ออสเตรเลียพบ ‘ตุ่นปากเป็ด’ แก่ที่สุดในโลก ฟื้นความหวังอนุรักษ์ ไม่ให้สูญพันธุ์

“ตุ่นปากเป็ด” เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดเดียวในโลกที่ออกลูกเป็นไข่ ที่ต้องเผชิญกับภัยคุกคามมากมายในป่า เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สัตว์นักล่า มลภาวะ น้ำท่วม และแหล่งที่อยู่อาศัยน้ำจืดที่ลดลง ทำให้พวกมันมีอายุไม่ยืนยาวนัก

เมื่อไม่นานมานี้ นักวิทยาศาสตร์ในออสเตรเลียพบตุ่นปากเป็ดเพศผู้ที่มีอายุ 24 ปี กลายเป็นตุ่นปากเป็ดที่อายุยืนที่สุดที่เคยพบตามธรรมชาติ พวกเขารู้อายุของตุ่นปากเป็ดตัวนี้ได้จากแท็กข้อมูลที่ติดอยู่บนตัวของมัน โดยตุ่นปากเป็ดตัวนี้ถูกติดแท็กตอนที่มันอายุ 1 ขวบ เมื่อปี 2543

ถึงแม้ว่าตุ่นปากเป็นตัวนี้จะมีอายุถึง 24 ปี แต่มันยังคงมีสุขภาพแข็งแรง และยังสามารถผสมพันธุ์ได้อีกด้วย

 

เอาตัวรอดจากความแห้งแล้งสุดขั้ว

มอนบัลค์ครีก เป็นลำธารเล็ก ๆ ที่มีน้ำไหลประมาณ 6.2 เมกะลิตรต่อวัน ในโดยช่วงฤดูแล้ง ที่แห่งนี้ไม่มีน้ำไหลเลย แต่บางปีก็กลับต้องเจอกับน้ำท่วมหลายต่อหลายครั้ง ซึ่งในปี 2550 นักชีววิทยาลงพื้นที่สำรวจลำธารแห่งนี้ พบว่าจำนวนตุ่นปากเป็ดไม่เพิ่มขึ้นเลย เนื่องจากขาดแคลนอาหารเป็นอย่างมาก

ทำให้เหล่าตุ่นปากเป็ดต้องย้ายไปอาศัยอยู่ใกล้กับอ่างเก็บน้ำที่มนุษย์สร้างขึ้น ซึ่งมีน้ำกักเก็บอยู่ตลอดปี เพื่อใช้เป็นที่หลบภัยในช่วงฤดูแล้งอันยาวนาน

เจฟฟ์ วิลเลียมส์ ผู้อำนวยการฝ่ายอนุรักษ์ตุ่นปากเป็ดออสเตรเลีย ค้นคว้าเกี่ยวกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่วางไข่มานานหลายทศวรรษ กล่าวว่าเขาไม่คาดคิดที่จะพบตุ่นปากเป็ดที่มีอายุมากขนาดนี้ 

“เราไม่คิดว่ามันจะอยู่รอดในธรรมชาติได้จนถึงอายุขนาดนี้” วิลเลียมส์กล่าว

ตุ่นปากเป็ดเพศผู้ที่มีอายุ 24 ปี เป็นตุ่นปากเป็ดที่อายุมากที่สุดในธรรมชาติ

ตุ่นปากเป็ดตัวผู้นี้ถูกติดแท็กในเดือนพ.ย. 2543 ที่มอนบัลค์ครีก ในเมลเบิร์น ก่อนที่เมื่อก.ย. ปีที่แล้วมันจะย้อนกลับมาในห้วยแห่งนี้ และถูกวิลเลียมส์จับได้ พร้อมนำมาทำการศึกษาเกี่ยวกับอายุขัยของตุ่นปากเป็ด

วิลเลียมส์กล่าวว่าโดยปรกติแล้วเป็นเรื่องยากที่จะพบตุ่นปากเป็ดที่มีอายุเกิน 20 ปีในพื้นที่ธรรมชาติ และนักวิจัยยังไม่รู้ขอบเขตของช่วงชีวิตตุ่นปากเป็ดที่แน่นอน โดยก่อนหน้าเจ้าของสถิติตุ่นปากเป็ดที่อายุยืนที่สุด เป็นตุ่นปากเป็ดตัวเมียอายุ 21 ปี จากรัฐนิวเซาท์เวลส์ ในออสเตรเลีย

“การวิจัยมีราคาแพงและใช้เวลานาน จึงยังไม่มีการศึกษาระยะยาวมากนัก แต่โชคดีที่การติดแท็กในตุ่นปากเป็ดช่วยให้ประหยัดเวลาลงไป และสามารถเก็บข้อมูลอายุสัตว์ได้” วิลเลียมส์กล่าว

 

ตุ่นปากเป็ดมีชีวิตยืนยาวได้ เมื่อชีวิตไม่เครียด

ความหนาแน่นของประชากร และการแย่งชิงพื้นที่อยู่อาศัย เป็นปัจจัยสำคัญต่อการมีชีวิตรอดของตุ่นปาก นอกจากนี้ในช่วงฤดูผสมพันธุ์ ตัวผู้อาจเกิดความเครียดได้ เมื่อต้องแข่งขันการแย่งชิงตัวเมีย ซึ่งตัวผู้ที่สู้ที่สู้ไม่ได้จะถูกแทนที่ ขับไล่ไปอยู่พื้นที่ชายขอบแทน ส่วนตุ่นปากเป็ดตัวเมียจะต่อสู้กันเพื่อแย่งอาหาร

จากการศึกษาพบว่า ตุ่นปากเป็ดตัวผู้ที่อาศัยอยู่ทางตอนบนของแม่น้ำโชลเฮเวนจะมีอายุไม่เกิน 7 ปี เนื่องจากในฝูงมีประชากรหนาแน่นอย่างมาก โดยมีตัวเมียคิดเป็น 84% ของประชากรตัวเต็มวัย

การศึกษาก่อนหน้านี้ พบว่าประมาณ 25% ของตุ่นปากเป็ดที่เคยจับได้มีอายุมากกว่า 9 ปี ส่วนอีก 36% มีอายุระหว่าง 6-8 ปี และ 40% มีอายุเพียง 3-5 ปีเท่านั้นต่างจากฝูงตุ่นปากเป็ดที่อยู่ในมอนบัลค์ครีก มีจำนวนสมาชิกและความหนาแน่นทางประชากรน้อยกว่าที่แม่น้ำ

สำหรับตุ่นปากเป็ดที่มีอายุมากที่สุดในออสเตรเลีย เป็นตุ่นปากเป็ดเพศเมียอายุ 30 ปี ชื่อ “ฟลีย์” ปัจจุบันอาศัยอยู่ในการดูแลของเจ้าหน้าที่สวนสัตว์วิกตอเรีย โดยตุ่นปากเป็ดตัวนี้ยังคงมีสุขภาพดีและกินอาหารได้ตามปรกติ แต่เป็นโรคข้อมืออักเสบ ตาเป็นต้อกระจกทั้งสองข้าง และการได้ยินลดลงตามกาลเวลา ซึ่งปัจจัยเหล่านี้อาจจะทำให้ฟลีย์อาศัยอยู่ในป่าได้อย่างยากลำบาก

แม้ว่าประสาทสัมผัสจะลดลง แต่ผู้ดูแลฟลีย์ ยังคงสามารถจับเหยื่อในน้ำได้อย่างแม่นยำ

ฟลีย์ ตุ่นปากเป็ดเพศหญิงที่อายุยืนที่สุดในโลก

 

วิลเลียมส์กล่าวว่าอายุขัยที่ยืนยาวของตุ่นปากเป็ดนั้นเป็นผลจากที่พวกมันไม่มีความเครียดในชีวิต ส่วน เมโลดี เซเลนา นักชีววิทยาด้านการอนุรักษ์ตุ่นปากเป็ดออสเตรเลีย กล่าวเสริมว่า จากสัญญาณแห่งความชราภาพของฟลีย์คาดว่าตุ่นปากเป็ดไม่น่าจะมีอายุเกิน 30 ปีมากนัก

ปัจจุบันมีตุ่นปากเป็ดเหลืออยู่ในออสเตรเลียอยู่ประมาณ 300,000 ตัว ในฝั่งออสเตรเลียตะวันออกและรัฐแทสเมเนีย ซึ่งตุ่นปากเป็ดถูกระบุว่าเป็นสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ของออสเตรเลีย โดยเฉพาะในรัฐเซาท์ออสเตรเลีย และมีความเสี่ยงใกล้สูญพันธุ์ในรัฐวิกตอเรีย

วิลเลียมส์กล่าวว่าตุ่นปากเป็ดเป็นสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์ได้ทุกเมื่อ แต่การค้นพบตุ่นปากเป็ดอายุ 20 กว่าปี เป็นสัญญาณว่าสัตว์ที่ถูกคุกคามสามารถฟื้นตัวได้มากกว่าที่นักวิทยาศาสตร์คิด

 

ที่มา:  ABC, The Guardian, The New York Times