‘พนันอุบัติใหม่’ซ่อนรูป! คนรู้ไม่ทัน  ‘6G’หุ้มมิด การตลาดซับซ้อน 

“โรคติดพนัน” เรียกว่า Pathological Gambling เป็นพฤติกรรมองค์การอนามัยโลกหรือWHO กำหนดให้เป็นปัญหาทางจิต เนื่องจากเล่นแล้วจะไม่สามารถหยุดได้

ขณะที่ รัฐบาลปัจจุบันพยายามที่จะดำเนินการเรื่องของเอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมแพล็กซ์ ที่มีเรื่องของกาสิโนด้วย โดยอ้างเรื่องของสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจ และจะทำให้เรื่องการพนันออนไลน์เป็นสิ่งที่ไม่ผิดกฎหมาย 
ข้อมูลจากกองบังคับการตำรวจสืบสวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยี 1 ในปีงบประมาณ 2567 มีสถิติผลการจับกุมคดีพนันออนไลน์ รวม 29,978 ราย  มีการยึดทรัพย์เป็นหมื่นๆล้านบาท มีการปิดกั้น เพื่อไม่ให้ประชาชนเข้าถึงเว็บไซต์พนัน ราว 70,000 URL
ไม่นับรวมคดีอื่นที่อาจจะมีการเชื่อมโยงกับพนันออนไลน์ด้วย อย่างเช่น  คดีบัญชีม้า  คอลเซ็นเตอร์ 

ติดพนัน ต้นทุนสาธารณะ ปีละ 2 แสนล้าน

ธนากร คมกฤส เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน  กล่าวในวงเสวนา หัวข้อ  “พนันออนไลน์...สุดท้ายคือหายนะ” จัดโดย สถาบันยุวทัศน์แห่งประเทศไทย ร่วมกับ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.)เมื่อเร็วๆนี้ว่า  พนันเป็นสิ่งเสพติด เป็นหายนะทางสุขภาพ โดยคนติดพนันเป็นภาระของสังคม ซึ่งสหรัฐอเมริกาคำนวนตัวเลขต้นทุนคนติดพนัน 1 คน ทำให้สาธารณะต้องแบกภาระ ประมาณ 3 แสนบาทต่อคนต่อปี 

ขณะที่ตัวเลขทางระบาดวิทยาของไทยเมื่อประมาณกว่า 10 ปีก่อน มีคนไทยราว 1 % ของประชากรหรือราว  6 แสนคนติดพนัน  เพราะฉะนั้น  ต้นทุนสาธารณะที่สังคมไทยต้องแบกประมาณปีละราว 2 แสนล้านบาท จะเป็นต้นทุนที่เกิดขึ้น นี่คือหายนะทางเศรษฐกิจ ไม่นับรวมอาชญากรรมทางสังคมที่เกิดขึ้น

ปัจจุบันจักรวาลของการพนันกว้างใหญ่มาก ในทางวิชาการแบ่งเป็น 3 กลุ่มใหญ่  

1. กลุ่มพนันลอตเตอรี่หรือหวย   

2.กลุ่มทายผล  เช่น กีฬาต่างๆ  

3.กลุ่มเกมมิ่ง 

ซึ่ง 2 กลุ่มแรกยังมีตัวต้นที่ชัดเจนรู้ว่ากำลังอยู่กับพนัน แต่พนันกลุ่มเกมมิ่งคือตัวหายนะสำคัญที่น่าจับตามอง เพราะเกมจะไม่หยุดแค่นี้จะวิวัฒนาการไปเรื่อยตามโลกการสื่อสารที่พัฒนามากขึ้น นี่คือสิ่งที่ท้าทายอย่างยิ่งว่าอนาคตจะมีพนันอุบัติใหม่กิดขึ้นเรื่อยๆ 

พนันอุบัติใหม่ ซ่อนรูป 

ยกตัวอย่าง กรณีศึกษา JAGAT  ที่ถูกตีความแล้วว่าเป็นพนัน ซึ่งก็นับเป็น พนันอุบัติใหม่ คนเล่นออกไปล่าเหรียญที่มีตัวจริงว่าวางอยู่ในที่สาธารณะต่างๆ และถ้าหาเจอ สามารถเอาโค้ดหลังเหรียญส่งคืนเจ้าของเกมและได้เป็นเงิน หรือเหรียญทอง ครบองค์ประกอบของการเป็นพนัน  ซึ่งจะดำเนินการโดย

1.เป็นธุรกิจที่หนุนเนื่อง  ไม่ใช่แค่การพนันอย่างเดียว แต่จะมีการขายเกม ขายคำใบ้ ขายเหรียญ ขาบสติ๊กเกอร์ ขายอื่นๆ  รวมถึง การไม่ได้เป็นแพลตฟอร์มพนันมาตั้งแต่ต้นทำให้เชื่อมโยงกับธุรกิจอื่นๆเข้ามาสมประโยชน์ร่วมอีกหลายอย่าง เช่น หาคู่ GPS มีกิจกรรมต่างๆให้ทำเช้นโพสต์ลง TikTokเพื่อแลกกับคำใบ้หรือใดๆ Internet time และอื่นๆ  

2.การตลาดที่สลับซับซ้อน ตรึงให้คนอยู่กับสิ่งนี้นานๆมากๆ มีวิธีกระตุ้นต้องจ่าย อยากเล่น อยากอยู่กับมันนานๆมากๆ อย่างการ จ่ายเพื่อเข้าแล่น Pay to play ระหว่างทางต้องจ่ายเพื่อรับข้อแลกเปลี่ยนต่างๆเพื่อให้ชนะ play to win

การออกแบบให้ผู้เล่นต้องสร้างชุมชน เครือข่ายของตัวเองแล้วจะได้รับสิ่งแลกเปลี่ยน ทำให้ได้สร้างกลุ่มลูกค้ากลุ่มใหญ่ ,Cross content  คนที่เข้ามาไม่ได้มาแค่มาเล่นเกมหรือเล่นพนันอย่างเดียว แต่สวิตไปเรื่องความรักก้ได้ เพราะมีการให้คนคิดถึง กดรักกัน ,ต้องโพสต์ แชร์โลเคชั่น มีการใช้ประโยชน์จากข้อมูลส่วนบุคคลจำนวนมาก รวมถึง สร้างการมีส่วนร่วมหรือสร้าง Engagement ตลอดเวลา

3.เป็นลักษณะพนันซ่อนรูป  คนรุ่นใหม่ที่มาเล่นเกมนี้ไม่ได้คิดว่ามาเล่นพนัน แต่คิดว่าคือเกมใหม่ที่น่าลองออกไปเล่น ซึ่งเป็นพนันอุบัติใหม่ที่มีการซ่อนรูปหุ้มไว้ด้วย 6 G  นี่คือวิวัฒนาการพนันที่จะเจอในอนาคต ซึ่งไม่รู้ว่าจะมีพนันอุบัติใหม่รูปแบบใดออกมาอีก คือ

• เนื้อแท้เป็นพนัน(Gambling)
• ถูกห่อหุ้มด้วยความเป็นเกม (Gaming)
• ความเป็นกลุ่มการมีส่วนร่วม (Group  Engagement)
• ความสัมพันธ์ระหว่างกัน  (Gender Relationship)
• ห่อหุ้มด้วยการสร้างว่าใครก็เล่นไม่ใช่เรื่องผิดกฎหมาย  เป็นเรื่องธรรมดา(Generalization)
•  และห่อหุ้มด้วยการเล่นแบบข้ามโลก (Globalization)

 

โจทย์ 3 ข้อก่อนคิดพนันถูกกฎหมาย  

กรณีที่รัฐบาลมีแนวคิดที่จะทำให้ การพนันออนไลน์ถูกกฎหมาย ธนากร กล่าวว่า แค่คิดก็ผิดแล้ว หากจะดำเนินการมี 3 โจทย์ที่รัฐบาลต้องตอบให้ได้ก่อน ถ้าตอบไม่ได้ก็อย่าทำ กลับไปทำการบ้านมาใหม่  ได้แก่

1.เคลียร์คัท ให้ชัดเจน ทั้งมายเซ็ทของผู้เล่น ผู้กำหนดกฎหมายว่าจะเอาอย่างไรกับการพนันในไทย ตกลงการพนันควรกำกับและส่งเสริม เพราะมองว่าพนันเป็นสิ่งสร้างรายได้  หรือสิ่งที่ควรกำกับและควบคุม  ต้องชัดเจนเรื่องที่มองอนาคตคนเป็นเรื่องใหญ่ ไม่เอาเงิน หรือเอาเงินเป็นเรื่องใหญ่  ประเทศไทจึงยต้องมองตรงนี้ให้ชัดจะปักหมดุตำแหน่งไหน

2.ความเชื่อใจ  ในเรื่องเอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์และพนันออนไลน์ถูกกฎหมาย เชื่อใจได้แค่ไหนว่าไม่มีวาระซ่อนเร้น  แค่เรื่องท่าเรือคลองเตยกลิ่นก็แหม่งๆแล้ว เป็นการเอาที่ดินของรัฐมาใช้เพื่อทำโครงการโดยมีทุนหลายฝ่ายเข้ามาเกี่ยวข้องมากมาย เรื่องนี้ไม่มีความจริงเบื้องหลังจริงหรือไม่

3.ความเชื่อมั่น มีความเชื่อมั่นว่านำสิ่งพวกนี้ขึ้นมาให้ถูกกฎหมายแล้วจะเอาอยู่  มีการเพิ่มอำนาจ มาตรการ และสร้างความแข็งแรงในสังคแล้วหรือไม่ ในร่างพ.ร.บ.เอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ ไม่ได้เพิ่มมาตรการกลในการดูแลปัญหาในสังคมเลยถูกตัดทิ้ง

พนันออนไลน์ถูกกฎหมาย ถามรัฐ “เด็กได้อะไร”

ขณะที่ ฮาซีม เถาวัลย์ รองประธานสภาเด็กและเยาวชนแห่งประเทศไทย (สดย.ท.)  กล่าวว่า  การพนันเป็นภัยร้าย ใกล้ตัว คาดไม่ถึง  เนื่องจากปัจจุบันการเข้าถึงง่าย สื่อออนไลน์หรืออินเทอร์เน็ตเป็นแหล่งรวมโฆษณาการพนันและเกมออนไลน์จำนวนมากที่เด็กเยาวชน สามารถเข้าถึงได้อย่างง่ายดายเพียงการกดคลิกเดียวเท่านั้น 

รวมถึง ทัศนคติของคนที่เปลี่ยนไป จากที่เคยรู้สึกว่าพนันเป็นภัยใหญ่ อันตราย ผิดกฎหมาย เริ่มมีความคิดว่าใครๆก็เล่น แล้วก็จะถูกกฎหมาย เห็นโฆษณากันอย่างกว้างขวางไม่เห็นใครโดนอะไร 

“อยากตั้งถามถึงรัฐบาลว่า เด็กเยาวชนได้อะไรจากการพนันออนไลน์ถูกกฎหมาย เพราะแม้ไม่ถูกกฎหมายก็แย่จะแย่แล้ว เด็กส่วนใหญ่ยังไม่พร้อมกับพนันถูกกฎหมาย ท่ามกลางปัญหาโครงสร้างประชากรที่เด็กเกิดน้อยลงมาก ต้องทำให้เด็กมีคุณภาพ  ไม่ใช่เกิดน้อยแล้วด้อยคุณภาพ”ฮาซีมกล่าว