เงินดิจิทัลในภาวะ "ยักตื้นติดกึก ยักลึกติดกัก"

ประเทศไทย แม้ว่าต้องอยู่กับภาวะการเงินการคลังที่ไม่ค่อยจะดี แถมต้องเจอกับมรสุมรุนแรงด้านเศรษฐกิจมาหลายครั้ง ตั้งแต่ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำเนื่องจากวิกฤติน้ำมัน สมัยท่านนายกฯ ป๋าเปรม ประมาณช่วงปี 2523-2524

ภาวะเศรษฐกิจต้มยำกุ้งที่ทำให้สถาบันการเงินและธุรกิจเอกชนล้มระเนระนาดในปี 2540 จนถึงภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ และในช่วง 2554 - 55 ยุคที่คนไทยมีแต่การแยกกันเป็นสีต่างๆ ออกมาเดินตามท้องถนนในยุคจำนำข้าวเปลือก เป็นต้น ซึ่งเราก็เอาตัวรอดมาได้ทุกครั้ง 

แต่อย่าลืมนะครับว่า ทุกครั้งจะมีต้นทุนที่ประชาชนผู้เสียภาษีอากรต้องรับภาระจ่ายมากมายมหาศาล และไม่ใช่จ่ายครั้งเดียวจบ แต่ต้องนำภาษีอากรในอนาคตมาจ่ายหนี้ก้อนโต ซึ่งวันนี้ก็ยังมีภาระอีกมากเป็นหลักแสนๆ ล้านบาท

แล้วตอนนี้คนไทยทุกคนก็กำลังเห็นชัดกับ “เงินดิจิทัล” ที่จะนำออกมาแจกภายในเดือน ก.พ.ปีงบประมาณนี้เป็นจำนวนถึง 560,000 ล้านบาท จากงบประมาณรายจ่ายประจำปีนี้ 3,480,000 ล้านบาท หรือเท่ากับ 16% ของงบทั้งปี ซึ่งเงินยอดนี้โตเกือบเท่างบประมาณขาดดุลที่รัฐบาลต้องไปกู้เงินมาใช้ตามปกติทีเดียว

คำถามที่ทั้งประชาชนและผู้รับผิดชอบในรัฐบาล นับตั้งแต่ท่านนายกรัฐมนตรีเศรษฐา ทวีสิน ลงมาจนถึงท่านจุลพันธ์ อมรวิวัฒน์ ซึ่งเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง กำลังหาคำตอบอย่างหัวปักหัวปำอยู่ในขณะนี้ คือ จะหาเงินจำนวน 560,000 ล้านบาทมาจากไหน โดยไม่ไปสร้างภาระหนี้สาธารณะให้เพิ่มขึ้นมากจนออกนอกกรอบ อะไรทำนองนี้

เมื่อเทียบกับประเทศที่พัฒนาแล้วทั้งหลาย กรอบด้านการคลังที่ออกมาเป็นกฎหมาย กฎกระทรวงและระเบียบ ที่คนที่ได้ทำงานให้ประเทศชาติด้านการเงินการคลังรุ่นก่อนๆ ได้วางไว้ให้รัฐบาลใช้เพื่อกำกับดูแลเศรษฐกิจและการเงินการคลังของประเทศนั้น ถือว่ารัดกุมแต่ก็เปิดความคล่องตัวให้รัฐบาลใช้บริหารการเงินการคลังอย่างมีวินัยและมีธรรมาภิบาลได้เป็นอย่างดี

ดีจริงๆ ครับ แต่ที่ไม่ดีคือ โครงสร้างด้านการคลังของไทยถูกรัฐบาลยุคหลังๆ ทำให้ไขว้เขวจนบิดเบี้ยว คือจะให้โตแต่ด้านรายจ่าย ซึ่งรวมรายจ่ายที่โยงกับการคอร์รัปชันไปถึง 20-30% แต่ด้านรายได้กลับไม่ได้รับการใส่ใจดูแล และด้านคอร์รัปชันก็มีแต่เลวลง นี่คือปัญหาใหญ่ของประเทศ

ขอยกตัวอย่างว่า กรอบการคลังของไทยที่ดีสักเรื่อง คือ บรรดางบประมาณที่รัฐบาลต้องเอาไปใช้จ่ายในเรื่องใดก็ตาม ต้องมีที่มาจากรายได้ของรัฐบาลเท่านั้น ถ้าจะเอาจากรัฐวิสาหกิจก็ต้องให้เขาแบ่งกำไรแต่ละปีมาให้เป็นรายได้ของรัฐก่อน แล้วก็เอารายได้อื่นที่เป็นของรัฐมาใส่เข้าไป เช่น รายได้จากค่าสัมปทาน เป็นต้น

ปกติทุกปีรายได้ของรัฐบาลจะไม่พอ ขาดเท่าไหร่ก็ต้องกู้เงินมาจากแหล่งเงินต่างๆ ที่สำคัญคือจากตลาดตราสารหนี้ ยอดเงินที่ต้องกู้มานี้เรียกว่า ยอดการคลังขาดดุล ซึ่งมีกรอบเป็นกฎหมายที่ชัดเจนว่าแต่ละปีจะกู้มาได้เท่าไหร่ ส่วนเงินที่รัฐจะนำออกมาใช้จะเป็นเงินดิจิทัล หรือ แอปเป๋าตัง หรือเป็นธนบัตรที่ต้องพิมพ์ออกมา ก็ต้องอยู่ในกรอบนี้ นอกกรอบนี้ทำไม่ได้ครับ

เคยมีทำกันนอกกรอบบ้างในอดีต เช่น โครงการจำนำข้าวสมัยรัฐบาลท่านยิ่งลักษณ์ ชินวัตร โดยไปขอแบบบังคับให้ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ (ธกส.) เอาเงินสำรองที่มีอยู่มาใช้ก่อน เพราะถือว่าเป็นเรื่องการเกษตร และตั้งโจทย์ว่าเป็นเงินหมุนเวียนไม่ได้คิดเรื่องของการขาดทุนที่มากมายเลย

ผ่านมาประมาณ 10 ปีแล้ว จนทุกวันนี้ยังมีหนี้คงค้างที่ ธกส. ต้องแบกรับรอทยอยการชำระจากกระทรวงการคลังถึง 2 แสนกว่าล้านบาท งานนี้แม้รัฐบาลจะตั้งงบประมาณทยอยจ่ายให้ทุกปี แต่ ธกส. ก็เจ็บตัวและเหนื่อยฟรี

มีข่าวออกมาทางสื่อว่า รัฐบาลจะไปเอาเงินจากธนาคารออมสินมาใช้เพื่อการนี้สักประมาณ 2 แสนล้านบาท พอข่าวออกคนฝากเงินก็ขยับตัวที่จะถอนเงินฝากที่ฝากกันมาจนแก่เฒ่าออก อย่างนี้ก็เป็นเรื่องอันตรายนะครับ ธนาคารออมสินถูกตั้งขึ้นมาเพื่อให้ช่วยรัฐบาล แต่ก็ต้องอยู่ในกรอบที่วางไว้ ไม่ใช่ใช้วิธีตาแป๊ะไปหยิบเอาเงินอาม่าที่นอนหายใจระรวยมาใช้นะครับ

ในสหรัฐมีข่าวว่า รัฐบาลอาจต้องปิดทำการ หรือชัตดาวน์ในเร็วๆ นี้ เมื่อวันที่ 30 ก.ย.ที่ผ่านมา สองพรรคการเมืองใหญ่ตกลงกันได้ให้แก้ปัญหาชั่วคราว โดยสภาผู้แทนราษฎรได้ผ่านร่างงบประมาณระยะสั้นให้ใช้จ่ายงบประมาณต่อไปได้อีก 45 วัน ที่เป็นเช่นนี้เพราะรัฐบาลของไบเดน ได้กู้เงินชนเพดานหนี้แล้ว จะไปกู้เงินเพิ่มอีกไม่ได้แล้ว พูดภาษาชาวบ้านก็คือรัฐบาลไปพิมพ์เงินดอลลาร์ออกมาไม่ได้อีกแล้ว ต้องถูกชัตดาวน์เท่านั้น 

ผมเคยฟังคนไทยพูดกันเรื่อยว่า รัฐบาลอเมริกาจะพิมพ์แบงก์ดอลลาร์ออกมาเมื่อไร เท่าไร ก็ได้ อ่านเรื่องนี้คงเข้าใจนะครับว่าอเมริกาใหญ่อย่างไรก็พิมพ์แบงก์ดอลลาร์ตามใจชอบไม่ได้

ได้เห็นงบประมาณรายจ่ายเบื้องต้นของรัฐบาลใหม่ ประจำปี 2567 แล้ว รู้สึกเห็นใจแทนเหลือเกิน กล่าวคือ งบประมาณ 3.480 ล้านล้านบาท เพิ่มจากปีที่แล้ว 9.26% ประมาณการรายได้ 2.787 ล้านล้านบาทเพิ่มจากปีที่แล้ว 11.93% อันนี้เรียกว่าเบ่งเต็มที่แล้ว ด้วยประมาณการของสถาบันการเงินนานาชาติว่าเราจะโตได้ 2.5 - 3.5% แค่นั้น การจะเก็บรายได้เพิ่มถึง 12% เป็นไปไม่ได้ถ้าหากไม่รีบปรับปรุงเรื่องภาษีให้เป็นรูปธรรมโดยเร่งด่วน

ที่สำคัญ โปรดสังเกตงบขาดดุลงบประมาณปีนี้ที่กำหนดไว้ 693,000 ล้านบาท ลดจากยอดขาดดุลปีที่แล้วจำนวน 695,000 ล้านบาท ตัวนี้ชี้ให้เห็นชัดมากกว่านี้ไม่ได้อีกแล้ว แสดงว่าปีนี้ติดกรอบการเงินการคลังที่ผมบอกว่าเป็นกรอบที่ดีและรัดกุมแบบไม่มีช่องให้ดิ้นได้อีกแล้ว

ดังนั้น ถ้ารัฐบาลนี้ทำอย่างที่พูดว่าจะรักษาวินัยทางการคลัง ก็ต้องใช้มีดที่คมกริบหั่นงบประมาณ 3.480 ล้านล้านบาท ลงให้ได้อย่างน้อย 10% หรือเท่ากับ 348,000 ล้านบาท แล้วนำไปใช้ทำเป็นเงินดิจิทัลแจกประชาชนเฉพาะที่ยากจนจริงๆ เท่านั้น ก็จะได้ผลตามความเห็นและความเป็นห่วงของท่านผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทยด้วย.