ปรากฏการณ์หนัง 'Joker' เมื่อถูกโยงว่าอาจยุยงให้เกิดความรุนแรง
เมื่อหนังเรื่อง Joker ถูกกระแสต่อต้านว่าอาจยุยงให้เกิดความรุนแรงจากผู้ที่เคยตกเป็นเหยื่อเหตุกราดยิงในสหรัฐ นักแสดงนำอย่าง วาคีน ฟีนิกซ์ และผู้กำกับ ทอดด์ ฟิลิปส์ จะทำอย่างไร
แต่กระแสของหนังในตอนนี้กำลังออกมาในเชิงลบจากกลุ่มผู้ต่อต้านความรุนแรงในอเมริกาที่มองว่าหนังเรื่องนี้ดู ‘จริง’ เกินไป อาจทำให้คนเหงาที่เคียดแค้นสังคมลุกขึ้นมาหยิบปืนแล้วกราดยิงผู้คนอีก
ถือเป็นประเด็นที่เปราะบางของประเทศ เมื่อมีข่าวว่าห้ามให้ประชาชนที่จะเข้าชมหนังเรื่องนี้แต่งตัว แต่งหน้าเลียนแบบ และแม้แต่ถืออุปกรณ์ประกอบที่ดูคล้ายอาวุธโดยเด็ดขาด ทำให้ค่ายวอร์เนอร์ บราเธอร์ส ต้องประกาศยกเลิกการให้สัมภาษณ์บนพรมแดงในงานเปิดตัวหนังเรื่องนี้ที่ประเทศบ้านเกิดของตัวเอง
“หลายคนพูดถึง Joker เยอะแยะเต็มไปหมด และเราก็แค่รู้สึกว่ามันถึงเวลาที่จะให้ผู้ชมได้ดู ‘หนัง’ จริงๆ เสียที”
กระแสต่อต้านมีมาเรื่อยๆ ตลอดสัปดาห์ก่อนเข้าฉาย เมื่อบรรดาครอบครัวของเหยื่อจากเหตุการณ์กราดยิงในโรงหนังเมืองออโรรา รัฐโคโลราโด ในปี 2012 โดยจดหมายของเหล่าครอบครัวอ้างว่า เจมส์ โฮมส์ มือปืนนั้นมีบุคลิกลักษณะคล้ายตัวละคร Joker (เพราะเขาโกรกผมเป็นสีส้ม) ได้ทำการกราดยิงผู้ชมซึ่งในขณะนั้นกำลังนั่งชมหนังเรื่อง The Dark Knight Rises โดยมี Joker เป็นตัวร้ายในเรื่อง และได้ส่งจดหมายไปถึงค่ายวอร์เนอร์ บราเธอร์ส ให้ก่อตั้งมูลนิธิสำหรับเหยื่อผู้ถูกกราดยิง ด้วยเหตุผลที่ว่า ค่ายหนังได้ผลิตหนังที่สร้างตัวร้ายผู้กราดยิงคนบริสุทธิ์ให้กลายเป็นตัวเอกที่น่าเห็นใจ
ทางค่ายได้ชี้แจงและตอบกลับจดหมายเหล่านั้น โดยแสดงความเสียใจต่อเหยื่อความรุนแรง แต่ยังยืนยันว่า Joker ที่กำลังจะเข้าฉายไม่ได้ถูกสร้างมาเพื่อสนับสนุนความรุนแรงในโลกนี้ เพราะได้พิจารณาจากเนื้อหาบทหนัง บทสนทนาของตัวละครในสถานการณ์ที่สลับซับซ้อน ในทางกลับกัน ทีมผู้สร้างกลับคิดว่าตัวละครนี้คือวีรบุรุษด้วยซ้ำ
อย่างไรก็ตาม ทหารนายหนึ่งในฐานประจำรัฐโอกลาโฮมาได้เขียนบันทึกถึงผู้บังคับบัญชาว่า เขาต้องการให้ผู้บังคับบัญชาดูแลความปลอดภัยจากภัยคุกคามให้แก่เหล่าทหารและครอบครัว และควรเพิ่มคำเตือนเพื่อให้ไตร่ตรองให้ดีก่อนว่าควรจะไปชมภาพยนตร์เรื่องนี้หรือไม่
ปลอดภัยไว้ก่อนคงใช้ได้กับปรากฏการณ์ของหนังเรื่องนี้ เพราะ Joker มีกำหนดเข้าฉายวันที่ 3 ตุลาคม และทางตำรวจเมืองลอสแองเจลีส ซึ่งหนังจะจัดงานรอบปฐมทัศน์ที่เมืองนี้ ได้แจ้งจะว่าคอยสอดส่องดูแลความเรียบร้อยอย่างเต็มกำลัง แม้ตอนนี้ยังไม่มีการส่งสารข่มขู่ที่จะก่อเหตุรุนแรงก็ตาม
ดาวเด่นของงานอย่าง วาคีน ฟีนิกซ์ ผู้รับบท Joker ตัวตลกที่มีอาการทางจิตที่เลือกใช้ความรุนแรงเอาคืนสังคมหลังจากที่โดนชาวเมืองก็อทแธมซิตี้รังแกมาเนิ่นนาน บทบาทที่สามารถถูกมองเป็นฮีโร่ และอาจกระตุ้นให้ใครบางคนในชีวิตจริงก่อเหตุรุนแรงเหมือนอย่างเขาในหนังเรื่องนี้
“ผมไม่คิดว่ามันเป็นความรับผิดชอบของคนทำหนังที่จะต้องมาสอนจริยธรรมนะ และหากคุณแยกไม่ออกว่าอะไรผิดถูก มันก็มีเรื่องมากมายที่ให้พวกคุณมานั่งคอยตีความในแบบตามใจคุณต้องการนั่นแหละ”
สำหรับผู้กำกับ ทอดด์ ฟิลิปส์ เขายอมรับว่าเขาสับสนกับกระแสตีกลับของหนังเรื่องนี้ตั้งแต่ยังไม่ทันออกฉายด้วยซ้ำ
“พวกเราไม่ได้ทำหนังเรื่องนี้เพื่อให้ถูกใจทุกคนบนโลก ผมเคยอธิบายเรื่องนี้ให้ วาคีน ฟังแล้ว ผมไม่ได้ทำหนังที่มีลักษณะกึ่งจริงกึ่งการ์ตูนตามเงื่อนไขและระบบของค่ายหนัง พวกเราอยากเชิดชูลักษณะนิสัยแบบว่า เฮ้ มาทำหนังจริงๆ ด้วยต้นทุนจริงๆ กัน แล้วเราค่อยตั้งชื่อมันว่า ไอ้ห่า Joker นั่นคือที่มาที่ทำหนังนี้”
“และผมก็แปลกใจมากๆ ด้วยว่า มันไม่ใช่เรื่องดีหรือไงที่จะมาถกกันเกี่ยวกับหนังเหล่านี้ เกี่ยวกับความรุนแรงที่เกิดขึ้นจริงเหล่านี้ ทำไมมันกลายเป็นเรื่องเลวร้ายที่หนังเรื่องหนึ่งจะยกเรื่องความรุนแรงขึ้นมาพูดแบบนี้ล่ะ”
ฟิลิปส์เชื่อว่ามีคนจำนวนมากที่รอคอยให้มีเป้าสักเหตุการณ์ให้พวกเขาทุ่มใจไปเชื่อ และหนัง Joker คือเป้าที่เด่นชัดที่สุด และในกรณีนี้มันไม่ได้หมายถึงหลักคิดฝ่ายขวาแบบอนุรักษ์นิยมที่วงการฮอลลีวู้ดมีอิทธิพลต่อการครอบครองปืน
เรื่องนี้มันกว้างกว่านั้น
“ผมว่านั่นเป็นเพราะความก้าวร้าวคือ วัตถุดิบหลัก และผมว่ามันเป็นอย่างนี้มานานพอสมควรแล้ว สิ่งที่ทำให้ผมทึ่งคือ การถกเถียงกันเกี่ยวกับหนังเรื่องนี้คือเมื่อมีบางประเด็นที่ตรงกับความเชื่อของพวกเขา กลุ่มเสรีนิยมที่เอียงซ้ายมีน้ำเสียงและท่าทีที่ไม่ได้แตกต่างจากกลุ่มเอียงขวาหรือพวกอนุรักษ์นิยมเลยแม้แต่น้อย และนั่นก็ทำให้ผมเห็นอะไรมากขึ้นเยอะ”
