เช็กอาการ ปัสสาวะเป็นเลือด สูบบุหรี่จัด ระวัง 'มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ'

Key point :

• มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ นับเป็นภัยเงียบโดยเฉพาะเพศชาย ที่พบมากกว่าเพศหญิงถึง 3 - 4 เท่า 
• การสูบบุหรี่ ซึ่งจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งกระเพาะปัสสาวะได้ 2 ถึง 6 เท่า โดยความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นตามปริมาณและระยะเวลาที่สูบบุหรี่
• สิ่งที่น่ากังวล คือ เป็นมะเร็งที่มีอัตราการเสียชีวิตสูงถึงเกือบร้อยละ 20 ซึ่งการตรวจพบและได้รับการรักษาตั้งแต่ในระยะเริ่มต้นจะสามารถลดอัตราการเสียชีวิตได้

 

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ ถือเป็นภัยเงียบใกล้ตัวที่ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แม้พบได้ไม่บ่อยแต่อัตราการเสียชีวิตค่อนข้างสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเพศชาย การตรวจพบในระยะเริ่มแรกจะสามารถรักษาให้หายขาดได้ หากพบปัสสาวะเป็นเลือด มีประวัติสูบบุหรี่ กลุ่มเสี่ยงที่มีประวัติสัมผัสสารกลุ่มอะโรมาติกเอมีนเป็นประจำ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำปรึกษาตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม ก็จะช่วยให้ได้รับการวินิจฉัยพบเจอโรคตั้งแต่ระยะเริ่มต้นได้

 

นายแพทย์วีรวุฒิ อิ่มสำราญ รองอธิบดีกรมการแพทย์ ให้ความรู้ผ่านเฟซบุ๊ก สถาบันมะเร็งแห่งชาติ National Cancer Institute โดยอธิบายว่า ระบบทางเดินปัสสาวะของคนเรา ภายในจะถูกบุไว้ด้วยเยื่อบุที่มีความจำเพาะต่อระบบทางเดินปัสสาวะ เพื่อทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้ของเสียในปัสสาวะถูกดูดซึมกลับเข้าไปในกระแสเลือด โดยเยื่อบุดังกล่าวจะบุตลอดทางเดินปัสสาวะซึ่งได้แก่ กรวยไต ท่อไต กระเพาะปัสสาวะ และท่อปัสสาวะตามลำดับ

 

 

ข่าวที่เกี่ยวข้อง 

• ไม่อยากเสี่ยง 'โรคมะเร็ง' ลดอาหารกลุ่มเสี่ยง ช่วยได้ 30-40 %
• คนไทยเสียชีวิตจาก 'มะเร็งลำไส้ใหญ่-ไส้ตรง' เฉลี่ยวันละ 15 ราย ปีละ 5,476 ราย
• เจาะลึก “มะเร็งลำไส้ใหญ่” ทำไมคนอายุน้อยป่วยโรคนี้มากขึ้น?

 

 

"หากมีการเกิดมะเร็งของเยื่อบุระบบทางเดินปัสสาวะ ก็สามารถเกิดขึ้นในอวัยวะที่กล่าวมาข้างต้น แต่มากกว่าร้อยละ 90 มักพบในเยื่อบุของกระเพาะปัสสาวะ หรือเรียกว่า มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ" 

 

ข้อมูลล่าสุดจากการรวบรวมของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ (Cancer in Thailand Vol.10 2016-2018) พบผู้ป่วยรายใหม่ปีละ 2,497 คน เฉลี่ยวันละ 7 คน คิดเป็นร้อยละ 2 ของมะเร็งทั้งหมด โดยพบในเพศชายมากกว่าเพศหญิงประมาณ 3 ถึง 4 เท่า แต่ที่น่ากังวลคือเป็นมะเร็งที่มีอัตราการเสียชีวิตสูงถึงเกือบร้อยละ 20 ซึ่งการตรวจพบและได้รับการรักษาตั้งแต่ในระยะเริ่มต้นจะสามารถลดอัตราการเสียชีวิตได้

 

อาการเป็นอย่างไร 

 

• อาการเริ่มแรกที่พบได้บ่อยที่สุดในผู้ป่วยมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ คือ อาการปัสสาวะเป็นเลือด โดยเฉพาะในรายที่ไม่พบอาการปัสสาวะแสบขัดร่วมด้วย จะพบว่ามีความเสี่ยงในการพบมะเร็งกระเพาะปัสสาวะสูงขึ้น
• หากมะเร็งเข้าสู่ระยะลุกลามอาจทำให้มีอาการปวดท้องน้อย ติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะเรื้อรัง น้ำหนักลด ขาทั้งสองข้างบวม ปัสสาวะออกน้อยหรือปัสสาวะลำบากได้

 

บุหรี่ ปัจจัยเสี่ยงสำคัญ มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ 

 

นายแพทย์พร้อมวงศ์ งามวุฒิวงศ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านศัลยศาสตร์มะเร็งทางเดินปัสสาวะ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กล่าวว่า จากการศึกษาในปัจจุบัน พบว่า ปัจจัยเสี่ยงที่ความสัมพันธ์ต่อการเกิดมะเร็งกระเพาะปัสสาวะมีหลากหลาย แต่ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุด คือ การสูบบุหรี่ ซึ่งจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งกระเพาะปัสสาวะได้ 2 ถึง 6 เท่า โดยความเสี่ยงจะเพิ่มขึ้นตามปริมาณและระยะเวลาที่สูบบุหรี่ และต้องใช้เวลาถึง 15 ปีหลังการหยุดสูบบุหรี่เพื่อที่จะลดความเสี่ยงให้เท่ากับผู้ที่ไม่เคยสูบบุหรี่

 

 

สารเคมีอีกชนิดที่พบว่าเป็นสารก่อมะเร็งในกระเพาะปัสสาวะ คือ สารเคมีจำพวกอะโรมาติกเอมีน (aromatic amines) ซึ่งเป็นสารเคมีที่พบในอุตสาหกรรมพลาสติกและเคมี เช่น สีย้อม ยาง โฟม ยาฆ่าแมลง นอกจากนี้ ยังสามารถพบได้ในมลพิษจากสิ่งแวดล้อมเช่นการเผาไหม้ของน้ำมันดีเซล ยาง ยาสูบ เป็นต้น

 

หรือการอักเสบระคายเคืองจากก้อนนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ การใส่ท่อปัสสาวะเป็นเวลานาน การบริโภคเนื้อสัตว์แปรรูปหรือของหมักดอง ก็สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งกระเพาะปัสสาวะได้เช่นกัน

 

การตรวจวินิจฉัย 

 

การตรวจวินิจฉัยมะเร็งกระเพาะปัสสาวะจะทำการตรวจในผู้ที่มีอาการที่ต้องสงสัย โดยอาการที่พบบ่อยที่สุดคือปัสสาวะเป็นเลือด ซึ่งมีโอกาสร้อยละ 20 ที่จะพบมะเร็งในระบบทางเดินปัสสาวะ การตรวจวินิจฉัยปัจจุบันอาศัยการส่องกล้องกระเพาะปัสสาวะร่วมกับการเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์หรือการทำอัลตร้าชาวน์อวัยวะในระบบทางเดินปัสสาวะ เพื่อทำการวินิจฉัยหาสาเหตุต่อไป

 

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ รักษาอย่างไร

 

สำหรับการรักษาในปัจจุบัน วิธีการรักษาขึ้นอยู่กับความลึกของมะเร็งว่าลุกลามถึงชั้นกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะหรือไม่ โดยถ้ามะเร็งยังอยู่ภายในชั้นเยื่อบุกระเพาะปัสสาวะ กล่าวคือยังไม่ลุกลามถึงชั้นกล้ามเนื้อของกระเพาะปัสสาวะ การรักษา คือ

 

• การผ่าตัดผ่านทางกล้องส่องกระเพาะปัสสาวะเพื่อตัดก้อนมะเร็งของจากเยื่อบุกระเพาะปัสสาวะ (TUR-BT : Transurethral Resection of Bladder tumor) ซึ่งการผ่าตัดดังกล่าวจะทำการผ่าตัดผ่านกล้องโดยใส่อุปกรณ์ผ่านทางท่อปัสสาวะ ทำให้ไม่มีแผลหลังผ่าตัด และอาศัยการพักรักษาที่โรงพยาบาลค่อนข้างสั้น หลังผ่าตัดผู้ป่วยยังสามารถปัสสาวะทางท่อปัสสาวะปกติได้
• แต่ถ้ามะเร็งกระเพาะปัสสาวะเกิดขึ้นเป็นบริเวณกว้างและลุกลามถึงชั้นกล้ามเนื้อกระเพาะปัสสาวะ การรักษาจะเป็นการผ่าตัดเพื่อเอากระเพาะปัสสาวะและต่อมน้ำเหลืองบริเวณข้างเคียงออก ร่วมกับการทำช่องปัสสาวะเทียมทางหน้าท้องแบบถาวร หรือการนำลำไส้มาทำเป็นกระเพาะปัสสาวะเทียม
• นอกจากนี้ การได้รับการรักษาร่วม ได้แก่ การใส่ยาเคมีบำบัดในกระเพาะปัสสาวะ การใส่วัคซีนเชื้อวัณโรคชนิดเชื้อเป็นในกระเพาะปัสสาวะ การให้เคมีบำบัดทางเส้นเลือด การฉายแสง หรือการให้ยามุ่งเป้า (targeted therapy) ก็มีบทบาทในลดอัตราการเกิดเป็นโรคซ้ำ และเพิ่มโอกาสการหายของโรคได้

 

"การดูแลสุขภาพให้แข็งแรง งดการสูบบุหรี่ แอลกอฮอล์ อาหารหรือเนื้อสัตว์แปรรูป หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารเคมี ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ทำจิตใจให้แจ่มใส จะทำให้ห่างไกลจากโรคมะเร็งร้าย และมีสุขภาพทั้งทางร่างกายและจิตใจที่สมบูรณ์แข็งแรง" 

 

ทั้งนี้ หากมีข้อสงสัยหรือต้องการหาความรู้เพิ่มเติม สามารถศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมได้จากสถาบันมะเร็งแห่งชาติ ผ่านทางเว็บไซต์ ส่งเสริมความรอบรู้ สู้ภัยมะเร็ง เว็บไซต์ ต่อต้านข่าวปลอมโรคมะเร็ง facebook : สถาบันมะเร็งแห่งชาติ National Cancer Institute และ Line : NCI รู้สู้มะเร็ง