ไทยเริ่มแล้วบทบาทเจ้าภาพอาเซียน ขณะที่เอกชนสุดเซ็งหลังข้อตกลงมาตรฐานร่วมรถยนต์ชวดลงนาม

       การประชุมสุดยอดอาเซียน หรือ อาเซียนซัมมิต ครั้งที่ 35 ระหว่างวันที่ 31 ต.ค. -4 พ.ย. ที่กรุงเทพนั้นกำลังเป็นที่จับตาจากนานาประเทศเนื่องจากจะมีผู้นำจากประเทศต่างๆเกือบ 20ประเทศมาร่วมการประชุมทั้งการประชุมภายในของอาเซียนเองและการประชุมที่เกี่ยวข้อง

        รายงานข่าวจากทำเนียบขาวได้แถลงว่า นายวิลเบอร์ รอสส์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ จะเป็นเจ้าหน้าที่ระดับสูงสุดของรัฐบาลวอชิงตัน ที่จะเข้าร่วมการประชุมผู้นำเอเชียตะวันออก (อีเอเอส) และผู้นำสหรัฐ-อาเซียน ที่กรุงเทพฯ ในสัปดาห์หน้า

      ทั้งนี้ นายรอสส์จะเป็นหัวหน้าคณะตัวแทนสหรัฐ ร่วมประชุมคณะทำงานของรัฐบาลและผู้บริหารภาคธุรกิจในเวที Indo-Pacific Business Forum นอกรอบการประชุมอีเอเอส ส่วนนายโรเบิร์ต โอไบรอัน ที่ปรึกษาความมั่นคงแห่งชาติทำเนียบขาว เป็นทูตพิเศษของนายทรัมป์เข้าประชุมซัมมิต

        นายเดวิด สติลเวลล์ ผู้ช่วยรัฐมนตรีต่างประเทศด้านกิจการเอเชียตะวันออกและแปซิฟิกจะเข้าร่วมการประชุมครั้งนี้ด้วย เห็นได้ชัดว่า ประเทศอื่น ๆ ในภูมิภาค เช่น ญี่ปุ่น อินเดีย และจีน ส่งตัวแทนตำแหน่งสำคัญกว่าสหรัฐมาร่วมประชุม

        แม้รายงานยุทธศาสตร์เพนตากอนปีนี้ประกาศถึง “อินโดแปซิฟิก” ว่า เป็นภูมิภาคเดียวที่สำคัญที่สุดต่ออนาคตของอเมริกา แต่รัฐบาลทรัมป์ให้ความสำคัญกับการประชุมอีเอเอสและอาเซียนน้อยลงเรื่อย ๆ

นับตั้งแต่รับตำแหน่งเมื่อช่วงสิ้นเดือนม.ค. 2560 นายทรัมป์เข้าร่วมการประชุมสุดยอดอาเซียนด้วยตัวเองเพียงครั้งเดียว คือที่ฟิลิปปินส์เป็นเจ้าภาพในช่วงปลายปีเดียวกัน และให้นายเร็กซ์ ทิลเลอร์วสัน รมว.กระทรวงการต่างประเทศในตอนนั้น เข้าร่วมการประชุมอีเอเอสแทน

       ขณะที่รองประธานาธิบดีไมค์ เพนซ์ เป็นผู้แทนของทรัมป์เข้าร่วมการประชุมสุดยอดอาเซียนที่สิงคโปร์ เมื่อปีที่แล้ว แตกต่างจากยุครัฐบาลของอดีตประธานาธิบดีบารัก โอบามา ซึ่งโอบามาเดินทางมาประชุมด้วยตัวเองทุกครั้ง ยกเว้นเมื่อปี 2556 ซึ่งส่งรองประธานาธิบดีโจ ไบเดน มาแทน เนื่องจากนายโอบามาต้องอยู่แก้ปัญหาชัตดาวน์ที่ทำเนียบขาว

        สถานการณ์นี้ทำให้นักการทูตเอเชียหลายคนเผยว่า การที่สหรัฐไม่ส่งตัวแทนระดับสูงมากรุงเทพฯ เป็นเรื่องน่าผิดหวังมากสำหรับภูมิภาคที่กำลังกังวลเรื่องจีนขยายอิทธิพลอย่างรวดเร็ว

     นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม อธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กล่าวว่า ในวันนี้( 31 ต.ค.)จะมีการประชุมคณะมนตรีประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ครั้งที่ 18 (AEC Council) จากนั้นรัฐมนตรีเศรษฐกิจอาเซียนจะร่วมพิธีลงนามพิธีสารว่าด้วยกลไกระงับข้อพิพาทด้านเศรษฐกิจของอาเซียน ฉบับปรับปรุง  ส่วนการลงนามความตกลงยอมรับร่วมผลการตรวจสอบและรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ยานยนต์และชิ้นส่วนของอาเซียนหรือเอพี เอ็มอาร์เอ นั้น

    เดิมมีกำหนดจะลงนามในการประชุมครั้งนี้ จะต้องเลื่อนออกไปโดยยังไม่ลงนามเนื่องจากต้องรอสมาชิกดำเนินกระบวนการภายในให้เสร็จเรียบร้อยก่อน โดยหลายประเทศ ยังอยู่ระหว่างรอผ่าน ความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีของแต่ละประเทศ

       “ถามว่าทำไมช้า เพราะ เป็นข้อตกลงที่ใกล้ชิดกับภาคเอกชน ลงลึกสาขาอุตสาหกรรม แต่ละประเทศสมาชิกจะไปสอบถามความเห็นจากเอกชนในอุตสาหกรรมนั้นๆจึงทำให้ช้าจึงต้องเลื่อนการลงนามออกไปก่อนขณะที่เรื่องนี้ในส่วนของไทยได้รับการสนับสนุนจากภาคเอกชนอย่างดีมาก”

        รายงานข่าวแจ้งว่า ในวันเดียวกันจะมีการประชุมเตรียมการคณะกรรมการเจรจาความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค (Prep-Rcep TNC) ในวันที่ 1 พ.ย. จะเป็นการประชุมอาเซียนระดับรัฐมนตรีเพื่อเตรียมข้อมูลก่อนการประชุมผู้นำที่จะมีขึ้นช่วงเย็นวันที่ 2 พ.บ. แต่พิธีเพิ่มจะมีขึ้นจริงคือวันที่อาทิตย์ที่ 3 พ.ย. ซึ่งผู้นำเกือบ 20 ประเทศเทศจะทยอยประชุมร่วมกันโดยมีผู้นำอาเซียนทั้ง 10 ประเทศเป็นผู้ร่วมประชุมหลัก โดยเกือบทุกการประชุม พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีกลาโหมของไทย จะทำหน้าที่ประธานการประชุม 

       ก่อนหน้าที่ การประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เห็นชอบเอกสารที่จะลงนามหรือรับรองในการประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งที่ 35 ระหว่างวันที่ 2-5 พ.ย.นี้ โดยเอกสารที่จะมีการลงนามหรือรับรองในการประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งนี้ มีทั้งหมด 45 ฉบับ และ ครม.ครั้งนี้เห็นชอบ 22 ฉบับ แบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ 

       1.เอกสารที่ผู้นำจะรับรอง (to be adopted) จำนวน 13 ฉบับ เช่น ร่างปฏิญญาว่าด้วยการคุ้มครอง เด็กจากการแสวงหาผลประโยชน์ในสื่อออนไลน์ในอาเซียน ร่างปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิของเด็กในบริบทของการโยก ย้ายถิ่นฐาน และร่างแถลงการณ์ร่วมว่าด้วยการยืนยันคำมั่นในความก้าวหน้าการดำเนินงานสิทธิเด็กในอาเซียน เป็นต้น

       2.เอกสารที่ต้องออกแถลงการณ์ของประธานการประชุมฯ (to be issued) จำนวน 8 ฉบับ เช่น ร่างแถลงการณ์ของประธานการประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 35 ร่างแถลงการณ์ของประธานการประชุมสุดยอดอาเซียน–จีน ครั้งที่ 22 และร่างแถลงการณ์ของประธานการประชุมสุดยอดอาเซียน–อินเดีย ครั้งที่ 16 เป็นต้น 

       3 .เอกสารที่รัฐมนตรีต่างประเทศจะลงนาม จำนวน 1 ฉบับ ได้แก่ ร่างตราสารขยายจำนวนอัตราภาษีในสนธิสัญญามิตรภาพและความร่วมมือในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้