสาหกรรมข้าวอาจไม่ใช่เรื่องคู่แข่งเป็นอีกต่อไป แต่แนวทางที่สำคัญคือ ต้องทำอย่างไรให้ผู้บริโภครู้จักสินค้าข้าวที่เป็นนวัตกรรม ต่อเนื่องถึงการสร้างแบรนด์สินค้าให้เป็นที่รู้จัก พร้อมสร้างสินค้าให้ตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์ของผู้บริโภคในชีวิตประจำวันได้อย่างลงตัว เนื่องจากพฤติกรรมผู้บริโภคมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา"

ในการพัฒนานวัตกรรมข้าวนั้น ผู้ประกอบการ นักวิจัย และเกษตรกรต้องมองให้นอกเหนือจากสินค้าเพื่อการบริโภคเพียงอย่างเดียว แต่จะต้องขยายสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตที่ครบทุกมิติ เช่น อาหารฟังก์ชั่น เครื่องสำอาง การแพทย์และความงาม ยารักษาโรค และยังต้องสร้างผลิตภัณฑ์แปรรูปจากข้าวที่มีมูลค่าสูง โดยเน้นใน 4 ด้าน ได้แก่ เกษตรดิจิทัล เทคโนโลยีชีวภาพทางการเกษตร การจัดการหลังการเก็บเกี่ยว และเกษตรกรรมยั่งยืน

อย่างไรก็ดี เพื่อให้อุตสาหกรรมข้าวและการเกษตรมีทิศทางการเติบโตที่ดีมากขึ้น เอ็นไอเอจึงมุ่งสนับสนุนความสามารถทางนวัตกรรมให้กับกลุ่มเกษตรกร นักวิจัย ผู้ประกอบการ หน่วยงานภาครัฐ-เอกชน ผ่านศูนย์สร้างสรรค์ธุรกิจนวัตกรรมการเกษตร ตั้งเป้าที่จะพลิกโฉมจากเกษตรดั้งเดิมไปสู่เกษตรนวัตกรรม พร้อมยกระดับให้คุณภาพชีวิตของเกษตรกร

นอกจากนี้ยังเป็นแนวทางในการเพิ่ม AgTech Startup (สตาร์ทอัพด้านการเกษตร) ที่ถือเป็นจุดเปลี่ยนที่สำคัญที่จะช่วยสร้างทั้งมูลค่าและโมเดลธุรกิจใหม่ๆ ทั้งยังเปรียบเสมือนการเชื่อมโยงตั้งแต่การดูแลต้นพืชที่เริ่มปลูกในไร่ให้มีคุณภาพที่ดีไปจนถึงมือผู้บริโภค

นวัตกรรมสร้างมูลค่าเพิ่ม

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์แปรรูปจากข้าว เช่น BR Staining Kit - ชุดย้อมสีจากข้าวเหนียวดำสำหรับประเมินรูปร่างอสุจิและใช้ในงานนิติวิทยาศาสตร์ เป็นการนำข้าวเหนียวดำมาสกัดด้วยน้ำที่มีส่วนผสมของ Potassium alum กรดซิตริก และเอทานอล ในกรณีย้อมสีประเมินรูปร่างอสุจิ หรือสกัดด้วยน้ำที่มีส่วนผสมของ Potassium alum ในกรณีย้อมสีตัวอย่างผ้าที่เปื้อนคราบอสุจิ ทดแทนสีสังเคราะห์ที่นำเข้าจากต่างประเทศ และทดแทนสี Hematoxylin ซึ่งได้มาจากต้นล็อควู้ด โดยสีย้อมจากข้าวเหนียวดำให้ผลไม่ต่างจากสีสังเคราะห์ที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน

ข้าวเหนียวดำ 1 กิโลกรัม ราคา 50-80 บาท สามารถผลิตสีย้อมได้ 250 มิลลิลิตร จำหน่ายในราคา 500 บาท มีขั้นตอนการย้อมสีเพียง 9 ขั้นตอน เมื่อเปรียบเทียบกับสีสังเคราะห์ที่ใช้อยู่ในปัจจุบันราคาอยู่ที่ 5,000 บาท มีขั้นตอนการย้อม 20 ขั้นตอน นวัตกรรมชิ้นนี้จึงมีประโยชน์อย่างยิ่งต่อห้องปฏิบัติการตรวจพิสูจน์หลักฐาน รวมถึงห้องปฏิบัติการตรวจวัตถุพยานจากคดีข่มขืน ที่จะใช้นวัตกรรมนี้ในการย้อมตัวอย่างจากเศษผ้าที่เปื้อนคราบอสุจิ หรือตัวอย่างสำลีป้ายช่องคลอดจากคดีข่มขืน ตลอดจนใช้เป็นสีย้อมสำหรับประเมินรูปร่างอสุจิ ซึ่งเป็นปัจจัยในการพิจารณาภาวะมีบุตรยากได้ด้วย

ตัวอย่างถัดมา Dr.O Anti-Aging Skin Essence ผลิตภัณฑ์จาก “เถ้าแกลบข้าว” ที่รวมคุณสมบัติชะลอวัยและระงับกลิ่นกายไว้ด้วยกัน ด้วยการนำเถ้าแกลบข้าวที่มีซิลิก้า 70-90% มาสกัดให้ได้สารสำคัญที่ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ lipoxidase ที่เป็นตัวเร่งในการทำให้เกิดกลิ่น ขณะที่น้ำด่างเถ้าแกลบยังมีแร่ธาตุต่างๆ ที่ช่วยดูดซับกลิ่นไว้ภายในและภายนอกโมเลกุล นวัตกรรมชิ้นนี้สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับขี้เถ้าแกลบได้มากถึง 770 เท่า เท่ากับเป็นการนำของเหลือทิ้งจากกระบวนการแปรรูปข้าวมาสร้างมูลค่าเพิ่ม

มาบุญครองพลัส : ข้าวกล้องงอกหอมมะลิกาบาไรซ์ บริษัท ปทุมไรซ์มิลแอนด์แกรนารี จำกัด เป็นนวัตกรรมผลิตภัณฑ์และกระบวนการผลิตระดับประเทศ สำหรับการผลิตข้าวกล้องหอมมะลิที่มีปริมาณสารกาบาสูง ซึ่งเป็นผลจากการนำข้าวกล้องมาผ่านกระบวนการงอก (germinate)ทำให้เกิดกระบวนการ decarboxylation ของกรดกูลตามิกเกิดเป็นกาบา ซึ่งมีบทบาทสำคัญในระบบประสาท นอกจากนี้ยังทำให้ข้าวกล้องงอกมีเนื้อสัมผัสที่อ่อนนุ่มขึ้น

RICE WAX ครีมเคลือบเงาเอนกประสงค์จากน้ำมันรำข้าวอินทรีย์ บริษัท อู่ข้าว อู่น้ำ จำกัด สำหรับอุปกรณ์ภายในรถยนต์ที่ผลิตจากน้ำมันรำข้าวอินทรีย์และสารเติมแต่งออร์แกนิคทดแทนการใช้ไขสังเคราะห์ที่เป็นผลพลอยได้จากอุตสาหกรรมปิโตรเคมี หรือไขจากธรรมชาติที่นำเข้าจากต่างประเทศ รวมทั้งมุ่งเน้นการใช้สาร gamma - oryzanol ซึ่งเป็นสารสำคัญในน้ำมันรำข้าว ที่มีคุณสมบัติป้องกันรังสียูวีและการเสื่อมสภาพของอุปกรณ์ประเภทเบาะหนังและชิ้นส่วนบริเวณหน้าปัดรถ