เปิดแหล่งซื้อทองคำใหญ่ที่สุด ‘รัสเซีย’ ช่องทางหนีคว่ำบาตรชาติตะวันตก

สำนักข่าวรอยเตอร์อ้างรายงานศุลกากรรัสเซียบ่งชี้ว่า รัสเซียได้ขนทองคำออกนอกประเทศเกือบ 1,000 ครั้งนับตั้งแต่ปีที่สงครามยูเครนเริ่มต้นขึ้น ไปยังประเทศหนึ่งในอ่าวอาหรับ ซึ่งมีข้อมูลว่าได้นำเข้าทองคำรัสเซีย 75.7 ตัน มูลค่า 4.3 พันล้านดอลลาร์ เพิ่มขึ้นจาก 1.3 ต้นในปี 2564 

“สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์” หรือยูเออีได้กลายเป็นศูนย์กลางการค้า “ทองคำรัสเซีย” ที่สำคัญ

ส่วนจีน และตุรกี เป็นแหล่งค้าทองคำของรัสเซียรองลงมา ซึ่งนับตั้งแต่วันที่ 24 ก.พ.2565 - 3 มี.ค.2566 ได้นำเข้าประมาณ 20 ตันต่อครั้ง 

แค่เฉพาะสามประเทศที่กล่าวมานี้ พบว่า ยูเออีนำเข้าทองคำรัสเซียคิดเป็น 99.8% ของการส่งออกทองคำรัสเซียทั้งหมด 

เมื่อย้อนกลับไป ในช่วงไม่กี่วันหลังเกิดสงครามยูเครนเริ่มขึ้น ธนาคารหลายแห่งจำกัดการโอนเงินข้ามประเทศของรัสเซียผ่านระบบ SWIFT ตลอดจนแหล่งค้าแร่และโรงงานผลิตทองคำบางแห่งที่เคยทำกับรัสเซียก็หยุดดำเนินการ เช่น ปกติแล้วทองคำรัสเซียได้ถูกส่งไปขายยังลอนดอน ซึ่งเป็นศูนย์กลางการค้าและจัดเก็บทองคำแห่งใหญ่ในยุโรปและโลก 

รอยเตอร์รายงานว่า นับตั้งแต่ปลายเดือน ส.ค.ที่ผ่านมา อังกฤษ สหภาพยุโรป สวิตเซอร์แลนด์ สหรัฐ แคนาดา และญี่ปุ่นได้สั่งห้ามนำเข้าทองคำแท่งทั้งหมดจากรัสเซีย 

อย่างไรก็ตาม ข้อมูลการส่งออกทองคำของรัสเซียแสดงให้เห็นว่า ผู้ผลิตทองคำรัสเซียพบตลาดใหม่อย่างรวดเร็วในประเทศที่ไม่ได้บังคับใช้มาตรการคว่ำบาตรต่อมอสโก เช่น สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ตุรกี และจีน

"หลุยส์ มาร์แชล" ผู้เชี่ยวชาญการจัดหาทองคำจาก Organization for Economic Co-operation and Development กล่าวว่า มีความเสี่ยงที่ “ทองคำรัสเซียจะถูกหลอมและหล่อขึ้นใหม่” จากนั้นนำส่งเข้าสู่ ”ตลาดสหรัฐ และยุโรป” โดยที่ต้นกำเนิดผลิตทองคำแท่งครั้งใหม่นี้จะปกปิดไว้

“หากทองคำของรัสเซียเข้ามา หล่อขึ้นใหม่โดยโรงงานผลิตทองคำในท้องถิ่น จัดหาโดยธนาคารหรือผู้ค้าในท้องถิ่น แล้วขายต่อในตลาด คุณก็มีความเสี่ยง” เขากล่าว “นี่คือเหตุผลที่การดำเนินการตรวจสอบสถานะ เพื่อผู้ซื้อปลายทางได้แน่ใจว่า พวกเขาเคารพการคว่ำบาตร”

อย่างไรก็ตาม คณะกรรมการทองคำแท่งรัฐบาลสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์กล่าวยืนยันว่า รัฐดำเนินการด้วยกระบวนการที่ชัดเจนและแข็งแกร่งในการต่อต้านสินค้าผิดกฎหมาย การฟอกเงิน และหน่วยงานที่ถูกลงโทษ ที่สำคัญยูเออีจะยังคงทำการค้าอย่างเปิดเผยและตรงไปตรงมากับพันธมิตรระหว่างประเทศต่อไป โดยเป็นไปตาม “บรรทัดฐานระหว่างประเทศที่กำหนดโดยสหประชาชาติ” 

สหรัฐได้เตือนประเทศต่างๆ รวมทั้งสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์และตุรกีว่า อาจสูญเสียโอกาสการเข้าถึงตลาดกลุ่มประเทศ G7 หากยังทำธุรกิจกับหน่วยงานที่ถูกคว่ำบาตรจากสหรัฐ

รอยเตอร์ตรวจสอบข้อมูลประเทศเหล่านี้ ไม่มีอะไรบ่งชี้ว่า มีการละเมิดการคว่ำบาตรของสหรัฐ 

ข้อมูลศุลกากรรัสเซียที่เปิดเผยกับรอยเตอร์แสดงให้เห็นว่า รัสเซียส่งออกทองคำ 116.3 ตัน ระหว่างวันที่ 24 ก.พ. 2565 จนถึงวันที่ 3 มี.ค.ปีนี้ แม้ว่าที่ปรึกษาบริษัท Metals Focus ได้ประเมินว่ารัสเซียผลิตทองคำได้ 325 ตันในปี 2565

ทองคำที่เหลือซึ่งขุดได้ในรัสเซียน่าจะยังอยู่ในประเทศหรือส่งออกโดยไม่รวมอยู่ในรายงานของศุลากรรัสเซีย  จึงทำให้สำนักข่าวรอยเตอร์ไม่สามารถระบุสัดส่วนของการส่งออกทองคำทั้งหมดของรัสเซียได้จากข้อมูลดังกล่าว

ส่วนการขนส่งทองคำรัสเซียไปยังจีนส่วนใหญ่นั้น ได้ถูกส่งไปที่ฮ่องกง โดยกระทรวงต่างประเทศจีนกล่าวว่า ความร่วมมือระหว่างจีนกับรัสเซีย “ไม่อาจมีสิ่งใดรบกวนหรือการบีบบังคับจากบุคคลที่สาม”