‘ภาพวาด’ม่านแหวกและเสา ‘ปริศนา’ ในวัดโสมฯ

ยิ่งค้นหาข้อมูลยิ่งค้นพบความลึกซึ้งที่ซ่อนไว้ในวัดที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสร้างขึ้นเพื่ออุทิศแด่ สมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี พระมเหสีพระองค์แรกที่สิ้นพระชนม์ตั้งแต่ต้นรัชกาล

ในส่วนของ “ภาพม่านแหวก” บนบานหน้าต่างด้านในของพระวิหารนั้น ตามประวัติกล่าวว่าจิตรกรในสมัยรัชกาลที่ 4 ชอบเขียนภาพม่านแหวกที่เปิดให้เห็นฉากหลังที่เป็นสีดำสนิท ส่งให้ภาพโคมไฟ อัจกลับที่ซ้อนกันเป็นช่อชั้นอลังการนั้นมีความโดดเด่น

ภาพม่านแหวกบนบานประตูภายในวิหารวัดโสมนัสราชวรวิหาร

ตอนล่างของภาพก็เขียนภาพโต๊ะหมู่บูชา จัดวางพุ่มดอกไม้ที่ประดิษฐ์อย่างประณีตสวยงาม เหมือนจะเขียนไว้ให้คนรุ่นหลังได้ดูเป็นตัวอย่าง แห่งศิลปะในการจัดพุ่มดอกไม้ของไทยแต่โบราณ เป็นมรดกให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและสานต่อ

ในขณะเดียวกันภาพของศิลปะการร้อยพวงอุบะดอกไม้ที่มีวิธีการจัดวางลายอย่างมีระเบียบ สวยงาม และสอดประสานกันได้อย่างกลมกลืน จิตรกรได้บรรจงวาดไว้บนเสาแต่ละต้นที่มีสีสันแตกต่างกันไปเป็นความงามพิศที่ซ่อนไว้ด้วยปริศนาธรรม กล่าวคือ

เสาสีสวยงามภายในวิหารวัดโสมนัสราชวรวิหาร ไล่เรียงมาตั้งแต่สีน้ำเงินเข้ม เขียว แล้วค่อยๆอ่อนลงไปเป็นโทนสีที่อ่อนโยนไปเรื่อยๆ ยิ่งใกล้พระประธานมากเท่าไหร่สีของเสาก็ยิ่งสว่างขึ้น

เปรียบได้ดั่งจิตของคนเรามีกิเลสหนาบางต่างกัน ยิ่งไกลพระเท่าไหร่กิเลสจะหนานัก แต่ถ้าใจใกล้ศาสนามากเท่าไหร่กิเลสเบาบางใจก็จะสว่างขึ้น

นอกจากนี้บนเสาแต่ละต้นยังมีภาพเขียนอยู่ในกรอบสี่เหลี่ยม เหนือพื้นราว 3 เมตร มีความหมายดังนี้ (อ้างอิงจาก www.watsomanas.com)

ด้านขวามือ

เสาต้นที่หนึ่ง เป็นสีน้ำเงิน ภาพคนกำลังฆ่าโค อันเป็นสัตว์เลี้ยงที่มีคุณ(ห่างพระศาสนามาก)

เสาต้นที่สอง เป็นสีเขียว ภาพคนกำลังออกล่าสัตว์ป่า

เสาต้นที่สาม เป็นสีส้ม ภาพชาวประมงกำลังหาปลา

เสาต้นที่สี่ เป็นสีขาวแกมแดง ภาพคนกำลังทำมาหากินด้วยการค้าขาย

เสาต้นที่ห้า สีขาวมากขึ้น ภาพการออกบวชเป็นภิกษุ

เสาต้นที่หก สีขาวยิ่งขึ้น ภาพการเข้าถึงพระศาสนาด้วยการสำเร็จเป็นอรหันต์

ด้านซ้ายมือ

เสาต้นที่หนึ่ง เป็นสีน้ำเงิน ภาพคนนับถือศาสนาอื่น มีภาพโบสถ์คริสต์อยู่ด้วย

เสาต้นที่สอง เป็นสีเขียว ภาพคนกำลังหาปลา

เสาต้นที่สาม เป็นสีส้ม ภาพคนกำลังลงโทษพวกข้าทาส

เสาต้นที่สี่ เป็นสีขาวแกมแดง ภาพคนกำลังฟังพระเทศน์

เสาต้นที่ห้า สีขาวมากขึ้น ภาพพระสงฆ์กำลังบูชาพระเจดีย์

เสาต้นที่หก สีขาวยิ่งขึ้น ภาพปางพระพุทธเจ้าปรินิพพาน มีพระภิกษุสงฆ์แวดล้อม

จะเห็นได้ว่าในความงามนั้นมีปริศนาซ่อนอยู่ จิตใจของมนุษย์ก็เช่นกัน