‘เศรษฐพุฒิ’ ย้ำ ธนาคารกลางต้องมีความเป็น ‘อิสระ’ เอื้อสร้างความน่าเชื่อถือ

ดร.เศรษฐพุฒิ สุทธิวาทนฤพุฒิ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.)กล่าวถึง หน้าที่ในการมองยาวของธนาคารกลางจึงต้องมาพร้อมกับความอิสระในการดำเนินงานเพื่อให้บรรลุพันธกิจดังกล่าว

หลายๆ ครั้งในการทำหน้าที่ของธนาคารกลางต้องดำเนินนโยบายในลักษณะที่สวนทางกับวัฏจักรเศรษฐกิจ ซึ่งกระทบต่อทุกภาคส่วนเป็นวงกว้าง และย่อมมีทั้งผู้ที่ได้ประโยชน์ และเสียประโยชน์ 

ดังนั้นหากธนาคารกลางไม่อิสระเพียงพอก็อาจทำให้เสียหลักการของการมองยาว โดยระบุว่ามีงานวิจัยจำนวนมากชี้ให้เห็นว่าความเป็นอิสระ และความน่าเชื่อถือของธนาคารกลางเป็นปัจจัยสำคัญในการทำให้เกิดเสถียรภาพด้านราคา ตัวอย่างงานวิจัยของไอเอ็มเอฟหรือกองทุนการเงินระหว่างประเทศ ในปี 2023 ก็พบว่าประเทศที่ธนาคารกลาง เป็นอิสระ และน่าเชื่อถือสามารถยึดเหนี่ยวการคาดการณ์เงินเฟ้อได้ดีกว่า และประสบความสำเร็จในการดูแลเงินเฟ้อให้อยู่ในระดับต่ำ 

ที่ผ่านมาธนาคารแห่งประเทศไทย ดำเนินการในหลายๆ ด้านเพื่อช่วยให้ระบบเศรษฐกิจของประเทศมีเสถียรภาพและประสิทธิภาพในระยะยาว ไม่ว่าจะเป็นการดำเนินนโยบายการเงินที่คำนึงถึงเสถียรภาพเป็นสำคัญ ให้อัตราดอกเบี้ยอยู่ในระดับที่สอดคล้องกับแนวโน้มเศรษฐกิจ และเงินเฟ้อ 

ดังนั้นมองว่า การดำเนินนโยบายต่างๆ มักมีต้นทุน เช่นเดียวกันนโยบายการเงินก็มีต้นทุน และผลประโยชน์ ที่ผู้ดำเนินนโยบายต้องพยายามรักษาสมดุลระหว่างระยะสั้น และระยะยาว ธนาคารกลางทั่วโลกมีพันธกิจที่คล้ายคลึงกันคือ ไม่เพียงต้องการเห็นเศรษฐกิจขยายตัวแต่ต้องเสริมสร้างให้เกิดความเติบโตอย่างยั่งยืนด้วย 

ซึ่งต้องอาศัยเสถียรภาพด้านราคา และเสถียรภาพระบบการเงินเป็นพื้นฐานที่สำคัญ ธนาคารกลางจึงถูกออกแบบมาเพื่อรองรับการดำเนินนโยบายการเงินที่ต้องให้น้ำหนักกับเสถียรภาพในระยะยาว ถึงแม้การกระตุ้นเศรษฐกิจจะสามารถทำได้ผ่านการกำหนดอัตราดอกเบี้ยที่ต่ำ ซึ่งจะสนับสนุนให้เศรษฐกิจขยายตัวได้อย่างรวดเร็วในระยะสั้น 

แต่มักต้องแลกมาด้วยภาวะเงินเฟ้อ และอาจเป็นการสะสมความเปราะบางในระบบเศรษฐกิจ การก่อหนี้เกินตัวหรือพฤติกรรมการเก็งกำไรของนักลงทุนซึ่งจะฉุดรั้งการเติบโตในระยะยาวนำไปสู่วิกฤติปลายแรงได้

นอกจากนี้ ในการดำเนินนโยบายต่างๆ ต้องไม่เอื้อให้เกิดการสะสมความเสี่ยงเชิงระบบ การออกมาตรการให้สินเชื่ออย่างรับผิดชอบ และเป็นธรรมหรือที่เรียกกัน RL เพื่อยกระดับมาตรฐานของสถาบันการเงินให้มีความรับผิดชอบต่อลูกหนี้ตลอดวงจรของการเป็นหนี้ และส่งเสริมให้ประชาชนไทยมีวินัยทางการเงินอันจะเป็นรากฐานสำคัญในการแก้ปัญหาหนี้ครัวเรือนอย่างยั่งยืน

และการพัฒนาระบบการเงินที่ตอบสนองความต้องการของผู้ใช้บริการทุกกลุ่มอย่างเท่าเทียม และทั่วถึงเพื่อสนับสนุนครัวเรือน และธุรกิจในการเปลี่ยนผ่านสู่เศรษฐกิจในโลกยุคใหม่ 

ทั้งนี้ เพื่อที่ให้เห็นว่าการตัดสินใจที่คำนึงถึงผลประโยชน์ ระยะสั้นโดยไม่คำนึงถึงผลประโยชน์ผลกระทบในระยะยาวเท่าที่ควรในทุกๆ ระดับได้สร้างกำลังสร้าง และจะสร้างต้นทุนให้กับประเทศมากมาย และสอง เพื่อชี้ให้เห็นว่าการตัดสินใจที่ไม่คำนึงถึงอนาคตเหล่านี้ หลายครั้งก็เกิดจากพฤติกรรมของตัวปัจเจกเองตั้งแต่หลายครั้งก็เกิดขึ้น จากปัจจัยทั้งด้านเศรษฐกิจสังคม และการเมืองที่เอื้อ และสนับสนุนให้คนคำนึงถึงผลประโยชน์ในระยะสั้น 

ดังนั้น กลไกการแก้ปัญหาจำเป็นต้องแก้ทั้งสองด้านนี้ไปด้วยกัน และทุกขณะที่เราปล่อยผ่านปัญหาหนี้เหล่านี้ ก็จะสะสมฝังรากลึกขึ้นทำให้ต้นทุนในการแก้ปัญหาสูงขึ้น การเริ่มตั้งแต่ การตระหนักรู้ถึงปัญหาเป็นกุญแจสำคัญที่จะนำไปสู่การแก้ไข ซึ่งไม่มีใครหรือหน่วยงานใดสามารถแก้ปัญหานี้เนี่ยได้เพียงลำพัง หากต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐภาคเอกชนหรือประชาสังคมรวม

โดยอาจจะเริ่มจากสิ่งที่เราทำได้คือ การสำรวจ และพยายามปรับพฤติกรรม ที่ไม่คำนึงถึงอนาคตของตัว เราเอง ศึกษานโยบายต่างๆ และเรียกร้องผ่านกลไกประชาธิปไตย โดยให้ผู้กำหนดนโยบาย ออกนโยบายที่คิดถึงผลระยะยาวต่อประเทศ ได้มากขึ้น

 

 

พิสูจน์อักษร....สุรีย์  ศิลาวงษ์