รู้จัก โมเดล 4Cs "สปสช." ชะลอภาวะ "ไตวายเรื้อรัง" ในชุมชน
"สปสช." ฝากภาคประชาสังคมใช้ 4Cs Model ขับเคลื่อนป้องกันและชะลอภาวะ "ไตวายเรื้อรัง" ในชุมชน ค้นหาคัดกรอง ให้ความรู้ปรับพฤติกรรมบริโภค สร้างเครือข่ายดูแลตัวเองเชื่อมจากหน่วยบริการสู่ชุมชน และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ระหว่างพื้นที่
นพ.อภิชาติ รอดสม รองเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวถึงแนวทางการป้องกันและชะลอภาวะไตวายเรื้อรัง ในการสัมมนาอบรมพัฒนาเสริมสร้างสมรรถนะการมีส่วนร่วมภาคประชาชนครั้งที่ 6/2565 เมื่อเร็วๆนี้ว่า ปัจจุบันคนไทยเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรังมากขึ้น อาทิ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
ซึ่ง 2 โรคนี้นำไปสู่ภาวะ ไตเสื่อม และ ไตวายเรื้อรัง ด้วยเหตุนี้กระทรวงสาธารณสุขจึงได้จัดแคมเปญรณรงค์ "ทศวรรษการป้องกันและชะลอภาวะไตวายเรื้อรัง" เพื่อขับเคลื่อนการสร้างความรู้แก่ประชาชน ค้นหา คัดกรอง และสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพเพื่อชะลอภาวะไตเสื่อม
นพ.อภิชาติ กล่าวต่อไปว่า ในส่วนของ สปสช. มีบทบาทในการทำตัวอย่างโครงการที่เหมาะสมในการชะลอไตเสื่อม เพื่อให้หน่วยบริการใช้เป็นตัวอย่างในการขอรับงบประมาณจากกองทุนหลักประกันสุขภาพในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ (กปท.) สนับสนุนด้านวิชาการและการกำกับติดตามการดำเนินงาน ตลอดจนขับเคลื่อนนโยบายร่วมกับ กปท.ที่มีความพร้อม ซึ่งลักษณะของกิจกรรมที่สามารถทำโครงการขอรับการสนับสนุนงบประมาณจาก กปท.ได้ จะมี 4 ลักษณะ คือ
1.การตรวจคัดกรองโรคไตในกลุ่มประชากรเสี่ยง ค้นหาผู้มีความเสี่ยงโรคไตโดยเร็วและจัดให้ได้รับความรู้และความตระหนักลดความเสี่ยงโรคไต การประเมินโอกาสเสี่ยงโรคไต การจัดทำทะเบียนผู้เสี่ยงโรคไตเพื่อกำกับติดตามอย่างสม่ำเสมอ
2.การสร้างความตระหนักในกลุ่มประชากรเสี่ยง การจัดให้ความรู้และปรับลดพฤติกรรมเสี่ยง การพัฒนานวัตกรรมในสื่อสารและการจัดกิจกรรมสื่อสารความรู้ที่มีประสิทธิภาพ
3.การจัดการสิ่งแวดล้อมชุมชนเพื่อลดความเสี่ยงโรคไต เช่น การดูแลการใช้สมุนไพรในชุมชน การจัดสิ่งแวดล้อมชุมชน เช่น การจัดทำธรรมนูญชุมชน ร้านค้า ร้านอาหารมีเมนูชูสุขภาพหรือลดเค็ม การส่งเสริมเกษตรชีวภาพไม่ใช้สารเคมี
4.การจัดการดูแลผู้ป่วยโรคไตในชุมชนและการเชื่อมโยงการบริการสุขภาพ คลินิกชะลอไตเสื่อม กับเครือข่ายต่างๆ การจัดระบบการดูแลและการให้บริการสุขภาพครอบคลุมกลุ่มผู้ป่วยโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคไตและโรคหัวใจและหลอดเลือดของชุมชน
4Cs Model คืออะไร
นพ.อภิชาติ กล่าวอีกว่า สปสช. ยังแนะนำโมเดลการทำงานป้องกันและชะลอการเสื่อมของไตของเครือข่ายหน่วยบริการและภาคประชาสังคม ซึ่งก็คือ 4Cs Model ประกอบด้วย
“CLASS” ค้นหา คัดกรอง หรือเชื่อมโยงฐานข้อมูลกับหน่วยบริการในพื้นที่ และจัดทำทะเบียนฐานข้อมูล คัดกรองเบื้องต้น ซักประวัติ และตรวจวัดสัญญาณชีพ
“CAMP” ให้ความรู้และคำแนะนำเพื่อให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการปรุงและกินอาหารที่เป็นประโยชน์และไม่เกิดโทษแก่ผู้ป่วยเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และโรคไตเรื้อรัง หรือ อาจสาธิตการปรุงอาหารที่ดีต่อไตก็ได้
“CLUB” จัดตั้งกลุ่ม ชมรม เครือข่าย เพื่อสร้างความเข้มแข็งและประสิทธิภาพในการดูแลตนเองและการดูแลผู้อื่น เชื่อมต่อจากหน่วยบริการสู่ชุมชน
“COPs” แลกเปลี่ยนเรียนรู้ถ่ายทอดประสบการณ์เพื่อพัฒนาต่อยอดสู่การเป็นต้นแบบในการชะลอการเสื่อมของไตโดยความร่วมมือระดับพื้นที่
"โรคไตวายเรื้อรัง เป็นเรื่องหนึ่งที่อยากฝากให้ กปท. และเครือข่ายภาคประชาสังคม ตอนนี้ผู้ป่วยเบาหวานความดันมีทุกหมู่บ้าน เราจะทำอย่างไรให้คนเหล่านี้ได้เข้าสู่การป้องกันและชะลอไตวายเรื้อรัง" นพ.อภิชาติ กล่าว
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ สายด่วน สปสช. 1330 หรือช่องทางระบบออนไลน์ทั้งไลน์ สปสช. ไลน์ไอดี @nhso หรือ คลิก และ Facebook : สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ
