วิสาหกิจชุมชนฯ 'น้ำหมักเอนไซม์' หยิบพืชพื้นบ้าน สร้างรายได้ยั่งยืน

Key Point : 

• จากประสบการณ์การใช้ชีวิตอยู่เยอรมนีมากว่า 24 ปี ทำให้ นางเขียว จอดนอก หรือ พี่บัว ได้นำความรู้เกี่ยวกับน้ำหมักเอนไซม์ มาพัฒนาพืชผักพืชบ้านไทย สร้างมูลค่าและรายได้
• เกิด กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรน้ำหมักเอนไซม์สมุนไพรเพื่อสุขภาพ บ้านหนองเป็ด ซึ่งมีผลิตภัณฑ์ครอบคลุมทั้ง 5 หมวด ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ความงาม สุขภาพ ทำความสะอาด ปรับอากาศ และปศุสัตว์
• อีกทั้งยังได้เข้าร่วมโครงการพลังชุมชน กับ เอสซีจี ถือเป็นการต่อยอดนำความต้องการลูกค้า พัฒนาผลิตภัณฑ์ก่อนผลิตและจำหน่าย ด้วยหลัก 'ง่าย ไว ใหญ่ และ ยั่งยืน'

 

ความยั่งยืนไม่เพียงแค่การดูแลเรื่องสิ่งแวดล้อม แต่ยังรวมไปถึงการที่ชุมชนสามารถสร้างรายได้ จากพื้นฐานทรัพยากรที่มี ต่อยอดสู่การนำความรู้พัฒนาผลิตภัณฑ์คุณภาพ เช่นเดียวกับ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรน้ำหมักเอนไซม์สมุนไพรเพื่อสุขภาพ บ้านหนองเป็ด อ.เมือง จ.อุดรธานี โดยการนำของ นางเขียว จอดนอก หรือ พี่บัว วัย 57 ปี ในฐานะประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนฯ ที่ได้นำความรู้ ความเชี่ยวชาญด้านสมุนไพรพื้นบ้านที่มี มาแปรรูปเป็นน้ำหมักเอนไซม์สมุนไพร ใช้พัฒนาผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย และตอบเทรนด์ลูกค้าที่รักสุขภาพ เช่น ผลิตภัณฑ์ความงาม สุขภาพ ทำความสะอาด ปรับอากาศ และปศุสัตว์

 

 

 

ข่าวที่เกี่ยวข้อง 

• บ้านสาแพะ จ.ลำปาง เปลี่ยน 'ภัยแล้ง' เป็นทางรอด เพิ่มรายได้ชุมชน 5 เท่า
• ‘แม่หนิงภูดอย’ เปลี่ยนชีวิตติดลบ ด้วย 'คุกกี้' กุ๊กไก่ไส้สับปะรด
• เหยียบความกลัวไว้กับดิน ‘ครูอ้อ’ ผู้พลิกวิกฤติชีวิต ด้วยงาน 'หัตถกรรม'

 

24 ปี ในเยอรมนี สู่การพัฒนาบ้านเกิด

 

เส้นทางก่อนจะมาเป็น กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรน้ำหมักเอนไซม์สมุนไพรเพื่อสุขภาพ บ้านหนองเป็ด เริ่มต้นจาก ‘พี่บัว’ ซึ่งมีประสบการณ์กว่า 24 ปี ในการทำงานดูแลผู้สูงอายุ ที่ประเทศเยอรมนี ได้ฝึกการอบรมและฝึกฝนเกี่ยวกับการหมักไวน์เพื่อสุขภาพมาเป็นเวลานานกับคุณหมอผู้เชี่ยวชาญ ซึ่งเป็นที่ปรึกษาให้กับโรงพยาบาลเบลิสซ์ไฮสเซนเตอร์ จากการเรียนรู้ดังกล่าว จึงทำให้นึกถึงสมุนไพรและผลไม้มากมายหลายชนิดและมีสรรพคุณที่เป็นประโยชน์ในเมืองไทย

 

ในปี พ.ศ. 2554 พี่บัว ได้ฝึกทดลองทำน้ำหมักสมุนไพรและผลไม้ตามสูตรที่ใช้หมักกันในยุโรป แล้วได้มีการทดลองนำไปใช้กับคนเยอรมันในหน่วยงานที่ทำอยู่ ปรากฎว่าผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับผิวหนัง ทั้งที่เพิ่งเริ่มปรากฎอาการและผู้ที่เป็นเรื้อรัง ต่างได้รับการบำบัดรักษาจนหายดีจากเอนไซม์สูตรหมักธรรมชาตินี้

 

 

ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2557 ได้รู้จักกับลูกค้าผู้สูงอายุที่ดูแลอยู่ ซึ่งทำงานในบริษัทไบเออร์ประเทศเยอรมนี และได้รับคำแนะนำว่าน้ำหมักเอนไซม์ที่ทำอยู่นั้น สามารถนำไปทำเป็นเครื่องสำอางและผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในครัวเรือนได้เป็นอย่างดี จึงได้มีการทดลองทำโดยตั้งเป็นชมรมเพื่อสุขภาพในหน่วยงานและใช้ในหน่วยงานเรื่อยมา

 

 

กระทั่งพี่บัวตัดสินใจกลับมาอยู่ไทยเพื่อดูแลพ่อ และนำความรู้ ความชำนาญ ทักษะในการหมักเอนไซม์จากพืชผลตามธรรมชาติมาใช้ในการผลิตผลิตภัณฑ์ต่างๆ และ ปี พ.ศ. 2561 ได้ก่อตั้ง ‘กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรน้ำหมักเอนไซม์สมุนไพรเพื่อสุขภาพบ้านหนองเป็ด’ ผลิตผลิตภัณฑ์บำรุง ดูแลผิวหนัง เครื่องดื่มสมุนไพรเพื่อสุขภาพ สเปรย์คลายกล้ามเนื้อ ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดในครัวเรือน และผ้าย้อมเอนไซม์สมุนไพร โดยมุ่งหวังให้สังคมได้กลับมาเห็นคุณค่าของพืชผักสมุนไพรและผลไม้ซึ่งมีประโยชน์หลายอย่างและยังมีมากมายในเมืองไทย บนแนวความคิดพื้นฐานของเศรษฐกิจพอเพียง ปลอดภัยและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

 

 

เปลี่ยนพืชผัก ผลไม้พื้นบ้าน เป็นน้ำเอนไซด์สุขภาพ

 

พื้นที่กว่า 7 ไร่ในบ้านของพี่บัว ได้ถูกแบ่งสัดส่วนเป็นแปลงเพาะปลูกที่รวมพืชผักผลไม้พื้นบ้านหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นสมุนไพร ว่านหางจระเข้ ทองพันชั่งซึ่งเป็นหัวใจหลักในการทำแชมพู พืชสวนครัว สมอไทย มะม่วงหาวมะนาวโห่ แก้วมังกร ภูคา น้อยหน่า ต้นโมก เป็นต้น และพื้นที่อีกส่วนหนึ่งเป็นพื้นที่สำหรับการผลิต โดยพืชผักผลไม้ดังกล่าวจะถูกนำมาหมักเป็นจุลินทรีย์ เพื่อพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ รวมถึงขยายให้เครือข่ายปลูก

 

ผลิตภัณฑ์ของวิสาหกิจชุมชนฯ มีครอบคลุมทั้ง 5 หมวด ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ความงาม สุขภาพ ทำความสะอาด ปรับอากาศ และปศุสัตว์ โดยผลิตภัณฑ์ความงาม ตอบโจทย์ทั้งสำหรับผู้หญิง ผู้ชาย แชมพู สบู่ เซรั่ม ครีม และโลชั่น

 

ทั้งนี้  'โลชั่นทาผิวที่มีสารสกัดจากแก่นมหาด' ยังได้รับรางวัล Smart Product จาก กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ 2 ปีซ้อน โดยผลิตภัณฑ์ทุกชิ้นเน้นสารตั้งต้นจากน้ำเอนไซน์ ปัจจุบัน จำหน่ายทั้งออฟไลน์และออนไลน์ รวมถึง OEM ซึ่งได้รับความสนใจจากต่างประเทศ เช่น เวียดนาม จีน และลาว

 

 

“จากที่เราได้ไปอยู่เยอรมนี ได้เห็นว่าเขาพัฒนาอาหารเป็นยา ทำให้มีความฝันที่จะกลับมาอยู่บ้าน เพราะส่วนใหญ่คนไทยจะเน้นใช้ผลิตภัณฑ์จากต่างประเทศ แต่ความจริงสมุนไพรบ้านเรา เช่น ลูกยอ กลับถูกประเทศญี่ปุ่นกว้านซื้อไปที่ทำผลิตภัณฑ์และนำกลับมาขายในไทยราคาแพง จุดประกายให้กลับมาพัฒนาสมุนไพรไทย โดยระยะเวลากว่า 5 ปีของการกลับมาอยู่บ้านเกิด มีการผลิตสินค้าหลากหลายผลิตภัณฑ์ แบ่งปันชุมชน และเป็นศูนย์การเรียนรู้”

 

พี่บัว กล่าวต่อไปว่า สมุนไพร ก็สมุนไพรเดิมๆ แต่หากนำสมุนไพรมาเป็นนวัตกรรม จะสามารถยกระดับเป็นจุดขาย โดยเฉพาะปัจจุบัน เรื่องของโพรไบโอติกส์ เอนไซม์ มีมูลค่า สามารถต่อยอดไปได้ในอนาคต โดยน้ำหมักเอนไซม์จะใช้วัถตุดิบที่สะอาด แยกประเภทสมุนไพร พืชผัก และใช้น้ำตาลทรายแดง ดึงสารสำคัญออกมา หลังจากนั้น 1 ปี จะมีการวัดค่า PH หากได้ค่า PH 2.5 แปลว่าเป็นเอ็นไซม์ที่บริสุทธิ์ มีกรด มีด่าง เมื่อวัดค่าเสร็จ จะทำการส่งตรวจที่กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ดังนั้น ทุกอย่างเป็นไปตามหลักวิทยาศาสตร์

 

 

เอนไซม์ ช่วยวิกฤติโรคลัมปีสกิน

 

ทั้งนี้ ช่วงโควิด-19 นวัตกรรมจากสมุนไพรพื้นบ้านของพี่บัว ได้ถูกพัฒนาเป็นเจลว่านหางจระเข้เพื่อขายและช่วยเหลือพื้นที่ขาดแคลนในช่วงเจลแอลกอฮอลล์หายาก และพัฒนาเม้าท์สเปรย์จากลำไย กระชายดำ ฟ้าทะลายโจร แจกตามโรงพยาบาล โรงเรียนเด็กกำพร้า สถานดูแลผู้สูงอายุ และผู้ป่วยโควิดในชุมชน รวมถึง ช่วงที่มีการระบาดของโรคลัมปีสกิน ได้มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์อย่างราฟา โพรไบโอติกส์ สเปรย์สมุนไพรเอนไซม์สำหรับสัตว์ และน้ำสมุนไพรเอนไซม์จุลินทรีย์คอกสัตว์ ซึ่งจากการออกพื้นที่ช่วยเหลือเกษตรกรผู้เลี้ยงโคและกระบือ พบว่า ใช้ได้ผลเป็นอย่างดี

 

 

ล่าสุด มีการลงนามความร่วมมือกับ มหาวิทยาลัยสวนสุนันทา ในการพัฒนาแบรนด์ Bella Carino โดย มี 3 ผลิตภัณฑ์ ได้แก่ 1.มัชรูม เซรั่ม 2.ครีมบำรุงผิวตอนกลางคืนดอกทองกวาว และ 3.ครีมบำรุงผิวตอนกลางคืนสาหร่ายพวงองุ่น ถือเป็นการพัฒนางานวิจัยสู่เชิงพาณิชย์

 

พลังชุมชน ต่อยอดความยั่งยืน

 

นอกจากนี้ พี่บัว ยังเป็นหนึ่งในผู้เข้าร่วมโครงการพลังชุมชน ของ เอสซีจี เมื่อ 6 เดือนที่ผ่านมา และได้เรียนรู้หลักคิด 'ง่าย ไว ใหญ่ ยั่งยืน' ใช้สิ่งที่มี มาปรับใช้กับการพัฒนาสินค้า ทำให้คนรู้จัก กล้า และเข้าใจในสิ่งที่เราทำ รวมถึง สามารถถ่ายทอด แบ่งปัน สู่ชุมชนได้

 

“ตอนกลับมาอยู่ที่บ้านใหม่ เราทำกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรน้ำหมักเอนไซม์สมุนไพรเพื่อสุขภาพ บ้านหนองเป็ด เป็นแหล่งรวมความรู้ และถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านสมุนไพร พืชผักผลไม้พื้นบ้าน เพื่อให้ชุมชนนำไปสร้างอาชีพ ทำเป็นสินค้าท้องถิ่นที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เพราะหวังที่จะช่วยคนอื่น แบ่งปันเครือข่าย"

 

"พอยืนหยัดด้วยตัวเองได้และรู้จักโครงการพลังชุมชน ซึ่งสอนให้เรานำความต้องการลูกค้ามาช่วยพัฒนาผลิตภัณฑ์ก่อนผลิตและจำหน่าย ทำอะไรที่ 'ง่าย ไว ใหญ่ ยั่งยืน' คือ ทำในสิ่งที่เรามี ทำอะไรที่ได้ไวๆ ทำสิ่งที่ใหม่ไม่เหมือนใคร สร้างผลกระทบได้ในวงกว้างอย่างยั่งยืน มีความสุข และแบ่งปัน ซึ่งเป็นสิ่งที่เราตั้งใจ” พี่บัว กล่าว

 

 

โครงการพลังชุมชน

 

สำหรับ หลักสูตรเสริมสร้างความรู้ชุมชน สร้างอาชีพยั่งยืน ขยายผลศาสตร์พระราชาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่การสร้างแรงบันดาลใจให้ชุมชนลุกขึ้นมาพัฒนา พึ่งพาตนเอง ด้วยภูมิปัญญาและวัตถุดิบท้องถิ่นมาต่อยอดแปรรูปเพิ่มมูลค่า สร้างอัตลักษณ์สินค้าให้โดดเด่น รู้จักตลาดก่อนผลิตและขาย สร้างแบรนด์ทำการตลาด ขยายช่องทางการขาย ทั้งออฟไลน์และออนไลน์ วมถึงวางแผนชีวิตเพื่อความยั่งยืน

 

นางวีนัส อัศวสิทธิถาวร ผู้อำนวยการ สำนักงาน Enterprise Brand Management เอสซีจี กล่าวว่า โครงการพลังชุมชน เกิดขึ้นมาในช่วงปี พ.ศ. 2560 เอสซีจี แม้จะอยู่ในภาคธุรกิจแต่เรากลับมองว่าแนวทางในการดำเนินธุรกิจ คือ ESG 4Plus สิ่งแวดล้อม สังคม ความถูกต้องโปร่งใส รวมถึง 4 เรื่อง ได้แก่ มุ่ง Net Zero – Go Green – Lean เหลื่อมล้ำ – ย้ำร่วมมือ คือ การสร้างความร่วมมือ

 

 

สำหรับ โครงการพลังชุมชนอยู่ใน Lean เหลื่อมล้ำ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2560 จนถึงช่วงโควิด-19 วิกฤติเศรษฐกิจรุนแรงมาก มีคนที่ตกงาน กลับบ้านจำนวนมาก เรามองว่าหากเอสซีจี ช่วยชุมชนโดยการให้ความรู้ หยิบของในบ้านที่มี มาสร้างมูลค่าเพิ่ม เช่น พี่บัว มีสมุนไพร มีความรู้เรื่องเอนไซม์ ก็นำมาผนวกกัน และยังมีจิตใจเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เป็นคุณสมบัติที่เรามองหา เราอยากได้คนแบบนี้มาอยู่ร่วมในโครงการและเผยแพร่สิ่งเหล่านี้ออกไป

 

ปัจจุบัน โครงการดำเนินมาและเติบโตได้เร็วกว่าที่คิด มีการขยายผลเพื่อช่วยเหลือแรงงานคืนถิ่น ให้ความรู้ชุมชนกว่า 450 คน ใน 14 จังหวัด ได้แก่ ลำปาง สระบุรี กาญจนบุรี นครศรีธรรมราช เชียงราย แพร่ อุดรธานี อุบลราชธานี ลำพูน อุตรดิตถ์ บุรีรัมย์ พิษณุโลก ตาก และระยอง ส่งผลให้ชุมชนมีรายได้เพิ่มขึ้นกว่า 10,000 - 100,000 บาท/คน/เดือน อยู่รอด เติบโต พร้อมแบ่งปัน และสร้างเครือข่ายชุมชนเข้มแข็งร่วมกัน