ทะเลบัวแดง…รายได้สู่ชุมชน

ลองมาดูสถานการณ์ท่องเที่ยวจากดัชนีผู้มาเยือนบ้าง ซึ่งเป็นการจัดอันดับของสถาบันศึกษานโยบายสาธารณะที่ สกว. เป็นผู้สนับสนุนงบประมาณวิจัยศักยภาพด้านดีมานด์จากตัวชี้วัดจำนวน และแนวโน้มผู้มาเยือน (15 ตัวชี้วัดด้วยกัน) จะพบว่าอุดรธานีอยู่ในลำดับที่ 25 ของประเทศ ยังเป็นรองนครราชสีมา (ลำดับที่ 11) และขอนแก่น (ลำดับที่ 19) ทั้งๆ ที่ศักยภาพด้านสิ่งดึงดูดใจ และกำลังรองรับที่เรียกว่า ดัชนีเจ้าบ้าน (จาก 47 ตัวชี้วัด) สูงถึงลำดับที่ 5 

นอกจากทะเลบัวแดงแล้วอุดรธานี ยังมีแหล่งมรดกโลกที่บ้านเชียง หมายความว่าหากจะมีการประชาสัมพันธ์จังหวัดให้มากขึ้นโดยเฉพาะช่วงนี้ ซึ่งทะเลบัวแดงสวยงามน่าตื่นตาตื่นใจที่สุดนั้น รายได้จากการท่องเที่ยวของอุดรธานีก็จะเพิ่มขึ้นอีกมาก 

การศึกษาของ อ.สาวิณี สุริยันรัตกร แห่งมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี ซึ่งอยู่ในโครงการวิเคราะห์รายได้ของท่องเที่ยวชุมชนของ สกว. พบว่า เฉพาะค่าบริการล่องเรือนำชมทะเลบัวแดงสร้างรายได้ให้เจ้าของเรือถึง 150,000 บาทต่อปีต่อลำ  โดยเฉพาะช่วงเวลาใน 3 – 4 เดือน สูงกว่ารายได้จากการประมงและการเกษตรมาก ซึ่งขณะนี้เฉพาะที่ท่าเรือบ้านเดียมมีถึง 150 ลำ ก็นับว่าสร้างรายได้แก่ชุมชนประมงถึง 22 ล้านบาท

หากนำดัชนีเจ้าบ้าน และดัชนีผู้มาเยือนมารวมกัน อุดรธานีก็จะอยู่ในลำดับที่ 17 ซึ่งยังต่ำกว่านครราชสีมา ที่มีเขาใหญ่ และขอนแก่น ซึ่งเป็น MICE City แต่ก็นับว่าเป็นลำดับที่สูง ถ้าเปิดอุดรธานีเป็นสนามบินนานาชาติรับรองว่า อุดรธานีจะพุ่งกระฉูดติดอันดับจังหวัดท่องเที่ยวสูงกว่าขอนแก่นอย่างแน่นอน 

แต่รัฐบาลและจังหวัดควรเตรียมการจัดการสิ่งแวดล้อม เพิ่มความร่มรื่นของเมืองมากขึ้น และควรมีมาตรการบรรเทาผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะเรื่องระบบนิเวศทะเลสาบน้ำจืดหรือทะเลบัวแดงที่ค่อนข้างเปราะบาง เพราะต้องรองรับนักท่องเที่ยวจำนวนมาก เช่น น้ำมันเครื่องจากเรือ 

รัฐบาลควรหานวัตกรรม 4.0 มาบรรเทามลพิษทางเสียง และน้ำมันจากเรือ ที่หางโจวเขาใช้เรือแบตเตอรีไฟฟ้ากันหมดแล้ว มิฉะนั้นในอนาคตเราจะโดนข้อหาทำให้โลกร้อนเข้าสักวัน

นอกจากนี้ การกำจัดขยะซึ่งเป็นปัญหาทุกแห่งของ อปท. ที่มีแหล่งท่องเที่ยวจะมีมากขึ้น ทักษะด้านภาษาอังกฤษและภาษาจีนก็ต้องเพิ่มขึ้นหากจะเปิดสนามบินนานาชาติ หรือที่ต้องเริ่มหาหนทางปรับปรุงให้มีเทปบรรยายความเป็นมา 3 ภาษา 

เมื่อลดเสียงของเรือได้แล้ว ควรปรับปรุงความถี่ในการรักษาความสะอาดที่ท่าเรือบ้านเดียม ซึ่งมีห้องน้ำจำนวนมากก็จริง มีคนเฝ้า แต่ไม่มีความถี่ของการทำความสะอาดเพียงพอ และห้องน้ำเพิ่งสร้างเสร็จก็จริง แต่อุปกรณ์สำคัญบางอย่างเริ่มชำรุดแล้ว 

ปกติในพื้นที่สาธารณะที่มีคนมาใช้มากต้องมีผู้ทำความสะอาดทุก 15 นาที และหากจะมีห้องน้ำเก็บเงินสัก 20 บาท เป็นห้องน้ำอัตโนมัติติดแอร์แบบของ ต่างประเทศ ผู้เขียนก็คิดว่านักท่องเที่ยวยอมจ่าย เพราะทะเลบัวแดงดึงดูดใจทุกคน ทุกเพศ ทุกวัย สร้างความรื่นรมย์ไม่ว่าจะไปอีกกี่ครั้งก็ตาม

แม้ศักยภาพในเชิงกายภาพในการต้อนรับจะค่อนข้างสูง เพราะอุดรธานีมีประสบการณ์รองรับนักท่องเที่ยวกำลังซื้อสูงจากลาว แต่ในเชิงการจัดการก็ยังต้องมีการปรับปรุงอีกบ้าง เช่น ที่วัดป่าภูก้อนซึ่งเป็นไฮไลท์ใหม่ ต้องปรับปรุงความสะอาดและกลิ่นของห้องน้ำ หมายความว่า รัฐบาลควรเพิ่มศักยภาพการจัดการขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นให้สูงขึ้นด้วย

นอกจากทะเลบัวแดงที่ทำให้อุดรธานีมีศักยภาพท่องเที่ยวสูงมากแล้ว อย่าลืมว่าอุดรธานีเป็นแหล่งโบราณคดีที่สำคัญของโลกอายุกว่า 5,000 ปี ซึ่งในปัจจุบันยังรักษาหลุมขุดที่วัดโพธิ์ศรีไว้ และยังมีพิพิธภัณฑ์ที่จัดทำไว้อย่างดี มี QR Code ที่สามารถดาวน์โหลดข้อมูลมาฟังบนโทรศัพท์มือถือ ห้องน้ำก็สะอาดสะอ้าน 

ถ้าไม่อยากฟังมือถือก็ถามเจ้าหน้าที่ที่เฝ้าก็ได้ค่ะ อัธยาศัยดี ยินดีเล่าให้ฟังทุกคน ไปดูคุณทองโบราณบรรพบุรุษคุณทองแดง และไปชื่นชมรักไร้กาลเวลากว่า 5,000 ปี ระหว่างพ่อแม่ลูกชาวบ้านเชียง 

ในอนาคตเมื่อเราเข้าสู่ยุค AEC แล้วพิพิธภัณฑ์มรดกโลกบ้านเชียง ก็น่าจะเริ่มทำข้อมูลเชื่อมโยงและเปรียบเทียบกับอารยธรรมประเภทเดียวกันทั้งในระดับชาติ เช่น มนุษย์โบราณที่แม่ฮ่องสอน และระดับนานาชาติ ยกระดับความรู้คนไทยให้อินเตอร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกระทรวงศึกษาธิการควรสนับสนุนให้นักเรียนไทยทุกคนจากทุกภาค ได้มีโอกาสมาชมมรดกโลกที่บ้านเชียง

หากนักท่องเที่ยวใคร่จะมีประสบการณ์วิถีชุมชน ก็ขอแนะนำให้ทำกิจกรรม และเข้าพักที่โฮมสเตย์ที่บ้านเชียง ซึ่งได้รับรางวัลระดับชาติหลายรางวัล กลุ่มบ้านนี้เป็นกลุ่มไทยพวน 

บ้านไทยพวนที่นี่ยังรักษาอัตลักษณ์พื้นถิ่นในด้านกิจกรรม อาหาร รวมทั้งสินค้า ผ้าโอท็อป ซึ่งเป็นที่ถูกตาต้องใจหมู่ไฮโซ แม้ราคาจะสูงตามรสนิยมลูกค้าอยู่บ้างแต่ก็คุ้มค่า หมู่บ้านนี้ผู้เขียนเห็นว่าลูกค้าญี่ปุ่นน่าจะชอบ น่าจะทำทัวร์ได้สำหรับคนญี่ปุ่น รวมทั้งทำ Longstay ด้วย

เรื่องสารพัดอาหาร อุดรฯ เขาก็พร้อมทั้งไทย ญวน ที่มีแหนมเนืองขึ้นชื่อ ก๋วยเตี๋ยวเป็ดเจ้าเก่า ไปจนถึงร้านกิ๊บเก๋ทันสมัยที่เป็นร้านไวน์ อาหารฝรั่ง อาหารฟิวชั่น

ปัจจุบันอุดรฯ สามารถนำเสนอความบันเทิงได้หลากหลายขึ้นโดยไม่ต้องอาศัยบาร์เบียร์ และมีสิ่งอำนวยความสะดวกในศูนย์การค้าต่างๆ เช่น ห้องน้ำซึ่งสำคัญมากสำหรับนักท่องเที่ยว แต่ราชการไม่เคยบริหารได้สัมฤทธิ์ผล

ตอนนี้บริษัทจีนเริ่มส่งแมวมองมาดูบัวแดงแล้วนะคะ ถึงตอนที่นักท่องเที่ยวจีนติดลมนั้น อุดรฯ จะต้องยุ่งวุ่นวายมาก ในอนาคตอาจต้องจัดโซนนิ่งท่าเรือสำหรับนักท่องเที่ยวประเภทต่างๆ เช่นสำหรับนักท่องเที่ยวเป็นกลุ่ม เพราะที่ทะเลสาบตอนนี้มีอยู่ 3 ท่า ให้มีท่าสำหรับนักท่องเที่ยวอิสระ เพื่อรักษาบรรยากาศให้น่ารื่นรมย์ และจะได้ดูแลรักษาความสะอาดของแต่ละกลุ่มได้ง่ายกว่าด้วย 

นอกจากนั้น อาจจะมีท่าสำหรับเรือ Kayak สำหรับนักท่องเที่ยวกลุ่มเล็ก ถ้าไม่อยากพายเองก็จะมีคนพายให้ และที่ควรระวังก็คืออุดรฯ เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สามารถสร้างรายได้สูง ไม่ควรนำทัวร์จีนราคาประหยัดเข้ามา เพราะคนจีนที่ยอมจ่ายมากๆ ก็มีมาก ประเภทเที่ยวอิสระ

รีบมาชมทะเลบัวแดงก่อนที่นักท่องเที่ยวจีนจะมานะคะ เดือนหน้าจะงดงามกว่าเดือนนี้อีกนะคะ