เปิดปัจจัยพาสปอร์ตญี่ปุ่นทรงพลังเบอร์ 1

หนังสือเดินทางญี่ปุ่นได้รับการขนานนามให้เป็น “หนังสือเดินทางทรงพลังที่สุดของโลก” อีกหนึ่งปี จากการจัดอันดับของเฮนลีย์แอนด์พาร์ตเนอร์ส บริษัทที่ปรึกษาจากอังกฤษ แต่ดูเหมือนว่าชาวญี่ปุ่นสนใจข้อได้เปรียบดังกล่าวเพียงเล็กน้อย ประชาชนมีหนังสือเดินทางเพียง 23% เท่านั้น ส่งสัญญาณว่าคนญี่ปุ่นหันมาสนใจเรื่องราวภายในประเทศมากขึ้นในยุคของโลกาภิวัตน์

เว็บไซต์นิกเคอิรายงาน ผลการสำรวจประจำปีของเฮนลีย์แอนด์พาร์ตเนอร์ส บริษัทที่ปรึกษาด้านการพำนักและขอสถานะพลเมืองทั่วโลก พิจารณาหนังสือเดินทาง 199 ประเทศและดินแดน แล้วจัดอันดับโดยดูว่าใช้เดินทางโดยไม่ต้องขอวีซ่าได้กี่ประเทศ พบว่าหนังสือเดินทางญี่ปุ่นทรงพลังที่สุดในโลกเป็นปีที่ 2 ติดต่อกันครองที่ 1 ร่วมกับสิงคโปร์ นับถึงเดือน ต.ค. ผู้ถือพาสปอร์ตญี่ปุ่นสามารถเดินทางไปได้ 190 ประเทศและดินแดนโดยไม่ต้องใช้วีซ่า หรือยื่นขอวีซ่าปลายทาง

อันดับถัดมาเป็นของเกาหลีใต้ ไปได้ 188 ประเทศโดยไม่ต้องใช้วีซ่า สหรัฐและสหราชอาณาจักรครองอันดับ 15 ประเทศที่ติดอันดับท็อปมาจากยุโรป อเมริกาเหนือ และเอเชียตะวันออก

สำหรับสหรัฐ ข้อมูลจากสำนักงานสำมะโนประชากรและกระทรวงการต่างประเทศเผยว่า สัดส่วนประชากรที่มีพาสปอร์ตเพิ่มขึ้น 17% ในช่วง 12 ปีที่ผ่านมา ปี 2562 อยู่ที่ราว 44% แต่สัดส่วนชาวญี่ปุ่นที่มีหนังสือเดินทางกลับต่ำที่สุดในกลุ่มประเทศอุตสาหกรรม (จี7)

อย่างไรก็ตาม ข้อมูลจากองค์การความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (โออีซีดี) ชี้ว่า ชาวญี่ปุ่นสนใจเดินทางไปต่างประเทศค่อนข้างน้อย จำนวนนักศึกษาจากแดนอาทิตย์อุทัยที่ไปร่ำเรียนต่างแดนลดลงจากระดับสูงสุด นักสังเกตการณ์มองว่า ชาวญี่ปุ่นที่ทำงานในองค์การระหว่างประเทศมีไม่มากนัก เนื่องจากขนาดของเศรษฐกิจประเทศและจำนวนประชากร

แม้หลายคนจะอยู่กับบ้าน แต่ชาวญี่ปุ่นที่ไปผจญภัยในต่างประเทศพบว่าประโยชน์จากหนังสือเดินทางของตนนั้นมีมากมายมหาศาล การไปประเทศที่ต้องใช้วีซ่า นักเดินทางจะต้องมีวีซ่าออกล่วงหน้าโดยสถานทูตหรือสถานกงสุลของประเทศปลายทาง แต่หลายกรณีผู้ถือหนังสือเดินทางญี่ปุ่นสามารถข้ามขั้นตอนการกลั่นกรองเบื้องต้นนี้ไปได้เลย และเนื่องจากหนังสือเดินทางญี่ปุ่นเชื่อใจได้ ผู้ถือจึงผ่านขั้นตอนตรวจคนเข้าเมืองได้อย่างราบรื่นมากกว่าคนจากประเทศอื่น

ประเทศทั้งหลายมักยกเว้นวีซ่าเพราะการลดความล่าช้าจะช่วยดึงดูดให้นักท่องเที่ยวเข้าประเทศมากขึ้น เมื่อคนมาเที่ยวมากก็เพิ่มผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจได้มาก อีกทั้งการต้อนรับผู้มาเยือนช่วยปรับปรุงความสัมพันธ์กับประเทศต้นทางได้

กระนั้นก็มีผลเสียอยู่เหมือนกัน การยกเลิกวีซ่าทำให้บุคคลไม่พึงประสงค์อย่างอาชญากรเข้าประเทศง่ายขึ้น ดังนั้นการจะยกเว้นวีซ่าให้กับประชาชนในประเทศใดก็ต้องพิจารณาหลายปัจจัย เช่น เกิดอาชญากรรมในประเทศ การหลั่งไหลของผู้ลี้ภัย สถานการณ์ทางเศรษฐกิจ ความใกล้ชิดทางการทูต

ญี่ปุ่นทำคะแนนในเกณฑ์เหล่านี้ได้ดี อัตราอาชญากรรมต่ำ ชาวญี่ปุ่นไม่กี่คนที่ขอสถานะผู้ลี้ภัย เศรษฐกิจและการเมืองในประเทศมีเสถียรภาพ ยิ่งไปกว่านั้นหลายประเทศเห็นประโยชน์จากการมีสายสัมพันธ์ด้านธุรกิจและการลงทุนที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้นกับญี่ปุ่น นักท่องเที่ยวจากประเทศนี้ได้ชื่อว่ากระเป๋าหนัก

ปัจจัยเหล่านี้มีส่วน ทำให้เกิดมโนทัศน์ที่ว่าชาวญี่ปุ่นไม่มีอันตรายและยินดีต้อนรับนักท่องเที่ยว

ชาวญี่ปุ่นสามารถเดินทางไป 190 ประเทศและดินแดนโดยไม่ต้องใช้วีซ่า แต่ญี่ปุ่นกลับยกเว้นวีซ่าให้แค่ 68 ประเทศ เช่น สหรัฐ สหราชอาณาจักร เยอรมนี ฝรั่งเศส และเกาหลีใต้ พลเมืองจากหลายประเทศ เช่น จีน อินเดีย และฟิลิปปินส์จำเป็นต้องใช้วีซ่าเข้าญี่ปุ่น การยกเว้นโดยปกติมอบให้เพื่อตอบแทนกัน แต่บางประเทศยอมยกเว้นวีซ่าให้ฝ่ายเดียวเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว

โครงการยกเว้นวีซ่าเป็นหลักฐานแสดงถึงสันถวไมตรีต่อประเทศพันธมิตร ประชาชนในหลายที่กระหายอยากไปญี่ปุ่นเพื่อท่องเที่ยวหรือทำธุรกิจ หลายประเทศร้องขอให้ผ่อนคลายหรือปรับกระบวนการขอวีซ่าให้ง่ายขึ้น

ในบางพื้นที่ของโลกแค่ชาวญี่ปุ่นโชว์พาสปอร์ตก็ได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่นแล้ว นี่คือประโยชน์ที่เห็นได้ชัดจากการเป็นเจ้าของหนังสือเดินทางทรงพลังที่สุดในโลก แต่ดูเหมิือนว่าชาวญี่ปุ่นจำนวนไม่มากนัก ที่มีโอกาสได้ตื่นเต้นกับสิ่งนี้ที่จะรู้ได้ก็ต่อเมื่อเดินทางไปต่างประเทศเท่านั้น