จากใจ.. ชาวนาไทย

ทราบหรือไม่ว่า.. เมล็ดข้าว 1 เมล็ดปลูกแล้วได้ต้นข้าว 1 กอ และต้นข้าว 1 กอ หากบำรุงดีๆ สามารถแตกกอได้ถึง 50 ลำ ขณะที่ลำต้นข้าว 1 ลำ จะออกรวงข้าวได้ 1 รวง

และทราบหรือไม่ว่า ข้าว 1 รวง บำรุงแค่ปกติก็ได้เมล็ดข้าวถึง 100 เมล็ด

เพราะฉะนั้น.. ข้าว 5,000 เมล็ด เกิดขึ้นจากข้าวเพียงเมล็ดเดียว!!!

อ่านแล้วบางคนอาจสะอึก พาลให้นึกถึงข้าวเหลือๆ ที่ทิ้งไปอย่างไม่ใยดี ซึ่งเชื่อว่า สำหรับใครที่ทานเหลือ อย่าว่าแต่หนึ่งเมล็ดเลย.. จะมีใครบ้างเสียเวลานั่งนับข้าวที่ทิ้งอยู่ในจาน

แต่นอกจากข้อมูลที่ว่าไปแล้วนั้น คุณคิดว่า ตัวเองรู้จักชาวนา และข้าวที่ทานอยู่ทุกเมื่อเชื่อวันดีแค่ไหน

ยังไม่นับปัญหาหนี้สินอิรุงตุงนัง จากการค้างจ่ายในโครงการรับจำนำข้าวที่รัฐบาลผลัดแล้วผลัดอีกนั้น วิบากกรรมชาวนาไทย ยังมีอะไรอีกเยอะแยะเบื้องหลังข้าวสวยจานอร่อยที่ทุกๆ คนได้ทานกัน

บรรทัดถัดจากนี้ไป.. คือ ความในใจจากคนปลูกข้าว ที่อยากบอกให้ทุกๆ คนได้รู้

• อย่าดูถูกชาวนา จินตนา-คมิก พรหมกสิกรชาวนา จ.ยโสธร

กว่าเราจะได้ข้าวมา มันยากลำบากมากนะ ข้าวหอมมะลิที่ทุกๆ คนทานน่ะ ต้องใช้เวลาถึง 7 เดือนกว่าจะเกี่ยวได้ แล้วระหว่างทางก็ต้องฟันฝ่าเยอะมาก ทั้งหญ้า ทั้งภัยธรรมชาติ ภัยแล้ง น้ำท่วม แล้วพอเกี่ยวได้ ปกติ ข้าวหอมมะลิจะได้ผลผลิตน้อยอยู่แล้ว 1 ไร่เราทำได้แค่ 20-30 กิโลกรัมเท่านั้น เวลาผู้บริโภคเห็นราคาข้าวหอมมะลิแพง ก็ไม่อยากให้โวยวาย เพราะมันทำยากกว่าข้าวอื่นๆ

ถึงตอนเราขายข้าว บางคนขายได้เป็นแสน ก็อย่าเพิ่งนึกว่าเรารวย เพราะมันแทบไม่พอกับต้นทุนที่ลงไป แล้วไหนจะยังค่าใช้จ่ายในครอบครัวอีก ข้าวของทุกอย่างก็แพงไปหมด

ก็อยากจะฝากไปถึงคนกินข้าว ให้นึกถึงชาวนาบ้าง อย่าดูถูกชาวนาว่าเป็นอาชีพต่ำต้อย แล้วก็ช่วยอย่ากินข้าวเหลือ เพราะกว่าจะได้มา ชาวนาต้องอดทนมาก ชาวนาก็มีชีวิตจิตใจ แล้วเขาก็ตั้งใจทำงานของเขาให้ออกมาดีที่สุด เขากินกันอย่างไร ก็ทำให้คนอื่นๆ กินอย่างนั้น

อย่างข้าวหอมที่ปลูก พวกเขาก็ตั้งใจกับมันมาก ดูแลข้าวอย่างดี แล้วก็จะแยกกับแปลงข้าวเหนียวชัดเจนมาก ไม่เคยมาปนกันเลย แม้กระทั่งรถเกี่ยวก็ยังแยกกัน ถามว่า เพราะอะไร.. ก็เพราะเขากลัวโดนโรงสีหักเงินมาก แต่สิ่งที่ผู้บริโภคได้รับ กลับกลายเป็นโรงสีซะเอง ที่เอาข้าวไปปน จนผู้บริโภคได้ข้าวที่ไม่ดี

สุดท้าย ก็อยากจะบอกว่า ทุกๆ ครั้ง เวลากินข้าว ก็อยากให้มองย้อนหลังกลับไปว่า กว่าจะได้ข้าวมาทุกเมล็ด ชาวนาไม่เคยสบาย พวกเรายังต้องหลังสู้ฟ้า หน้าสู้ดิน ไม่เคยเปลี่ยน

• รูปไม่สวย แต่รวยคุณภาพนงนุช อภิวัฒนาวาชาวนา จ.พิษณุโลก

ตอนนี้อนาคตข้างหน้า บอกตรงๆ ว่า มองไม่เห็น ขายข้าวสดได้ตันละ 6 พัน ต้นทุนก็ปาเข้าไป 6 พันแล้ว ยังไม่นับค่าแรงชาวนาเลยนะ ทำไปก็เท่านั้น เมื่อข้าวที่เราขายได้มันไม่พอกับต้นทุน

ชาวนาเรา ถ้าไม่เหลืออด เราไม่ออกไปประท้วงหรอก ถึงเราจะเดินตามเศรษฐกิจพอเพียง ถ้าเอาแค่เรื่องปากท้องก็ช่วยได้ เพราะเราปลูกผักปลูกหญ้ากิน ก็อิ่มได้แล้ว แต่มันยังมีค่าใช้จ่ายอื่นๆ ที่เพิ่มสูงขึ้นเกินกว่าที่รายได้ของชาวนาจะรับได้ ค่าน้ำ ค่าไฟ ค่าเล่าเรียนของลูกหลาน มันมีแต่เพิ่มขึ้น แล้วไม่ว่าจะเป็นค่าแรงจ้างคน ค่าน้ำมัน ค่าปุ๋ย มันก็เป็นรายจ่ายที่ลดไม่ได้อีกด้วย แถมยังมีหนี้สินที่เจ้าหนี้เขามาทวงอีก ก็ไม่รู้จะเอาเงินที่ไหนไปให้เขา

คนไทยกินข้าวเยอะก็จริง แต่ส่วนใหญ่ซื้อข้าวผ่านระบบโรงสี ขณะที่ชาวนากลับโดนโรงสีกดราคา แถมพอจะรวมตัวกันแปรรูปไปขายเอง ก็ทำแพคกิ้งสวยๆ ไม่เป็น คนซื้อเขาเห็นก็ไม่อยากซื้อ เขาอยากซื้อของที่ดูดี ถุงสวยๆ

อยากจะบอกว่า ข้าวที่ชาวนาไปขายตามงานโอท็อปเป็นข้าวที่เราปลูกสำหรับกินเอง แล้วพอเหลือก็จับกลุ่มกันเอามาแปรรูปแล้วไปขายตามงานโอท็อป ซึ่งนั่นคือข้าวปลอดสารร้อยเปอร์เซ็นต์เลยนะ แต่คุณไปซื้อข้าวถุงสวยๆ น่ะ ไม่รู้จะมีสารเคมีอะไรบ้างมั้ย

ส่วนรัฐบาล ก็อยากให้เข้ามาช่วยตั้งแต่ต้นทาง ตั้งแต่ระบบปลูก เช่นเรื่องชลประทาน อย่างปีนี้ น้ำน้อย เขาก็ไม่จ่ายน้ำให้ ชาวนาก็ต้องไปสูบเอาเอง ก็ต้องเสียค่าน้ำมัน พอมีคนคิดจะให้ทำอ่างเก็บน้ำ ก็มีม็อบมาประท้วงอีก

• อวสานชาวนาไทย ?สาวแบงค์วันธรรมดา ชาวนาวันหยุด (เครือข่ายชาวนาวันหยุด)

ข้าวที่เราบริโภคกันอยู่ในทุกวันนี้ ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ว่า "ไม่พ่นยา ไม่ใส่ปุ๋ย" ทั้งเรื่องต้นทุนสูง ผลผลิตน้อย (เนื่องจากดินเสื่อมโทรม จากการเร่งรอบการผลิตจากการจูงใจ ในโครงการรับจำนำข้าว) และผลกระทบจากสารเคมี

หากถามใจชาวนาว่าอยากทำแบบนั้นไหม? คงไม่..

แต่ด้วยหนี้สิน และปัจจัยแวดล้อมที่บีบบังคับจนไม่มีหนทาง เลยต้องทำนา หลังสู้ฟ้า หน้าสู้ดิน ทั้งๆ ที่ผลได้ก็ไม่คุ้มกับที่เสียไป (สุขภาพกาย สุขภาพใจ) หนทางใหม่ ชาวนาต้องมีผู้ช่วยค่ะ แต่เขาคนนั้นคือใคร? ในเมื่อสภาพ ณ ปัจจุบัน สำหรับชาวนา ไม่มีใครให้พึ่งพา และเชื่อใจได้

อีก 2ปี เปิด AEC ถ้าเราไม่ปรับเปลี่ยน เราสู้เขาไม่ได้ ไม่มีใครเลือกซื้อข้าวจากเรา ไม่มีใครอยากทำนา แล้วในที่สุด ชาวนาก็อาจจะสูญพันธุ์ ในที่นี้หมายถึง ขายนา ขายที่ดินทำกินก็ได้

ทางออกหนึ่งคือ "เกษตรอินทรีย์" วิถีการพึ่งพาตนเองอย่างยั่งยืนที่ไม่ใช่แค่ปลูกข้าว แต่เป็นการ "ปลูกชีวิต" บริหารจัดการทรัพยากรในผืนนาแบบครบวงจร พึ่งพาตนเอง เริ่มเปลี่ยนจากจุดเล็กๆ ซึ่งแรกเริ่มอาจจะเหนื่อยหน่อย แต่ต้องอย่าท้อ ปัจจุบันตลาดข้าวอินทรีย์ ยังมีช่องว่างเหลืออย่างมากมายให้เราได้เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งในนั้น

ขณะที่ชาวนามือใหม่รุ่นทายาทก็อยากให้สานต่อ ด้วยองค์ความรู้ใหม่ การจัดการด้านตลาดร่วมคิด และลงมือทำ เริ่มต้นที่ตัวเอง ก่อนที่จะเรียกร้องความช่วยเหลือจากคนอื่น

และที่สำคัญ คือ อย่ากลัวการเปลี่ยนแปลง แต่จงกลัวที่จะทำในสิ่งซ้ำๆ เดิมๆ ซึ่งจะให้ผลเสียในแบบเดิมๆ

• สุดสายป่าน :ทรงพล พูลสวัสดิ์ชาวนา จ.อ่างทอง

ทุกวันนี้ คนทำนาจะแย่อยู่แล้ว มองไม่เห็นทางที่จะทำต่อไปได้ เหนื่อยสุดๆ เหมือนสายป่านมันใกล้จะขาดแล้ว ผมกล้าบอกเลยว่า เกษตรกรเป็นคนที่มีความอดทนที่สุดแล้ว และครั้งนี้เราทนไม่ไหวแล้วจริงๆ มันถึงที่สุดแล้ว

เราไม่ได้มาเพราะเรื่องการเมือง ไม่ได้เป็นอะไรกับ กปปส. แต่ที่เรามา ก็แค่อยากจะขอความช่วยเหลือ แล้วก็อยากจะขอความเห็นใจจากคนที่ต้องเดือดร้อนเพราะเดินทางไม่สะดวกว่า เราเดือดร้อนมา 3-4 เดือน พวกคุณเดือดร้อนแค่วันสองวัน ช่วยอย่ามาว่ากันเลย เพราะเราไม่รู้จะไปพึ่งใครที่ไหนแล้ว

• ศักดิ์ศรีความเป็น 'ไทย'ใจ ทำจะดีชาวนา จ.กาญจนบุรี

อยากจะบอกกับผู้บริโภคว่า คนไทยเรามีข้าวที่ดี เป็นเลิศที่สุด อร่อยที่สุด และเป็นที่เชิดหน้าชูตาให้กับประเทศ ซึ่งก็คือ ข้าวหอมมะลิที่โด่งดัง ก็อยากให้คนไทยกินข้าวไทย รักศักดิ์ศรีความเป็นไทย และรักศักดิ์ศรีพลเมืองตามวิถีไทย ไม่ว่าจะเป็นการเมือง การอยู่ การกิน ก็ให้เป็นแบบวิถีไทย

ผมอยากฝากไปบอกทุกๆ คนว่า เวลาหาซื้อข้าว ให้ใส่ใจในเรื่องคุณภาพของข้าว ควรจะรู้ที่มาที่ไปของข้าวที่กิน ว่า ควรจะเป็นข้าวปลอดสารพิษซึ่งดีที่สุด แต่คนเราทุกวันนี้ โดยเฉพาะคนเมือง เขาอยู่ในระบบฟาร์มมนุษย์ คือ ใครให้อะไรมาแบบไหน เขาก็กินกันแบบนั้น เหมือนสัตว์ที่ถูกเลี้ยงอยู่ในฟาร์ม ซึ่งถามว่า มันเหมาะสม ถูกต้องแล้วหรือไม่..

ทุกคนควรจะรู้ว่า สิ่งที่กินเข้าไป มาจากไหน ดีอย่างไร หรือเปล่า ?

คนเราเกิดมาก็ต้องกินกันทั้งนั้น ชีวิตเราไม่ได้เป็นอมตะ แล้วรากฐานของชีวิตที่ดี ก็ต้องมาจากธรรมชาติที่บริสุทธิ์ แล้วข้อความโฆษณาที่เขียนไว้ข้างถุง มันก็แค่โฆษณาชวนเชื่อ

..ผมไม่อยากเห็นใครตกเป็นเหยื่อ

กล้าเล็ก เกร็ดน้อย

- ข้าวที่ปลูกทั่วไปมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Oryza sativa L. ในประเทศไทยมีมากกว่า 100 พันธุ์

- ข้าวเป็นพืชอายุสั้นฤดูกาลเดียว ปลูกได้ทุกพื้นที่และทุกฤดูกาลที่มีน้ำ

- ดอกข้าวเป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีทั้งเกสรตัวผู้และตัวเมียอยู่ในดอกเดียวกัน

- ต้นกล้าทุกๆ 5 วันจะมี 1 ใบเกิดขึ้น

- ช่วงการอนุบาลต้นกล้า (25 วัน) ห้ามใช้ปุ๋ยใดๆ ทั้งสิ้น เพราะจะทำให้ต้นกล้าอ่อนแอ เป็นการสปอยล์ต้นกล้าจนหากินเองไม่เป็น

- ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์มีประโยชน์ต่อต้นข้าวในการเปลี่ยนธาตุอาหารให้เป็นแป้ง

- ข้าวลำต้นสูง(น้ำมาก)จะมีรวงสั้น แต่ข้าวลำต้นสั้น(น้ำพอแฉะหน้าดิน) จะมีรวงยาว

- ถ้าเจอสายลมแรงเกินไป ต้นข้าวจะเครียด เมล็ดข้าวลีบฝ่อ

- ช่วงเช้า 7-9 โมงเช้า ให้เอาท้องแขนกดลงที่ปลายใบข้าว ถ้า "เจ็บ" แปลว่า ข้าวนั้นแข็งแรงดี