ทำงานกับคนเก่งที่ลุ่มหลงตนเอง | บวร ปภัสราทร

  ในโลกออน์ไลน์นั้นจะหลงตนไปแค่ไหน คนใกล้ ๆ ก็ไม่เดือดร้อนอะไรมากนัก แต่ในการทำงานร่วมกันนั้น เจ้านายคนเก่งที่หลงตนเองนี้เป็นมลพิษของสภาพแวดล้อมในการทำงานมากทีเดียว

แต่ก็ต้องอยู่กับความเป็นจริงว่า คนเก่งที่หลงตนเองมาก ๆ จำนวนไม่น้อยที่ประสบความสำเร็จในการได้หน้าที่การงานที่โดดเด่น คนหลงตนเองนั้นโฆษณาตัวเองได้ดีกว่าคนถ่อมตนอย่างแน่นอน หน้าที่การงานดี ๆ จึงไปอยู่ในมือของคนเก่งที่หลงตนเองได้เสมอ

ทำไมจึงเกิดเป็นมลพิษของสภาพแวดล้อมในการทำงาน เมื่อคนเก่งทั้งที่เป็นเจ้านาย และเป็นผู้ร่วมงานกลายเป็นคนหลงตนเอง 

ลองถึงนึกตอนที่ประชุมหารือเรื่องอะไรสักเรื่องหนึ่งแล้ว มีคนหลงตนเองพยายามให้คนอื่นเชื่อว่าความคิดความเห็นของตนนั้นดีเลิศกว่าของคนอื่นใด

ลองนึกถึงตอนที่คนหลงตนเองขัดจังหวะทุกคนในการแสดงความเห็น ลองคิดถึงตอนที่ถามอย่างหนึ่งได้คำตอบอีกอย่างหนึ่งมาจากคนหลงตนเอง

ลองคิดถึงตอนที่แบ่งพื้นที่ทำงาน แล้วคนหลงตนเองร้องขอพื้นที่ทำงานที่เป็นพิเศษมากไปกว่าคนอื่น

ลองคิดถึงตอนที่แบ่งงานประจำกันทำ แล้วถูกปฏิเสธหน้าตาเฉยจากคนหลงตนเองที่คิดว่าตนเองเก่งเกินกว่าที่จะเสียเวลาไปกับงานประจำเหล่านั้น  คำตอบจะบอกได้ทันทีว่าทำงานกับคนเก่งที่หลงตนเองนั้นสาหัสทางจิตใจมากน้อยเพียงใด

เมื่อรู้ตัวแล้วว่ากำลังทำงานอยู่กับคนเก่งที่หลงตนเอง ต้องตระหนักถึงพฤติกรรมที่สำแดงการมีอัตตาสูง การไร้ความเห็นอกเห็นใจคนอื่น การต้องการการยกย่องสรรเสริญที่เกินสมควร ตลอดจนการเจ้ากี้เจ้าการไปสารพัดเรื่อง 

แล้วเตรียมใจรับพฤติกรรมเหล่านั้นไว้ล่วงหน้า อย่าให้พฤติกรรมไม่พึงประสงค์เหล่านั้นมาสร้างความประหลาดใจให้เราเด็ดขาด คาดเดาไว้ล่วงหน้าว่าจะเจออะไรจากคนเก่งคนนี้บ้าง

หากเตรียมใจไว้แล้วล่วงหน้า แล้วหลายพฤติกรรมจะกลายเป็นเรื่องขบขันอีกเรื่องหนึ่งของวันนี้ พฤติกรรมเหล่านั้นจะได้ไม่แปลงไปเป็นโทษะให้เจ็บอกเจ็บใจ ให้ทุกข์ร้อนไปนานวันตราบเท่าที่ต้องทำงานด้วยกัน

กำหนดขอบเขตความสัมพันธ์ส่วนตัวไว้ให้ชัดเจน ว่าจะอยู่ไกลแต่ไหนที่ใจยังสบายอยู่ ถ้าแค่พบเจอกันในที่ทำงาน ไม่วิสาสะอะไรกันมากไปกว่านั้น เราก็มีเวลาที่ไม่ต้องทนกับพฤติกรรมหลงตนนั้นไปได้บ้าง

แต่ระวังไว้ด้วยว่าคนหลงตนเองมักต้องการเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตของคนอื่น โดยเฉพาะกับคนที่จะช่วยเสริมสร้างบารมีให้กับตนเอง จึงพยายามมีส่วนร่วมในแทบทุกกิจกรรมนอกการงาน เจ้ากี้เจ้าการจัดงานนั้นงานนี้

ถ้าหลีกไม่ได้ก็ใช้หลักการเดิมคือ เตรียมตัวพบเจอพฤติกรรมหลงตนต่างๆนานา ไว้ล่วงหน้า และอดทนมากขึ้นอีกนิด แต่ที่น่ากลัวมาก ๆ คือ ตัวตนที่แท้จริงของคนหลงตนเองจะปรากฏให้เห็นเมื่อเขาได้ในสิ่งที่เขาต้องการแล้ว   โอกาสพลาดท่ากลายเป็นคู่สมรสที่ล้มเหลวมีไม่น้อยในกรณีนี้

อยู่ใกล้ ๆ คนเก่งที่หลงตนเองนั้น ระวังตนเองไม่ให้ดูถูกตนเองไว้เสมอ เขาขี้คุย เขาได้ของที่ดีกว่า เขาได้หน้าที่การงานที่ดีกว่า ไม่ได้แปลว่าเราด้อยลงแต่ประการใด พยายามรักษาความเชื่อมั่นในตนเองไว้ ไม่ว่าจะเจออาการยกตนข่มท่านบ่อยครั้งแค่ไหน 

คำวิพากษ์วิจารณ์จากคนเก่งที่มีพฤติกรรมแบบนี้ มักไปในทางที่คนรับฟังจะเสียความรู้สึก จนกระทั่งรู้สึกตำ่ต้อยลงไปเลย ดังนั้นพึงเข้าใจว่า คนเก่งที่หลงตนเองนั้นเปราะบางทางอารมณ์มากๆ เขาทนไม่ได้กับการถูกตำหนิ

การวิจารณ์คนอื่นหนัก ๆ พร้อมทั้งใส่สีสันร่วมไปเยอะๆ นั้นแท้จริงแล้วเป็นเพียงกลไกเพื่อป้องกันไม่ให้คนอื่นมีเวลาย้อนมาตำหนิผลงานของเขาเป็นสำคัญ

หาเรื่องวิจารณ์งานคนอื่น ง่ายกว่าแก้คำตำหนิจากคนอื่นในผลงานของตน ดังนั้นพึงมองการวิจารณ์นั้นว่ามาจากคนที่กลัวการถูกตำหนิ แล้วอย่าใส่ใจอะไรในสีสันที่ไม่ใช่สาระสำคัญมากเกินไป จนกระทั่งทุกข์ใจ

พูดคุยกับคนที่ไม่ชอบหน้าคนหลงตนเองบ้างเป็นระยะ ๆ แม้จะไม่ช่วยลดทุกข์ร้อน แต่อย่างน้อยก็สบายใจขึ้นว่า ยังมีคนเกลียดคนเก่งคนนั้นอีกไม่น้อย

คอลัมน์ ก้าวไกลวิสัยทัศน์

รศ.บวร ปภัสราทร 

นักวิจัย Digital Transformation

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

email. [email protected]