“ปีนี้อวสานสมาร์ตโฟน?” คุยกับ ‘โอภาส เฉิดพันธุ์’ พ่องาน Thailand Mobile Expo

งาน Thailand Mobile Expo เป็นงานมหกรรมที่รวบรวมโทรศัพท์มือถือเอาไว้มากที่สุดและใหญ่ที่สุดของประเทศไทย และครั้งที่ผ่านมาหมาดๆ เมื่อวันที่ 8-11 กุมภาพันธ์ 2567 คือ Thailand Mobile Expo ครั้งที่ 42 แล้ว หากนับระยะเวลาก็ร่วม 10 กว่าปีที่ TME ทำหน้าที่เป็นสื่อกลางระหว่างแบรนด์มือถือ, ดีลเลอร์ และลูกค้า ได้มาพบปะและชอปปิงโทรศัพท์มือถือในแต่ละยุค

KT Review กรุงเทพธุรกิจไอที ได้มีโอกาสพูดคุยกับ โอภาส เฉิดพันธุ์ ประธานเจ้าหน้าที่ บริษัท เอ็ม วิชั่น จำกัด (มหาชน) หรือ MVP ผู้จัดงาน Thailand Mobile Expo 2024 และ Bangkok EV Expo 2024 ถึงภาพรวมของงานและมองเทรนด์โทรศัพท์มือถือยุคนี้ไปจนถึงวันข้างหน้า ด้วยสายตาของเจ้าพ่องานมือถือคนนี้

มองภาพรวมวงการโทรศัพท์มือถือ

“วงการมือถือในมุมมองผมค่อนข้างมีการเปลี่ยนแปลงแบบดิสรัป ถ้าให้เท้าความ เรามี Nokia มาก่อน เรามียุค Sony Ericsson มียุค BalckBerry มียุค Motorola อะไรทำนองนี้ ทุกคนที่พูดมาคือเบอร์หนึ่งของยุคนั้นทั้งหมด แต่ถูกดิสรัปจนหายสาบสูญไป ก็เลยอยู่ในธุรกิจที่ไม่ชนะก็แพ้ไปเลย ไม่มีอยู่กลางๆ คือสู้กันค่อนข้างโหด ตั้งแต่แบรนด์ยันดีลเลอร์ ยันยอดขาย ยันทุกอย่าง ก็เปลี่ยนแปลงไปค่อนข้างเยอะ ถ้าสังเกตงาน Thailand Mobile Expo ครั้งนี้ก็ครั้งที่ 42 แล้ว มีความเปลี่ยนแปลงไปค่อนข้างเยอะ แบรนด์ไหนตามกลุ่มลูกค้าทัน เรื่องการตลาดกับเรื่องโปรดักท์มาคู่กัน ก็ต้องทำให้แรงนิดหนึ่ง ที่เราเห็นชัดเจนในงานก็คือ Samsung อยู่นานมาก iPhone นี่ก็อยู่นานมาก และขึ้นเป็นเบอร์หนึ่งตลอด

แต่รอบนี้ปัญหาของแต่ละแบรนด์คือตัวผลิตภัณฑ์มันยังค้างอยู่ คือเทคโนโลยีควรจะเปลี่ยนไปได้แล้ว มือถือควรจะม้วนได้แล้ว แต่พอดีเจอโควิด ของมันเลยตกค้าง พวก Spare part มันยังอยู่เต็มไปหมด 2-3 ปีที่ไม่ได้ขายเครื่อง ก็เลยต้องรอให้พวกนี้ขายหมดก่อน พอขายหมดจะได้เปลี่ยนเทคโนโลยีใหม่ ตอนนี้ถ้าสังเกตกายภาพของโทรศัพท์มือถือเหมือนเดิมหมด จะ iPhone หรือ Samsung หน้าตาจะเหมือนเดิมหมดเลย ต่างกันเรื่องเทคโนโลยีซอฟต์แวร์ภายใน ซึ่งอันนี้มันเปลี่ยนกันได้ ในยุคถัดไปคงเป็นยุคที่กายภาพ รูปร่างของโทรศัพท์มือถือเปลี่ยน คนก็จะกลับมาคึกคักเหมือนเดิม

ผมอยู่ในหลายเจเนอเรชันครับ ตอนช่วงปุ่มกดมาทัชโฟน คนก็บ่นว่าทัชไม่ดี แต่ตอนนี้ปุ่มกดไม่มีแล้ว ตอนเป็นฝาพับคนก็บ่นว่าไม่ดี แต่สุดท้ายเทคโนโลยีมันต้องเปลี่ยนแปลงไปตามกระแส รอบนี้มี AI Phone คือ AI ตอนนี้ยังเป็นซอฟต์แวร์อยู่ แต่อนาคตทุกอย่างจะเป็น AI หมด อย่างผมใช้ AI มาตลอดตั้งแต่แรก จนตอนนี้คิด จะทำอะไรต้องมี AI เป็นผู้ช่วย เมื่อ Physical เปลี่ยน AI เปลี่ยน ก็น่าจะเป็นตลาดใหม่ ซึ่งผมคาดการณ์ว่าน่าจะสักปีหน้าที่ Physical ทั้งหมดเปลี่ยน และ AI เข้ามายึดครอง”

ปีก่อนมาถึงปีนี้ตลาดสมาร์ตโฟนเป็นอย่างไร

“ต้องนับตั้งแต่ช่วงหลังโควิดเลย ทุกคนเอาตัวรอดได้ก็เก่งแล้ว ไม่มีการห้ำหั่นกันเรื่องแบรนด์อีกแล้ว เพราะว่าต้องรักษาดีลเลอร์เอาไว้ให้ได้มากที่สุด มันต่างจากเมื่อก่อนที่ทุกคนโฟกัสเรื่องแบรนด์ โฆษณากันเต็มไปหมด OPPO, vivo, HUAWEI, Honor เต็มไปหมดเลย คือสร้างแบรนด์กัน แต่ตอนนี้ไม่ใช่ยุคสร้างแบรนด์ เป็นยุคที่เอาตัวรอดให้ได้ก็ชนะแล้ว

ถ้าจะบอกความแตกต่าง ในช่วง 2 ปีนี้ไม่มีอะไรแตกต่างเลย เป็นช่วงรักษาตัวรอดคือชนะแล้ว แต่แบรนด์ที่ทำแบรนด์ได้เลยก็ยังทิ้งห่างคู่แข่ง ถ้าสังเกตในงานแบรนด์ไหนที่บูธใหญ่โต คือเขารอดแล้ว เขาขึ้นฝั่งไปแล้ว ลุยต่ออย่างเดียวเลย

ส่วนแบรนด์ไหนที่ยังค่อนข้างจะเหนื่อยจากโควิด กำลังจะสร้างแบรนด์กลับมา ต้องดูรอบหน้าว่าจะอย่างไร เพราะการสร้างแบรนด์ทุกอย่างต้องใช้เงิน แต่ตอนนี้ที่ต้องทำเป็นเรื่องหลักคือรักษาดีลเลอร์ก่อน”

ปีหน้าเปลี่ยนแน่

“ปีนี้เราจะเห็นว่าเรายังใช้โทรศัพท์มือถือหน้าตาเดิมๆ เปลี่ยนแค่ซอฟต์แวร์ เพราะเขาดันของให้หมด ปีหน้า (2568) จะต้องเป็นของใหม่แล้ว ผมคาดการณ์ว่าเราจะได้เห็นโทรศัพท์ม้วนได้ หรืออะไรที่แปลกไปจากเดิม เพราะตอนนี้ไม่มีอะไรให้เล่าแล้ว หมดแล้ว ตอนนี้ขอบโค้งกลับมาเปลี่ยนเป็นจอไม่โค้งแล้ว จากไม่พับก็มาพับ มันไม่มีอะไรแล้ว มันตัน”

ช่วงรอยต่อของแต่ละยุค มีช่วงแผ่วหรือไม่

“ไม่มีแนวดิ่งเลยระหว่างรอยต่อของแต่ละยุค มือถือช่วงนั้นเป็นช่วงขึ้นแบบรถ EV เพราะมีของใหม่เข้ามาเรื่อยๆ กระตุ้นตลาดตลอด ยุคนี้ต่างหากเป็นยุคที่มีขาลง เพราะไม่รู้จะเล่าอะไรแล้ว มือถือก็ไม่มีอะไร กล้องก็สุดกันหมดแล้ว ยังดีที่มี AI มา

ตลอด 42 ครั้งของงาน TME จึงมีแค่ครั้งหลังๆ ช่วงที่เจอโควิดนี่แหละที่เป็นจุดเปลี่ยน ก่อนโควิดเริ่มซึมๆ แล้ว พอเจอโควิดชัดเจนเลย มันทำให้ของค้างอยู่ เราเอาไปทิ้งทะเลไม่ได้นี่ ก็ต้องเอามันออกมา ตอนนี้เทคโนโลยีมันเลยดูย้อนหลังไปนิดหนึ่ง คือตอนก่อนโควิดที่มันเนือยๆ เพราะจริงๆ ทุกเจ้าหมดมุกแล้ว กำลังจะเปลี่ยนเป็นเทคโนโลยีใหม่ๆ แต่พอเจอโควิดไปสองสามปีมันเลยอืดไปหมดเลย คนก็ไม่กล้าใช้เงิน ไม่มีใครทะลึ่งเปลี่ยนมือถือช่วงโควิด ตอนนั้นแค่เอาตัวให้ไม่ตายก็พอแล้ว เทคโนโลยีด้าน Physical มันเลยย้อนหลัง สวนกระแสกับซอฟต์แวร์ที่มา AI มันเลยเกิด ถ้าไม่มีโควิดป่านนี้เรามีมือถือคล้องมือไปแล้วเป็นเรื่องปกติแล้ว

เพราะทุกอย่างมีการผลิตล่วงหน้าหมด แค่จับใส่เฉยๆ แต่มันค้างไง เลยต้องเอาซอฟต์เวร์มาเล่าแทน”

ในเรื่องตัวเลขยอดขาย มีการขยายตัวหรือหดตัว

“ผมพูดถึงก่อนโควิดแล้วกัน ตอนนั้นเงินสะพัดในงาน Thailand Mobile Expo ประมาณ 3,000 ล้านบาท ซึ่งเกิดจากแบรนด์มาเยอะ ดีลเลอร์มาเยอะ คึกคักว่านี้มาก ช่วงโควิดก็จางลง พอหลังโควิดก็เหลือประมาณพันล้าน ก็หายไปเกินครึ่ง ตอนนี้ยังไม่กลับมาเหมือนเดิมอย่างช่วงบูมๆ ซึ่งเกิดจาก 3 สาเหตุ

หนึ่ง เศรษฐกิจไม่ดี คนรู้สึกว่าจอไม่แตก ไม่เปลี่ยนก็ได้ แบตไม่เสื่อม ไม่เปลี่ยนก็ได้

สอง ขี้เกียจเรียนรู้ด้วย เพราะรู้สึกว่าอันเก่าก็โอเคแล้ว ไม่ต้องไปเปลี่ยนอะไรใหม่ให้มันวุ่นวาย อันเก่าคือโอเคแล้ว

สาม คนรู้สึกว่ามันไม่มีอะไรจูงใจ เราหมดยุคในการโชว์มือถือ เมื่อก่อนเราวางบนโต๊ะแล้วคนก็จะบอกว่าโอ้โหรุ่นนี้สวยจัง มีฐานะ มันหมดยุค Express yourself by phone แล้ว

ส่วนถ้าถามว่าเงินหายไปไหน หลังโควิดที่ว่าพันกว่าล้านคือ +/- นะครับ ซึ่งช่วงนี้มันมีพื้นฐานมาจากมือถือราคาแพง รอบนี้ตัวเลขจะขึ้นเพราะมือถือแพงหมดเลย ราคา 5-6 หมื่นบาท แพงขึ้น 8-10 เปอร์เซ็นต์ เนื่องจากชิปหายาก อะไหล่หายาก แต่คนในกลุ่มนี้ยังมีอยู่ ในงานจะเห็นคนซื้อ S24 Ultra ซื้อ iPhone ตัวบนหมด 3-6 หมื่นบาททั้งนั้น รอบนี้ตัวเลขก็เลยจะขึ้น เพราะมือถือแพงขึ้น”

มือถือกลุ่มพรีเมียมโตกว่ากลุ่มอื่น

“ถ้าในงานใช่ครับ แต่ถ้านอกงานไม่รู้ เพราะนอกงานคนซื้อมือถือ 5-6 พัน ตามห้างก็ได้ ไม่ต้องมาถึงนี่ พอดีการเสียเงิน 5 หมื่นบาทต้องดูหน่อย มีโปรโมชันในงานไหม มีของแถมไหม และหลักๆ คือการผ่อนผ่านบัตรเครดิต ซึ่งหลายอย่างมีเฉพาะในงาน นั่นแปลว่าที่ขายดีในงานจะเป็นมือถือราคาแพง”

อะไรขายดีในงาน TME

“ที่ขายดีในงาน Thailand Mobile Expo 2024 คือโทรศัพท์มือถือกลุ่มบน มีทั้ง Samsung, iPhone จริงๆ ตัวท็อปพวก vivo, OPPO, Honor ก็ขายดี คือพวกตัวแพงขายดีหมด เพราะเรามี Financial tools ในงาน และปีแรกไม่ได้เปลี่ยน พอปีนี้ถึงไม่มีอะไรมากแต่ก็เปลี่ยนก็ได้”

คาดหวังอย่างไรบ้าง

“อยากให้วงการกลับมาเหมือนเดิม รอบนี้เป็นการกระตุ้นซึ่งจบด้วยดี ทางแบรนด์เล็กแบรนด์น้อย 4-5 แบรนด์ ที่เคยหายไป งานนี้ขายดีนะครับ รอบหน้าก็จะขึ้นมาอยู่ในสเตจการสร้างแบรนด์อีกครั้งหนึ่ง รอบหน้าเราคาดหวังว่าจะเห็นการสร้างแบรนด์ในงาน ดูทรงแล้วมันรอดตายกันหมดแล้วทุกคนในรอบนี้”

ช่วงปีที่ผ่านมาได้ยินคำว่า วงการสมาร์ตโฟนซบเซา คิดอย่างไร

“มันนิ่งเนือยจนเป็นปกติไปแล้วครับ แต่ตอนนี้มันขึ้นมาแล้ว คนยอมรับราคาแล้วว่า 5 หมื่นเป็นเรื่องปกติ ก็อยู่ในช่วงที่ต้องสร้างแบรนด์กันแล้วว่า 5 หมื่นจะซื้ออะไรได้ เมื่อก่อนพอ 5 หมื่นคนจะบอกว่าแพง ซื้อไม่ไหว แต่นี่ 5 หมื่นมาสักพักแล้ว จนคนเปลี่ยนเป็นมาถามกันว่า 5 หมื่นซื้ออะไรดี 4 หมื่นซื้ออะไรดี นี่คือดีต่อวงการนะ คนถามประโยคนี้คือดี ไม่ใช่แค่ถามว่า Samsung ซื้ออะไรดี ซึ่งดูทรงแล้วน่าจะได้เห็นเต็มๆ ในรอบหน้าช่วงเดือนตุลาคม”

Samsung เปิดศักราชด้วย AI Phone ต่อไป AI ภาพจะชัดเจนอย่างไร

“เหมือนตอนเราอยู่ในยุคปุ่มกดแล้วต้องเปลี่ยนมาใช้แบบทัช มันเป็นเรื่องที่เราฝืนไม่ได้ AI ก็เหมือนกัน เดี๋ยวมันจะไปเอง ปีนี้ทุกแบรนด์จะเป็น AI Phone แน่นอน อย่าง iPhone ก็มีมาตั้งนานแล้ว ที่เรียกว่า Machine Learning แค่เขาไม่ใช้คำว่า AI”

ปีนี้จะเป็นปีสุดท้ายของคำว่าสมาร์ตโฟน!

“จะบอกว่าปีนี้เป็นปีสุดท้ายของคำว่าสมาร์ตโฟนก็ได้ โดยมี Samsung เป็นผู้นำไปสู่ AI Phone มันจะเป็นอย่างนั้น อย่างผมใช้ AI ในโทรศัพท์มือถือเหมือนเพื่อนเลย ใช้มานานแล้ว ใช้จนมันจำน้ำเสียงเราได้ จำการออกเสียงเราได้ มันเลยง่ายหมด ถ้าเราใช้มันเป็นจะดีมาก มันคือ JAVIS ใน IRON MAN เลยแหละ อาจจะตอบว่าปีหน้าคือยุคของ AI Phone ก็ได้”

ทำไมงาน Thailand Mobile Expo ถึงจัดคู่กับ Bangkok EV Expo

“มองคล้ายๆ อีลอน มัสก์ แล้วกัน เขามองว่า Tesla ไม่ใช่รถยนต์ แต่ Tesla เป็นอุปกรณ์ไอที แล้วในปีนี้ดีลเลอร์หลายเจ้าที่ทำมือถือก็มาขายรถไฟฟ้า สำคัญสุดคือกลุ่มเป้าหมายของเราที่ซื้อมือถือ 4 หมื่น 5 หมื่น 6 หมื่น ในอนาคตเขาจะมีรถไฟฟ้า เราแค่เตรียมไว้ให้ถึงวันนั้น ตอนนี้อาจจะยังเรียนไม่จบ ครึ่งหนึ่งที่เราเห็นคือวัยรุ่นกลางๆ ให้เขามีการรับรู้เรื่องรถยนต์ไฟฟ้าก่อน ยังไม่ซื้อไม่เป็นไร แต่อีกสักปีสองปีที่เขาพร้อม เขาจะนึกออกว่าในงานนี้มีรถ EV นะ

และการซื้อรถ EV ต้องลงแอปพลิเคชันเป็นนะ ต้องรู้จักว่ากิโลวัตต์คือแบตเตอรี่นะ ไม่ได้นับเป็นระยะทางนะ อะไรคือทอร์ค เมื่อก่อนเราจะซื้อรถแค่ดูหน้าตา ดูว่ากี่แรงม้า ดูเครื่องกี่ซีซี แค่นี้ แต่พอซื้อรถ EV ต้องดูยันซอฟต์แวร์เลย ใช้แบตกี่กิโลวัตต์ ทอร์คเป็นดูอัลมอเตอร์ไหม ดูเยอะกว่านิดหนึ่งแต่ต้องเข้าใจ เหมือนอ่านสเปกมือถือเป็น”

ทำไมต้องมางาน Thailand Mobile Expo

“ตอบง่ายมากครับ TME มีครบ และโปรโมชันเยอะที่สุด แบรนด์ที่มาก็จริงจังมาก ไม่ว่าจะรายใหญ่รายเล็ก ที่มาขายกันก็อาจจะไม่กำไรนะ แต่กระตุ้นตลาดให้คึกคัก แล้วกระเพื่อมออกไปที่ตลาดโดยรวม ทุกคนช่วยกันครับ ซึ่งก็จะดีต่อคนที่มางาน มีของแถม มีผ่อน ได้ดูหลายรุ่น ไม่มีกั๊ก”