เคล็ดลับ 'อายุยืน' ร้อยปี สุขภาพกายดี สุขภาพใจดี

ส่องเคล็ดลับ อายุยืน ร้อยปี สุขภาพดีมีความสุข ดูแลร่างกายให้ห่างจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง NCDs ปัจจัยสำคัญ คือ ไลฟ์สไตล์ การออกกำลังกาย การกิน และนอนหลับให้เพียงพอ รวมถึงสุขภาพใจ ทำอย่างไรให้ยิ่งสูงวัย ยิ่งมีความสุข

Key Point :

เมื่อค่าเฉลี่ยอายุคนในปัจจุบันเพิ่มขึ้น สิ่งที่ตามมี คือ การเตรียมพร้อมสุขภาพที่แข็งแรง รวมถึงการบริหารจิตใจให้แข็งแรงตามไปด้วย
ในด้านร่างกายนั้น เคล็ดลับที่จะทำให้อายุยืน คือ การดูแลสุขภาพ โดยเฉพาะการห่างไกลจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง การออกกำลังกาย การทานอาหารที่ดี และการนอนหลับที่ดี
นอกจากนี้ ยังต้องไม่ลืมการดูแลสุขภาพจิตใจ เข้าใจการมีชีวิต และ ความตายที่เป็นเรื่องธรรมชาติ เพื่อให้สูงวัยอย่างมีคุณภาพ และมีความสุข

ปัจจุบัน ค่าเฉลี่ยอายุขัยของประชากรทั่วโลกมีแนวโนมเพิ่มขึ้น เนื่องจากความก้าวหน้าทางการแพทย์ และการดูแลสุขภาพตั้งแต่วัยหนุ่มสาว World Economic Forum คาดว่า ปี ค.ศ.2025 ค่าเฉลี่ยอายุคนไทยจะเพิ่มขึ้นเป็น 82.3 ปี จากปัจจุบันอยู่ที่ 79.91 ปี ซึ่งเป็นค่าเฉลี่ยที่สูงกว่าค่าเฉลี่ยของคนในภูมิภาคเอเชียโดยรวมที่ 79.5 ปี อันดับ 2 ของอาเซียนรองจากสิงคโปร์

การที่คนไทยจะมีอายุยืนยาว 80-100 ปี จึงไม่ใช่เรื่องเกินความสามารถอีกต่อไป อย่างไรก็ตาม การมีอายุที่ยืนยาวต้องมาพร้อมกับสุขภาพที่แข็งแรงด้วย เพื่อการมีชีวิตสูงวัยที่มีประสิทธิภาพ ซึ่งนอกจากจะเป็นประโยชน์ต่อตนเองแล้ว ยังเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศอีกด้วย

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

สุขภาพดีร้อยปี

ดร.ศุภวุฒิ สายเชื้อ ที่ปรึกษากลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร กล่าวในหัวข้อ เคล็ดลับ 'อายุร้อยปี สุขภาพดี มีความสุข' ภายในพิธีประกาศ Milestone ตั้งเป้าคนไทยชีวี 100 ปี มีสุข ด้วยนวัตกรรมไทย 'วัฒนชีวา' ว่า หากจะอยากอายุยืน ต้องพยายามไม่ให้เป็น 4 โรค ได้แก่ เส้นเลือดหัวใจ มะเร็ง สมองเสื่อม และเบาหวาน จากการศึกษางานวิจัยด้านสุขภาพ

สิ่งที่น่ากลัวที่สุดคือ น้ำตาล และ คาร์โบไฮเดรต หากเข้าไปในร่างกายจะแปลงเป็นน้ำตาล ร่างกายคนเราต้องรักษาระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งปริมาณที่พอเหมาะ คือ 1 ช้อนโต๊ะ หรือ 5 กรัมต่อวัน แต่ส่วนใหญ่กินน้ำตาล 29 ช้อนชาต่อวัน ทำให้ตับอ่อนทำงานหนัก

การดูแลสุขภาพเพื่อให้อายุยืน มี 2 ส่วน คือ 1) มียีนดี หากมียีนดีสามารถอยู่ได้เป็น 100 ปี เพราะจะช่วยป้องกันไม่ให้สิ่งไม่ดีเกิดขึ้น คนที่อายุยืน แปลว่าคนที่ปราศจาก 4 โรคข้างต้น แต่หากไม่มียีนดี ก็จะมีความเสี่ยงที่จะเป็น 4 โรคนี้ โดยเฉพาะเมื่ออายุมากๆ ก็มีความเสี่ยงสมองเสื่อม แล้วหากจะไม่ให้เป็นจะทำอย่างไร ทั้งนี้ มีการตีความว่าสมองเสื่อม เนื่องจากสมองไม่ได้รับพลังงานเพียงพอ เพราะระบบย่อยน้ำตาลพัง คนที่เป็นเบาหวาน จะกลัวว่าต้องตัดขา ตาบอด เพราะเวลาเป็นโรคเบาหวาน เลือดไม่สามารถส่งไปเลี้ยงได้ สมองของเรา 2% ของร่างกายในเชิงของน้ำหนัก แต่ใช้พลังงาน 20% หรือ 10 เท่า หากเป็นเบาหวาน กลายเป็นว่าเส้นเลือดส่งพลังงานไปสมองไม่พอ

$เคล็ดลับ \'อายุยืน\' ร้อยปี สุขภาพกายดี สุขภาพใจดี$

2) ไลฟ์สไตล์ ยาวิเศษที่ดีที่สุดตอนนี้ คือ ออกกำลังกายเป็นประจำ กับ นอนให้พอ ตอนนี้คำแนะนำของไทยและ WHO คือ ออกกำลังกายปานกลาง เช่น เดินเร็ว ราว 300 นาทีต่อสัปดาห์ กับ ออกกำลังกายแบบหนัก 150 นาทีต่อสัปดาห์ ราว 2.30 ชั่วโมง หรือ ผสมผสานกันทั้งสอง แต่งานวิจัยในช่วงหลัง พบว่า หากจะให้อายุยืนจริงๆ ต้องเพิ่มอีกเท่าตัว หรือ เกือบ 2 เท่าตัว แทนที่จะวิ่งสัปดาห์ละ 2.30 ชั่วโมง ก็ต้องวิ่งราว 3-4 ชั่วโมง วันเว้นวัน ครั้งละ 1 ชั่วโมง การออกกำลังกายเป็นสิ่งที่ช่วยเผาผลาญไม่ให้ร่างกายเก็บไขมันส่วนเกิน ขณะเดียวกัน การคุมน้ำหนักสิ่งสำคัญ คือ ควบคุมการกิน

“สุดท้าย คือ เรื่องการนอน หากนอนไม่พอ จะมีปัญหา ฮอร์โมนไม่สมดุล หิวและอยากกินอาหารที่อ้วน และไม่รู้สึกอิ่ม หากนอนหลับไม่ดี ไม่พอ น้ำหนักจะเพิ่มขึ้นปีละ 4.5-7 กิโลกรัม อีกสิ่งที่น่ากลัว คือ หากนอนน้อย การทำงานของยีนจะเพี้ยน ยีนที่ไม่ดี จะทำงานมากขึ้น ยีนที่ทำให้เกิดเนื้องอก เกิดการอักเสบ โรคหัวใจ จะทำงานมากขึ้น แต่ระบบภูมิคุ้มกันจะทำงานน้อยลง”

ทั้งนี้ การที่ประเทศไทยเข้าสู่สังคมสูงวัย ในด้านการเตรียมพร้อม ดร.ศุภวุฒิ กล่าวว่า ส่วนใหญ่จะมองว่าทำอย่างไรให้ผู้สูงอายุเข้าถึงยา เข้าถึงการรักษา แต่ส่วนตัวมองว่าอยากจะให้คนไทยที่เป็นผู้สูงอายุดูแลตัวเองให้สุขภาพดี ยกตัวอย่าง คุณยาย โดโรธี ฮอฟฟ์เนอร์ ชาวอเมริกัน อายุ 104 ปี ที่กระโดดร่มดิ่งพสุธาลงมาจากเครื่องบินที่ความสูง 13,500 ฟุต อยากให้ผู้สูงวัยไทยเป็นแบบนั้น ดังนั้น การดูแลตัวเองหลักๆ ก็คือ ออกกำลังกาย นอนให้พอ นอนให้เป็นเวลา ระมัดระวังอาหาร

อายุยืน อย่างมีความสุข

ด้าน คุณหญิงจำนงศรี หาญเจนลักษณ์ อายุ 84 ปี ผู้ก่อตั้ง วิสาหกิจสังคม 'ชีวามิตร' กล่าวในหัวข้อ สูงวัยอย่างมีพลัง Happy Silver Gen ความสุขของคนวัย 80 ว่า ช่วงนี้ของชีวิตเป็นช่วงที่มีความสุขที่สุด เพราะเป็นช่วงเหยียบเรือสองแคม คือ ชีวิต กับ ความตาย พออายุมากขึ้น เราจะให้ความสนใจกับความตายพอสมควร ตัวเองจะศึกษาเรื่องความตายเยอะมาก และคุณภาพชีวิตระยะท้าย สโลแกนของชีวามิตร คือ อยู่ดี และจากลาอย่างดี

"ความสุขมาจากการเหยียบเรือสองแคม คือ ฝั่งชีวิตกับความตายเป็นความสุขที่สุด เช่น สมัยก่อน สิ่งที่กระทบเราจากภายนอก จะมีผลสะเทือนเข้าไปข้างในเยอะ ณ ขณะนี้ ไม่ว่าอะไรจะกระทบมันจะร่วงลงไป เพราะเราเหยียบอีกขาหนึ่งกับความตาย การตระหนักรู้ตลอดเวลาว่าในที่สุดเราก็ตาย อะไรก็ตามที่กระทบเราก็จะจบไป เป็นสิ่งที่ไม่มีการผูกติด รู้สึกว่าเป็นเรื่องธรรมดา"

ในวัย 84 ปีนี้ คุณหญิงจำนงศรี มองว่า ทำให้เห็นว่าความชำรุดของร่างกายเป็นเรื่องธรรมดา การผ่านความเจ็บป่วย เป็นการเรียนรู้ตลอด รู้สึกว่าความตายอยู่ใกล้ เมื่อรู้สึกแบบนี้ทำให้เรามีอิสรภาพสูง ไม่ห่วง เพราะอดีตผ่านมาหมดแล้ว เราไม่ใช่คนๆ เดิมแล้ว ตัวเองเมื่ออายุ 60 ปี กับตอนนี้เป็นคนละคนกัน ความจำสำหรับเราไม่มีความหมาย มันพ้นจุดนั้นไปแล้ว จุดที่โหยหาอดีตไม่มีแล้ว แต่เป็นความแก่ที่มีคุณภาพ

นวัตกรรมไทย 'วัฒนชีวา'

เมื่อเร็วๆ นี้ บริษัท เอเชียน ไฟย์โตซูติคอลส์ จำกัด (มหาชน) หรือ APCO โดย ศ.ดร.พิเชษฐ์ วิริยะจิตรา ประธานเจ้าหน้าที่บริหารและหัวหน้าคณะนักวิจัยฯ ได้นำเสนอผลการศึกษา 'วัฒนชีวา' ซึ่งใช้เวลากว่า 50 ปี เป็นงานวิจัยต่อเนื่องร่วมกับนักวิจัย ม.สงขลานครินทร์ ม.เชียงใหม่ และ ม.มหิดล ที่สามารถชะลอวัย ย้อนวัย สร้างภูมิคุ้มกัน ป้องกันมะเร็ง และสร้างเสริมสุขภาพคนไทย พร้อมตั้งเป้าคนไทยชีวี 100 ปี มีสุข ด้วยนวัตกรรมไทย

วัฒนชีวา ผลิตจากสารสกัดเสริมฤทธิ์จากพืชธรรมชาติไทย 5 ชนิด ได้แก่ มังคุด งาดำ ถั่วเหลือง ฝรั่ง ใบบัวบก ให้ทำงานกับเม็ดเลือดขาว สร้างภูมิคุ้มกันที่สมดุล จากากรศึกษาต่อเนื่องพบว่า สารสกัดที่ได้ไปกระตุ้นเทโลเมอเรส เพิ่มความยาวเทโลเมียร์ ช่วยปกป้องโครโมโซมไม่ให้ถูกทำลาย ส่งผลให้ช่วยชะลอวัยย้อนวัยได้ค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 5.8 ปี ลดความเสี่ยงโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs)

นอกจากนี้ สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล ยังได้ทำวิจัยในคน ศึกษาประสิทธิภาพของวัฒนชีวา ภายใต้งานวิจัย 'การศึกษาผลของการรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารสูตรผสมเสริมฤทธิ์ของสารสกัดจากพืชกินได้ 5 ชนิด ต่อความยาวของเทโลเมียร์ในผู้ใหญ่' ในอาสาสมัคร 32 คน อายุ 50-65 ปี ทั้งผู้หญิงและชาย เป็นระยะเวลา 16 สัปดาห์ โดย 16 คนได้รับยาหลอก และ 16 คนได้รับผลิตภัณฑ์จริง พบว่า การรับประทานวัฒนชีวาวันละ 5 แคปซูล ได้ผลสอดคล้องกับผลการศึกษาที่คณะวิจัยของ APCO ทั้งนี้ การวิจัยได้รับการสนับสนุนจาก สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ ผลการศึกษาโดยละเอียดจะเผยแพร่ในวารสารวิชาการระดับนานาชาติซึ่งขณะนี้อยู่ระหว่างรอการตีพิมพ์

ทำความรู้จัก เทโลเมียร์

ข้อมูลจาก APCO อธิบายว่า เทโลเมียร์ (Telomere) คือ หมวกโครโมโซม หรือส่วนที่อยู่ปลายสุดของโครโมโซม ซึ่งร่างกายของคนเราประกอบด้วยเซลล์ 100 ล้านล้านเซลล์ ในนิวเคลียสของเซลล์ทุกเซลล์มีโครโมโซมอยู่ 23 คู่ ที่ปลายของโครโมโซม ก็คือ เทโลเมียร์ ซึ่งมีหน้าที่ปกป้อง DNA

ทุกครั้งที่เซลล์มีการแบ่งตัว โครโมโซมก็จะมีการแบ่งตัวด้วย พร้อมกับการหดสั้นลงของเทโลเมียร์ ส่งผลให้กระบวนการซ่อมสร้างของร่างกายเสื่อม เสี่ยงต่อโรคต่างๆ มากขึ้น และอายุสั้นลง เมื่อเทโลเมียร์สั้นลงสุดแล้ว เซลล์จะแบ่งตัวต่อไม่ได้ แล้วจะเสื่อมสลายไปในที่สุด enzyme telomerase สามารถต่อความยาวของเทโลเมียร์ได้ เมื่อเทโลเมียร์ยาวขึ้นจะทำให้ย้อนวัยขึ้น ภายในโครโมโซมแต่ละคู่ จะอัดแน่นไปด้วยดีเอ็นเอ และที่ส่วนปลายมี 'เทโลเมียร์' ซึ่งทำหน้าที่เป็นหมวกห่อหุ้มไว้ไม่ให้ดีเอ็นเอถูกทำลาย

เทโลเมียร์ยาว จะทำให้ ย้อนวัย ชะลอวัย อายุยืน ลดริ้วรอย ดูอ่อนกว่าวัย ลดการเกิดโรคจากความเสื่อม นอนหลับได้ดีขึ้น ขณะที่ เทโลเมียร์สั้น จะทำให้ แก่ก่อนวัย มีริ้วรอย ผิวพรรณเหี่ยวย่น ทำให้เกิดโรคจากความเสื่อม นอนหลับยาก

เทโลเมียร์สั้น เสี่ยงต่อโรคที่เกิดจากความเสื่อมถอยของเซลล์ในร่างกาย เช่น อัมฑฤกษ์ อัมพาต อัลไซเมอร์ หลอดเลือดสมอง เกาต์ เบาหวาน ต่อมลูกหมากโต กระดูกพรุน ต่อกระจก ต่อหิน ไต ฯ

สำหรับการตรวจความเสื่อมเทโลเมียร์ ข้อมูลจาก รพ.สมิติเวช อธิบายว่า ในปัจจุบันเราสามารถตรวจเลือดโดยไม่ต้องงดน้ำและอาหาร เพื่อให้รู้ว่า เทโลเมียร์ของเราเสื่อมไปมากแค่ไหน สามารถทราบผลได้ภายใน 10 วัน ตรวจมาแล้วเราจะรู้ว่าการใช้ชีวิตแบบเดิมของเรานั้น มันมีความเหมาะสมแค่ไหน ถ้าเทโลเมียร์สั้นมากๆ โรคต่างๆ ก็เกิดกับเราได้เร็ว ตัวเราเองมีสิทธิ์เลือกว่าเราจะแก่แบบคนสุขภาพแข็งแรงหรือแบบเจ็บป่วยง่าย

กลไกการหดสั้นของเทโลเมียร์นั้น ทำให้ความชราเป็นสิ่งที่ถูกต้องและมีอยู่จริงตามกฏธรรมชาติหรือความไม่เที่ยงของสังขาร กลไกธรรมชาตินี้ยังช่วยให้เซลล์ปกติทำงานไปได้เรื่อยๆ ไม่แบ่งตัวไวเกินไปจนกลายเป็นเซลล์มะเร็ง และการที่คนหนึ่งจะแก่ช้าหรือเร็วนั้น ครึ่งหนึ่งมาจากกรรมพันธุ์ ส่วนอีกครึ่งมาจากการใช้ชีวิตของเราเอง เราจึงสามารถใช้อำนาจครึ่งหนึ่งที่ธรรมชาติมอบให้ ดูแลตัวเองได้จากการมีไลฟ์สไตล์ที่ดีและถูกต้อง