บ้านพี่เมืองน้อง “อยุธยา-เมืองกุม”

เมื่อต้นเดือนกุมภาพันธ์ 2556 เนื่องจากมีหลักฐานว่าตั้งแต่ปลายรัชสมัยของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช (พ.ศ. 2133-2148) ตรงกับช่วงของราชวงศ์ซอฟาวียะฮ์ เมื่อเรือสำเภาของเฉกอะหมัดกุมมี และน้องชาย-มะหะหมัด ซาอิด เดินทางมาจากเมืองกุมของเปอร์เซียมาเทียบท่าที่ป้อมเพชร เข้ามาทำการค้าขายเมื่อจุลศักราช 964 (พ.ศ. 2145) โดยตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ท่ากายีกับบ้านท้ายคู

ชาวเปอร์เซียเรียกอยุธยาว่า “ชะฮ์รินูว” ซึ่งแปลว่าเมืองใหม่ บ้างก็ว่า “ซะฮ์รินาว” คือ “เมืองเรือ” หรือ “นาวานคร” เพราะใช้เรือเป็นหลักในการคมนาคม และเป็นเมืองท่าศูนย์กลางการค้านานาชาติที่สำคัญ โดยเปิดรับการตั้งถิ่นฐานของชนต่างชาติต่างศาสนาอย่างเสรี และชาวเปอร์เซียได้มีอิทธิพลด้านเศรษฐกิจและการเมืองในอยุธยาเป็นอย่างมาก

เฉกอะหมัด กุมมี ได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตจากสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ให้จับจองที่ดินเพื่อทำการค้าและเพื่อประกอบศาสนกิจ ซึ่งต่อมาศาสนาอิสลามนิกายชีอะฮ์หรือนิกายเจ้าเซ็นก็ได้รับการเผยแพร่ในแผ่นดินอยุธยา ในขณะที่การค้าขายก็เจริญรุ่งเรือง จากนั้นได้เข้ารับราชการในแผ่นดินพระเจ้าทรงธรรม รับผิดชอบงานทั้งด้านการค้าและการต่างประเทศด้วยความสามารถและซื่อสัตย์จงรักภักดีมีคุณธรรม โดยได้เลื่อนบรรดาศักดิ์และตำแหน่งเรื่อยมาจนเป็นเจ้าพระยาบวรราชนายก จางวางกรมมหาดไทย และถึงแก่อสัญกรรมในรัชสมัยของสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง

ความสัมพันธ์ไทย-อิหร่านก็มีความผูกพันอย่างแนบแน่นมาตลอดระยะเวลากว่า 400 ปี จากชุมชนมุสลิมชีอะฮ์ในอยุธยาที่ถือได้ว่ามีรากฐานจากเมืองกุม กับเพื่อนบ้านชาวพุทธ สู่สังคมแห่งมิตรไมตรีที่ถาวร หล่อหลอมเป็นหนึ่งเดียวกัน โดยในยุคปัจจุบันได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตเมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2498 ต่อมาในปี พ.ศ. 2519 ได้ทำสัญญาข้อตกลงระหว่างประเทศในการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม เพื่อกระชับความสัมพันธ์และพัฒนาความร่วมมือในหลายๆ ด้าน และล่าสุดได้เซ็นสัญญาเป็นบ้านพี่เมืองน้องระหว่างอยุธยากับเมืองกุม ซึ่งเป็นเมืองประวัติศาสตร์ที่นับว่าเป็นเมืองศักดิ์สิทธิ์ และศูนย์กลางทางศาสนาและวัฒนธรรมของอิสลาม เช่นเดียวกับอยุธยาที่เป็นเมืองสำคัญทางประวัติศาสตร์ ศาสนาพุทธ และวัฒนธรรมไทย

ใครสนใจเรื่องราวความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศ วันนี้- 20 พฤษภาคม ศกนี้ เวลา 16.00 - 21.00 น. มีการจัดงานเฉลิมฉลองความสัมพันธ์อยุธยา-อิหร่านที่ลานหน้าหอศิลป์แห่งชาติ หรือศาลากลางหลังเก่า มีการออกร้านจำหน่ายสินค้าและของที่ระลึก การแสดงของอยุธยา อาทิ การแสดง แสง เสียง และสื่อผสม ชุด “เปอร์เซียสู่ถิ่นปฐพินทร์ไทย” โขน และระบำกุหลาบ ตลอดจนสาธิตและจำหน่ายงานศิลปหัตถกรรมต่างๆ ที่ลานหน้าหอศิลป์แห่งชาติ หรือศาลากลางหลังเก่า จังหวัดพระนครศรีอยุธยา