มะกันทิ้ง TPP จีนจะเข้าสวมแทน?

ใครไม่รู้ที่ปักกิ่งปล่อยข่าวว่าเมื่อโดนัลด์ ทรัมป์ถอนสหรัฐออกจาก TPP ปักกิ่งก็น่าจะเข้าไปถมช่องว่างเสียเลย จะได้เล่นบทยักษ์ใหญ่ทางเศรษฐกิจระดับโลกแทนมะกัน ให้เป็นเรื่องเป็นราวไปเลย

ข่าวออกมาแนวนี้จากสื่อทางการของจีนได้ไม่กี่วันก็ถูกถอดออก คงเป็นเพราะผู้นำจีน “โยนหินถามทาง” แล้วได้รับปฏิกิริยาในทางที่ไม่ค่อยจะเป็นไปทางบวกมากนัก จึงถอยร่นอย่างเป็นระบบ

ความจริงถ้าใครไม่ใส่ใจในรายละเอียดมาก อาจจะไม่สังเกตด้วยซ้ำไปว่าจีนได้ลอง “แหย่ขาข้างหนึ่ง” ลงมาในน้ำ แล้วก็กระชากหนีไปอย่างรวดเร็ว คงเพราะน้ำร้อนเกินไป

เริ่มด้วยโฆษกกระทรวงต่างประเทศจีนบอกว่า ในการประชุมแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเรื่อง Trans-Pacific Partnership (TPP) ของผู้ร่วมก่อตั้ง 11 ประเทศ (ตัดอเมริกาออกตั้งแต่ทรัมป์เดินเข้าทำเนียบขาว) ที่ประเทศชิลีในช่วงต้นสัปดาห์ที่ผ่านนั้น จีนอาจจะส่งคณะตัวแทนไปร่วมด้วยตามคำเชิญของรัฐบาลชิลี

เหตุที่ทางการจีนเห็นว่าควรจะไปร่วมในการประชุมก็เพื่อจะ “เพิ่มมูลค่าให้กับการรวมตัวเพื่อส่งเสริมการค้าเสรี” และเพื่อ “ส่งเสริมการปฏิรูปในประเทศและการเปิดประเทศให้กว้างขึ้น” ของจีนเองอีกทางหนึ่ง

โฆษกจีนอ้างว่าการที่อเมริกาถอนตัวออกจาก TPP ทำให้ประเทศร่วมก่อตั้งอื่น ๆ เห็นประโยชน์ที่จะเชิญจีนเข้ามาร่วมแทน

ผ่านมาได้ไม่กี่วันก็มีการชี้แจงจากทางการจีนว่าการตีความว่าจีนอยากจะเข้าร่วม TPP เป็นความเข้าใจผิด และยืนยันว่าปักกิ่งไม่ต้องการจะเข้าร่วมทีพีพีอย่างที่มีการตีความกันแต่อย่างไร

มีคำอธิบายแก้ข่าวของโฆษกต่างประเทศจีนเอง ว่าตัวแทนของจีนประจำอเมริกาใต้เข้าร่วมเสวนากับสมาชิกของ Pacific Alliance ซึ่งเป็นเครือข่ายการค้าที่ตั้งโดยชิลี เปรู เม็กซิโกและโคลัมเบียในปี 2011 และเจ้าภาพหมุนเวียนคือชิลีได้เชิญประเทศร่วมก่อตั้ง TPP มาร่วมประชุมก็เพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์เพื่อขยายโอกาสทางการค้า

จีนกับเกาหลีใต้ได้รับเชิญจากเจ้าภาพ ก็เพื่อหาทางส่งเสริมการผนึกกำลังของประเทศในเอเชียและแฟซิฟิก

แต่ไม่ได้หมายความว่าจีนจะเข้าร่วม TPP อย่างที่เป็นข่าวในบางสำนักแต่อย่างไร

คำอธิบายทางการของจีนเสริมต่อว่าความจริงปักกิ่ง ไม่ได้ต่อต้านคัดค้านแนวความคิดแบบ TPP แต่อย่างไร

“แต่เพราะทีพีพีไม่มีความสอดคล้องกับผลประโยชน์ของจีน โอกาสที่จีนจะเข้าร่วมทีพีพีจึงมีน้อยมาก การประชุมที่ชิลีในกรณีนี้แม้จะหัวข้อที่เกี่ยวกับทีพีพีหลายประเด็น แต่ก็มีหัวข้ออื่น ๆ อีกมากมาย...” คือคำชี้แจงของทางการจีนผ่านนักวิชาการบางคน

จีนมองว่าทีพีพีสะท้อนถึงการให้ประเทศตะวันตก มีอิทธิพลเหนือการแสวงหาข้อตกลงการค้าเสรี ของเอเชียและแปซิฟิก

จีนวันนี้เป็นประเทศส่งออกใหญ่ที่สุดของโลก และเป็นประเทศนำเข้าสูงสุดอันดับสองของโลก จึงไม่น่าจะได้ประโยชน์อะไรมากนักจากการเข้าเป็นสมาชิกของทีพีพี

อีกทั้งจีนยังมองว่าข้อเสนอของทีพีพีที่มีสหรัฐฯ ภายใต้การนำของอดีตประธานาธิบดีโอบามา เป็นแกนสำคัญนั้นยังขัดต่อกติกาการค้าสากล และกฎเกณฑ์ขององค์กรการค้าโลกในหลายกรณีด้วย

พูดสั้น ๆ ง่าย ๆ คือจีนจะไม่เข้าไปสวมแทนสหรัฐฯ ในทีพีพี เพราะจีนเป็น “พระเอก” ของการรวมกลุ่มทางการค้าอีกวงหนึ่งที่ชื่อ RCEP (Regional Comprehensive Economic Partnership) ที่กำลังจะก่อร่างสร้างตัวให้เป็นรูปเป็นร่างขึ้นมาแล้ว

สำหรับไทย TPP ถูกเบียดตกเวทีแล้ว เราต้องศึกษากติกาของ RCEP ให้ไทยได้ประโยชน์สูงสุดโดยด่วน ไม่ว่าจีนจะทำอะไรหรือไม่กับทีพีพี เราก็ปล่อยให้ความเคลื่อนไหวทุกฝีก้าวของปักกิ่งพ้นจากสายตาของเราไม่ได้