กลุ่มเหล็ก ส.อ.ท. แนะรัฐโต้เหล็กทุ่มตลาด เร่งแผนพัฒนาอุตสาหกรรมเหล็กไทย

นายนาวา จันทนสุรคน ประธานกลุ่มอุตสาหกรรมเหล็ก สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) เปิดเผยสถานการณ์ราคาตลาดเหล็กโลกว่า จากสถานการณ์เหล็กโลกที่ราคาพุ่งตัวขึ้นไปอยู่ในระดับสูงในช่วงต้นปี 2565 เนื่องจากผลกระทบสงครามรัสเซีย-ยูเครน ส่งผลต่อวัตถุดิบและการผลิตเหล็ก ตลอดจนความกังวลว่าสินค้าเหล็กอาจขาดแคลนนั้น

อย่างไรก็ตาม ตั้งแต่เดือนมิ.ย. 2565 เป็นต้นมา ราคาเหล็กโลกอ่อนตัวลงและตลาดมีแนวโน้มผันผวนลดลง เนื่องจากตลาดเหล็กโลกได้ปรับตัวในเชิงห่วงโซ่อุปทาน (Supply Chain) และเน้นการค้าในระดับภูมิภาค (Region) เป็นหลัก โดยราคาสินค้าเหล็กสำเร็จรูปในภูมิภาคเอเชียปรับลดลง 3.2% - 4.9% ในเดือนมิ.ย. 2565 และลดลงอีก 5.2% - 16.3% ในเดือนก.ค.

ซึ่งสาเหตุหลักมาจากการที่ประเทศจีนมีการล็อคดาวน์เมืองต่างๆ ที่มีการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ส่งผลให้ความต้องการใช้เหล็กในประเทศจีนชะลอตัว ในช่วงครึ่งแรกของปี 2565 ความต้องการใช้เหล็กของประเทศจีน ลดลง 6.9% เหลือ 501 ล้านตัน และมีการส่งออกสินค้าเหล็ก รวม 34.25 ล้านตัน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการส่งออกในราคาต่ำมาก เพราะกำลังซื้อภายในประเทศจีนลดลง

นอกจากนี้ ยังมีกรณีที่ประเทศรัสเซียมีการส่งออกสินค้าเหล็กสำเร็จรูปราคาต่ำเข้ามายังภูมิภาคเอเชียเนื่องจากมาตรการคว่ำบาตรทำให้ไม่สามารถส่งสินค้าไปยังสหภาพยุโรปได้  

สำหรับภาพรวมอุตสาหกรรมเหล็กในประเทศไทย ช่วงครึ่งปีแรกของปี 2565 มีปริมาณความต้องการใช้สินค้าเหล็กสำเร็จรูปทั้งหมด 8.78 ล้านตัน ลดลงจากช่วงเดียวกันของปี 2564 ประมาณ 13% จากภาวะเศรษฐกิจและการลงทุนก่อสร้างในประเทศที่ชะลอตัว ส่งผลให้การใช้กำลังการผลิตจริงของอุตสาหกรรมเหล็กของประเทศไทยอยู่ที่เพียง 33.3% เท่านั้น ซึ่งถือเป็นอัตราการใช้กำลังการผลิตที่ต่ำมาก 

ในขณะที่ผู้ผลิตเหล็กในประเทศไทยต้องเผชิญกับต้นทุนที่ปรับเพิ่มสูงขึ้น ทั้งจากราคาพลังงานที่ปรับเพิ่มขึ้น 39.97% และราคาวัตถุดิบที่ผู้ผลิตได้สั่งซื้อไปเมื่อช่วงเดือนเม.ย. - พ.ค. 2565 ทั้งนี้ ผู้ผลิตในประเทศไทยได้ปรับราคาขายสินค้าเหล็กให้สอดคล้องกับสถานการณ์ตลาดเหล็กโลกซึ่งอ่อนตัวลงแล้ว ตั้งแต่เดือนมิ.ย.

“สถานการณ์เศรษฐกิจโลกที่มีแนวโน้มชะลอตัว ภาวะเงินเฟ้อ ปัญหาการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ที่ยังไม่สงบ และสงครามรัสเซีย – ยูเครนที่มีแนวโน้มยืดเยื้อต่อไป น่าจะส่งผลให้ความต้องการใช้เหล็กของโลกมีแนวโน้มลดลงเมื่อเทียบกับปีก่อน ดังนั้น ประเทศต่างๆ ที่รู้ทันสถานการณ์ได้ออกมาตรการปกป้องอุตสาหกรรมเหล็กในประเทศจากการค้าที่ไม่เป็นธรรม โดยการใช้มาตรการทางการค้าต่างๆ ได้แก่ การตอบโต้การทุ่มตลาด การตอบโต้การอุดหนุน การตอบโต้การหลบเลี่ยง ยังคงดำเนินการอย่างต่อเนื่อง และรวดเร็ว” นายนาวากล่าว  

โดยข้อมูลจากองค์การการค้าโลก หรือ WTO ระบุว่าในปี 2564 มีการบังคับใช้มาตรการตอบโต้การทุ่มตลาดสินค้ากลุ่มเหล็กและโลหะพื้นฐาน สูงมากที่สุดในรอบ 26 ปี จำนวนมากถึง 122 มาตรการ และหากพิจารณาเฉพาะสินค้าเหล็กสำเร็จรูปในปี 2563 มีการพิจารณาเปิดไต่สวนมาตรการถึง 63 กรณี ซึ่งหลายกรณีได้มีการเร่งบังคับใช้ทันตั้งแต่ปี 2564 และบางส่วนอยู่ระหว่างการพิจารณาไต่สวน

โดยปี 2564 ประเทศไทยมีการบังคับใช้มาตรการตอบโต้การค้าสินค้าเหล็กที่ไม่เป็นธรรมเพียงแค่ 4 รายการสินค้า และในบางรายการสินค้าเหล็ก กระทรวงพาณิชย์ใช้มาตรการเก็บอากรทุ่มตลาด 0% เป็นการชั่วคราว เพื่อบรรเทาผลกระทบจากสถานการณ์ราคาสินค้าเหล็กในตลาดโลกในขณะนั้น แต่ปัจจุบันราคาสินค้าเหล็กได้ปรับลดลงแล้ว และปรากฎมีการทุ่มตลาดที่ไม่เป็นธรรมจริง 

"ประเทศไทยควรเร่งไต่สวนกรณีที่ยังค้างอยู่ และเร่งทบทวนเก็บอากรทุ่มตลาดอย่างจริงจัง เพื่อป้องกันผลกระทบจากสินค้าเหล็กทุ่มตลาดที่ทะลักเข้ามายังประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ประเทศไทยอยู่ไม่ไกลจากประเทศจีน และอินเดีย ซึ่งเป็นประเทศผู้ผลิตเหล็กใหญ่สุดอันดับ 1 และ 2 ของโลก โดยทั้งสองประเทศมีกำลังการผลิตเหล็กราว 1,200 ล้านตันต่อปี หรือคิดเป็น 62% ของการผลิตเหล็กทั้งโลก"   

นายนาวา กล่าวเพิ่มเติมว่า ส.อ.ท. ต้องการสนับสนุนรัฐบาลที่ได้ริเริ่มและดำเนินนโยบายให้การจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐ ต้องใช้พัสดุที่ผลิตในประเทศเป็นลำดับแรกก่อน โดยมีสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย เป็นหน่วยงานกลางรับรองสินค้าที่ผลิตในประเทศไทย (Made in Thailand) ซึ่งมีผลดียิ่งต่อภาพรวมของอุตสาหกรรมส่วนใหญ่ของประเทศไทยที่มีการจ้างงานจำนวนมาก และส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียนภายในประเทศไทย

นอกจากนั้น ขอเสนอให้มีการร่วมมือกันทั้งภาครัฐและเอกชน เพื่อพัฒนาอุตสาหกรรมเหล็กไทยอย่างยั่งยืน ตามแผนซึ่งกลุ่ม 7 สมาคมผู้ประกอบการอุตสาหกรรมเหล็กไทย และกลุ่มอุตสาหกรรมเหล็ก สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย นำเสนอ โดยมีสถาบันเหล็กและเหล็กกล้าแห่งประเทศไทยเป็นที่ปรึกษา โดยเฉพาะการแก้ไขปัญหาโครงสร้างอุตสาหกรรมเหล็กที่มีกำลังการผลิตเกินความจำเป็น (Overcapacity) และมีอัตราการใช้กำลังการผลิตต่ำ (Underutilization)  

ตลอดจนการขับเคลื่อนอุตสาหกรรมเหล็กไทยในทิศทางที่ยั่งยืนในแนวทางต่างๆ ได้แก่ การเพิ่มสัดส่วนของการผลิตเหล็กเกรดคุณภาพสูงในการผลิตเหล็กทั้งหมดของประเทศไทย เพื่อรองรับอุตสาหกรรมทันสมัยต่อเนื่อง การส่งเสริมเทคโนโลยี Low-Carbon เพื่อประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมเหล็ก เป็นต้น