8 สนาม “ฟุตบอลโลก 2022” สะท้อนวัฒนธรรมชนชาติอาหรับ ผสานการพัฒนาอย่างยั่งยืน
งานดีไซน์ 8 สนาม “ฟุตบอลโลก 2022” กาตาร์เน้นออกแบบสอดคล้องกับประวัติพื้นที่ นำศิลปหัตถกรรม สถาปัตยกรรม ประเพณี วัฒนธรรม "อาหรับ" เปิดสู่สายตาชาวโลกผ่านสนามกีฬา บนพื้นฐานการพัฒนาอย่างยั่งยืน สนามกีฬาบางแห่งสร้างด้วยนวัตกรรมที่รื้อออกแล้วใช้งานใหม่ได้ทั้งหมด
กาตาร์ (Qatar) เตรียมความพร้อมและการต้อนรับการเป็นเจ้าภาพการจัดการแข่งขัน ฟุตบอลโลก 2022 ครั้งที่ 22 หรือ FIFA World Cup Qatar 2022 อย่างยิ่งใหญ่ เนื่องจากเป็นครั้งแรกที่ประเทศในดินแดนโลกอาหรับได้รับคัดเลือกให้ทำหน้าที่เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขัน "ฟุตบอลโลก" ซึ่งครั้งนี้จัดเป็นครั้งที่ 22 กำหนดจัดให้มีขึ้นระหว่างวันที่ 20 พฤศจิกายน-18 ธันวาคม 2565
โดยเฉพาะ สนามแข่งขันฟุตบอลโลก หรือสนามฟุตบอลที่ต้องใช้เป็นสังเวียนฟาดแข้งระดับโลก กาตาร์จ่ายเงินก้อนโตเพื่อบูรณะและสร้างสนามกีฬาสุดทันสมัยขึ้นมาใหม่ บนพื้นฐาน “การพัฒนาอย่างยั่งยืน” จำนวน 8 แห่ง มีมูลค่ารวมกันมากกว่า 6.5 พันล้านดอลลาร์ กระจายอยู่ตามเมืองต่างๆ 5 เมือง ไม่นับการลงทุนในระบบรถไฟใต้ดินไร้คนขับอีก 36 พันล้านดอลลาร์ เพื่อให้บริการเชื่อมห้าในแปดสนาม
สหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติ (ฟีฟ่า) ยกย่องการเตรียมการของ "กาตาร์" และแสดงความชื่นชม สนามกีฬา ทั้ง 8 แห่งที่ต่างก็ได้รับการออกแบบมาอย่างงดงาม เพื่อนำประเพณีและวัฒนธรรมอาหรับเปิดออกสู่สายตาชาวโลก พร้อมแนวคิด "การพัฒนาอย่างยั่งยืน" เพื่อสิ่งแวดล้อม
“เราจะร่วมกันส่งมอบฟุตบอลโลกที่ดีที่สุดเท่าที่เคยมีมา ทั้งในและนอกสนาม” จานนี อินฟานติโน ประธานสหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติ ยืนยันอีกครั้งในสัปดาห์ก่อนนัดเปิดสนามการแข่งขัน
Al Bayt Stadium
ออกแบบ : สตูดิโอ Dar Al-Handasah
ความจุ : 60,000 ที่นั่ง
ที่ตั้ง : เมือง อัล คอร์ (Al Khor)
Al Bayt Stadium หรือ “สนามกีฬา อัล เบย์ท” เป็นสนามที่ใช้ เปิดการแข่งขัน FIFA World Cup 2022 หรือนัดเปิดสนามฟุตบอลโลก 2022 คู่แรกระหว่าง กาตาร์ และ เอกวาดอร์ เมื่อวันอาทิตย์ที่ 20 พ.ย.2565
ดีไซน์ของสนามกีฬาได้รับแรงบันดาลใจจาก Bayt al Sha’ar หรือ “เตนท์บ้านเคลื่อนที่” ของชาวเบดูอิน (Bedouin) ชาวอาหรับที่อาศัยอยู่ในทะเลทราย มีวัฒนธรรมในการต้อนอูฐและแพะเพื่อยังชีพ คำว่า bayt ในภาษาอาหรับแปลว่า "บ้าน"
โครงสร้างเต็นท์อันงดงามของสนามกีฬาโอบล้อมสนามฟุตบอลสุดล้ำ ตามธรรมเนียมแล้ว ตัวเต็นท์ของชาวเบดูอินมีสีดำคาดด้วยแถบสีขาว สิ่งนี้สะท้อนให้เห็นภายนอกอันโดดเด่นของอารีน่า
ขณะที่ภายในอารีน่าดูสดใสสดชื่นตื่นตาตื่นใจ เพราะตกแต่งด้วยงานกราฟิก "ลาย Sadu" ซึ่งเป็นลวดลายดั้งเดิมจากการเย็บปักถักร้อยของสตรีเบดูอิน ปรากฏอยู่บนเครื่องแต่งกายและการทอพรมด้วยมือ เป็นงานฝีมือภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาติอาหรับ
การพัฒนาอย่างยั่งยืน (Sustainability) เป็นสิ่งสำคัญยิ่งในการพัฒนาสนาม Al Bayt Stadium หลังจากการแข่งขัน ฟุตบอลโลก ที่นั่งชั้นบนสุดจะถูกถอดออก นำไปช่วยสร้างโครงสร้างพื้นฐานด้านกีฬาในประเทศอื่นๆ ก่อนที่จะมีการสร้างโรงแรมหรูขึ้นมาแทนที่
นอกจากนี้ “แนวปฏิบัติด้านสิ่งแวดล้อม” ก็ได้รับการขยายไปโดยรอบตัวเมืองอัล คอร์ ซึ่งมีสวนสาธารณะ ทะเลสาบ และพื้นที่สีเขียวที่ได้รับการคุ้มครองมากมาย ตั้งแต่สนามกีฬาไปจนถึงทะเล ทำให้มั่นใจได้ถึงมรดกที่ยั่งยืนจากสนามกีฬาที่เป็นมิตรที่สุดในโลก
อนึ่ง “อัล คอร์” เป็นเมืองชายฝั่งทางตอนเหนือของกาตาร์ ห่างจากเมืองหลวงโดฮา 50 กิโลเมตร ถือเป็นหนึ่งในเมืองที่ใหญ่ที่สุดของกาตาร์ ชื่อของเมืองในภาษาอาหรับหมายถึง “ลำห้วย” ตั้งชื่อตามถิ่นฐานเดิมที่เมืองสร้างขึ้นบนลำห้วย
Lusail Stadium
ความจุ : 80,000 ที่นั่ง
ออกแบบ : สตูดิโอ Foster + Partners
ที่ตั้ง : เมือง ลูเซล (Lusail)
การออกแบบสนาม Lusail Stadium (ลูเซล สเตเดียม) สะท้อนให้เห็นถึง “ชามทำมือ” ศิลปหัตถกรรมท้องถิ่นที่พบได้ทั่วโลกอาหรับและอิสลามในช่วงที่อารยธรรมรุ่งเรือง
ตัวอาคารด้านนอกของอารีน่าขนาด 2 ชั้น ปกปิดด้วยแผงสามเหลี่ยมสีทองโค้งมน ซึ่งติดตั้งอยู่บนโครงเหล็ก เมื่อเปิดไฟ แสงที่สาดส่องทำให้ตัวอารีน่าดูคล้าย ฟานาร์ (fanar) หรือโคมไฟพื้นเมืองของภูมิภาคนี้ และทำให้ ลูเซล สเตเดียม เปรียบเสมือน "ภาชนะทองคำ"
ในวันที่ 18 ธันวาคม 2022 แฟนฟุตบอล 80,000 คนจะมารวมตัวกันที่นี่เพื่อรับชม FIFA World Cup รอบชิงชนะเลิศ ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีมา
หลังจากนั้น เพื่อให้สอดคล้องกับความทุ่มเทของกาตาร์ในด้าน การพัฒนาอย่างยั่งยืน สนามกีฬา Lusail จะได้รับการเปลี่ยนเป็นพื้นที่ชุมชนของโรงเรียน ร้านค้า ร้านกาแฟ สิ่งอำนวยความสะดวกด้านกีฬา และคลินิกสุขภาพ นี่คือความมหัศจรรย์ที่ชาวกาตาร์รอคอย ทั้งตอนนี้ ปัจจุบัน และอนาคต
Ahmad Bin Ali Stadium
ความจุ : 40,000 คน
ที่ตั้ง : Umm Al Afaei
สนามกีฬา Ahmad Bin Ali ตั้งตระหง่านอย่างภาคภูมิใน Umm Al Afaei ซึ่งเป็นเมืองประวัติศาสตร์ที่สุดเมืองหนึ่งของกาตาร์และเป็นที่ตั้งของ Al Rayyan SC (อัล เรย์ยาน สปอร์ตคลับ) สโมสรกีฬาที่มีชื่อเสียงของกาตาร์
เมืองประวัติศาสตร์แห่งนี้อยู่ห่างจากใจกลางกรุงโดฮาไปทางตะวันตก 20 กิโลเมตร ตั้งอยู่บริเวณชายขอบของทะเลทราย ซึ่งเป็นฉากของนิทานกาตาร์มากมายที่จับใจคนในท้องถิ่น ผู้ซึ่งเป็นมิตร รักฟุตบอลพอๆ กับอดีตที่น่าหลงใหลของพวกเขาเอง
การออกแบบของสนามกีฬาและอาคารโดยรอบ สะท้อนให้เห็นถึงแง่มุมของวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น ส่วนหน้าอาคารที่สลับซับซ้อนสะท้อนถึงเนินทรายที่เป็นลูกคลื่น ขณะที่ลวดลายเรขาคณิตที่ซับซ้อนสะท้อนถึงความงามของทะเลทราย พืชและสัตว์พื้นเมือง ตลอดจนการค้าในท้องถิ่นและระหว่างประเทศ
วัสดุก่อสร้างมากกว่า 80% มาจากสนามกีฬาเดิมที่เคยตั้งอยู่ตรงพื้นที่แห่งนี้ ต้นไม้ที่มีอยู่เดิมก็ได้รับการดูแลอย่างระมัดระวังเช่นกัน
เมื่อการแข่งขันฟุตบอลโลกสิ้นสุดลง สนามกีฬา Ahmad Bin Ali Stadium จะเป็นบ้านที่สมบูรณ์แบบสำหรับ Al Rayyan SC สโมสรซึ่งมีกีฬาหลายประเภท เช่น ฟุตบอล ฟุตซอล บาสเก็ตบอล วอลเลย์บอล แฮนด์บอล กรีฑา ปิงปอง และว่ายน้ำ
แฟนกีฬาและนักท่องเที่ยวสามารถเดินทางมาเยือนสถานที่แห่งนี้ได้ผ่านระบบรถไฟใต้ดินโดฮาใหม่ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งช่วยเสริมประสบการณ์สถานที่จัดงานที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง
Al Janoub Stadium
ออกแบบ : Zaha Hadid X AECOM
ความจุ : 40,000 ที่นั่ง
ที่ตั้ง : เมือง Al Wakrah
สนามกีฬา Al Janoub (Jaoub แปลว่า ทิศใต้) ตั้งอยู่ในเมือง Al Wakrah (อัล วาคราห์) ซึ่งเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่มีผู้คนอาศัยอยู่อย่างต่อเนื่องและเก่าแก่ที่สุดของกาตาร์ เมืองนี้อยู่ห่างจากกรุงโดฮาไปทางใต้ 22 กิโลเมตร
เมือง อัล วาคราห์ รุ่มรวยด้วยประวัติศาสตร์ แต่เกมกีฬา “ฟุตบอล” จะเปิดเส้นทางใหม่ด้านการท่องเที่ยวให้กับเมืองนี้ จากสนามกีฬาที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่สุดเท่าที่เคยสร้างมาสำหรับการแข่งขัน จากผลงานการออกแบบของ Zaha Hadid สถาปนิกชาวอังกฤษเชื้อสายอิรัก ซึ่งทำงานร่วมกับ AECOM
การออกแบบที่น่าดึงดูดใจของสนามกีฬา Al Janoub สะท้อนให้เห็นถึง Dhow เรือประมงแบบดั้งเดิมของกาตาร์ที่อาศัยการแล่นใบด้วยแรงลม เพื่อยกย่องการตกปลาและการดำน้ำหาไข่มุกของชาวเมืองในอดีต เป็นเวลาหลายศตวรรษที่เรือประมงสวยงามเหล่านี้แล่นผ่านน่านน้ำในอ่าวออกไป และกลับมาด้วยสินทรัพย์จากท้องทะเลเต็มลำเรือ
หลังจบทัวร์นาเมนต์ ความจุของสนาม Al Janoub จะลดลง โดยจะบริจาคที่นั่งให้กับโครงการกีฬาอื่นๆ ทั่วโลก สนามกีฬาแห่งนี้จะกลายเป็นรังเหย้าของสโมสรกีฬา Al Wakrah SC รายล้อมไปด้วยสวนสาธารณะอันเขียวชอุ่มที่มีทั้งสิ่งอำนวยความสะดวกด้านกีฬาและสันทนาการ ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อชุมชนทั้งหมดในอีกหลายปีข้างหน้า
Al Thumama Stadium
ความจุ : 40,000 ที่นั่ง
ที่ตั้ง : เขต Al Thumama
รูปทรงแบบไดนามิกและเต็มไปด้วยจินตนาการของสนามกีฬา Al Thumama (อัล ทูมามา) คือการเฉลิมฉลองวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น มากพอๆ กับการออกแบบสนามกีฬาในยุคใหม่ ที่มีความสำคัญด้านจิตใจของคนในท้องถิ่นและชาวอาหรับทั่วทั้งภูมิภาค
อาคารรูปทรงทรงกลมอันโดดเด่นของตัวสนามกีฬาสะท้อนถึง กาห์ฟียา (gahfiya) หมวกสานแบบดั้งเดิมที่ผู้ชายและเด็กผู้ชายทั่วโลกอาหรับสวมใส่ เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตครอบครัวและเป็นศูนย์กลางของประเพณี
เนื่องจาก “กาห์ฟียา” เป็นสัญลักษณ์ของการเข้าสู่วัยหนุ่ม ช่วงเวลาแห่งความมั่นใจในตนเองและความทะเยอทะยาน ซึ่งเป็นก้าวแรกสู่อนาคตและการบรรลุความฝัน ถือเป็นแรงบันดาลใจที่เหมาะสมสำหรับสนามกีฬาที่ไม่ซ้ำใครแห่งนี้
การได้เห็น “อัล ทูมามา” ครั้งแรกของแฟนบอล อาจมาจากฟากฟ้า เนื่องจากมีเที่ยวบินระหว่างประเทศจำนวนมากบินผ่านเหนือสนามกีฬาแห่งนี้ ซึ่งตั้งอยู่ในเขต อัล ทูมามา ห่างจากใจกลางกรุงโดฮาไปทางใต้ 12 กิโลเมตร ตัวอาคารภายนอกมีสีขาวกระจ่าง จึงโดดเด่นท่ามกลางสภาพแวดล้อมที่เขียวขจี พื้นที่สำหรับเล่นและพักผ่อน
Education City Stadium
ความจุ : 40,000 ที่นั่ง
ที่ตั้ง : เมือง Al Rayyan
สนาม Education City Stadium คือสัญลักษณ์การรวมพลังฟุตบอลและความรู้เข้าด้วยกัน เพื่อประกาศก้องให้โลกรู้ว่า “กาตาร์” คือศูนย์กลางการเรียนรู้ที่ไม่หยุดนิ่งสำหรับนักเรียนและนักวิชาการทั่วโลกอาหรับและที่อื่น ๆ
สนามกีฬาแห่งนี้ตั้งอยู่ในเมือง Al Rayyan (อัล เรย์ยาน) เมืองที่มีขนาดใหญ่อันดับสามของประเทศกาตาร์ อยู่ห่างจากเมืองโดฮาไปทางทิศตะวันตกเฉียงหนือ 13 กิโลเมตร
ชื่อสนามกีฬาตั้งตามฉายาย่านหนึ่งของเมืองคือ Education City เนื่องจากเมืองนี้เป็นศูนย์กลางแห่งการเรียนรู้และความรู้ที่มีชีวิตชีวา มีมหาวิทยาลัยถึง 8 แห่งในย่านที่สนามกีฬาตั้งอยู่
การออกแบบที่ทันสมัยของสนามกีฬาผสมผสานอย่างลงตัวกับสถาปัตยกรรมอิสลามแบบดั้งเดิม โดยผนังอาคารด้านนอกใช้ “รูปทรงสามเหลี่ยม” มาสร้างรูปแบบทางเรขาคณิตที่ซับซ้อนคล้าย “เพชร” ที่มีรูปแบบมาจากสถาปัตยกรรมอาหรับแบบดั้งเดิม
ผนังที่ดูคล้ายเพชรนี้ ยังได้รับการออกแบบให้เบี่ยงเบนแสงแดดในเวลากลางวัน และสามารถส่องสว่างได้ในเวลากลางคืนผ่านการแสดงแสงสีแบบดิจิทัล ทำให้แฟนๆ ได้ตื่นตาตื่นใจกับการแสดงที่น่าทึ่ง
หลังจบทัวร์นาเมนต์ฟุตบอลโลก สิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ จะได้รับการเพิ่มเข้าไปในบริเวณสนามกีฬา ทำให้คนในท้องถิ่นและชุมชนวิชาการโดยรอบสามารถใช้ประโยชน์สำหรับอนาคตและได้รับการกระตุ้นทางการศึกษานอกห้องเรียน
Khalifa International Stadium
ความจุ : 40,000 ที่นั่ง
ที่ตั้ง : โซน Aspire ในกรุงโดฮา
สนามกีฬานานาชาติ Khalifa (คาลิฟา) ถือเป็นสนามกีฬาแห่งชาติของกาตาร์ เป็นสถานที่จัดการแข่งขันกีฬาที่สำคัญของกาตาร์มาอย่างยาวนานนับตั้งแต่เปิดตัวในปี 1976 อันที่จริงไม่ค่อยมีใครพูดถึงฟุตบอลหรือกรีฑาในกาตาร์โดยไม่พูดถึงสถานที่นี้
กาตาร์ปิดบูรณะสนามกีฬาแห่งนี้เพื่อเตรียมจัดการแข่งขันฟุตบอลโลก 2022 เพิ่งทดลองเปิดทำการอีกครั้งเมื่อเดือนพฤษภาคม 2560 เป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขัน Amir Cup Final ซึ่งเป็นการแข่งขันระหว่างสโมสรฟุตบอลมีชื่อของกาตาร์
ซุ้มโค้งคู่ที่งดงามของสนามกีฬานานาชาติคาลิฟา เป็นลักษณะที่จดจำได้ดีที่สุดเสมอมา สิ่งเหล่านี้ยังคงไม่บุบสลาย แต่ตอนนี้มีหลังคากว้างยื่นออกมาด้านล่าง สิ่งนี้ช่วยเสริมระบบระบายความร้อนของสนามกีฬาเพื่อรักษาอุณหภูมิที่สบายสำหรับผู้เล่นและแฟนบอล
รวมทั้งเพิ่มที่นั่งชมกีฬาอีกจำนวน 12,000 ที่นั่ง ในขณะที่ระบบไฟดิจิทัลและส่วนหน้าอาคารที่ทันสมัยทำให้สนามกีฬาแห่งนี้ที่เปรียบเสมือน “เพื่อนเก่า” ของชาวกาตาร์ เปล่งประกายระยิบระยับ
Stadium 974
ความจุ : 40,000 ที่นั่ง
ที่ตั้ง : Ras Abu Aboud
สนามกีฬา 974 หรือ “สเตเดียม 974” สร้างประวัติศาสตร์ก่อนการเตะเปิดสนาม FIFA World Cup Qatar 2022 นัดแรกด้วยซ้ำ จากข่าวที่ว่าสนามกีฬาแห่งนี้สร้างจาก "ตู้คอนเทนเนอร์ขนส่ง" และ "เหล็กแบบโมดูลาร์" ทั้งหมด เป็นสนามฟุตบอลในร่มแห่งแรกที่ถอดประกอบได้ทั้งหมด แสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของกาตาร์ในการพัฒนาความยั่งยืนที่คุ้มค่าและการออกแบบที่กล้าหาญ
ดีไซน์ของสถานที่อันเป็นเอกลักษณ์แห่งนี้ สร้างสรรค์ขึ้นเพื่อยกย่องประเพณีการค้าและการเดินเรือทั่วโลกที่มีมาอย่างยาวนานของกาตาร์
ไม่เพียงแต่ตัวเลข 974 จะเป็นรหัสโทรศัพท์ระหว่างประเทศสำหรับกาตาร์เท่านั้น แต่ยังเป็นรหัสจำนวนตู้คอนเทนเนอร์ที่ใช้ในการก่อสร้างด้วย
“สเตเดียม 974” ตั้งอยู่ในพื้นที่ริมท่าเรือบริเวณ Ras Abu Aboud ซึ่งอยู่ห่างจากใจกลางกรุงโดฮาไปทางตะวันออก 10 กิโลเมตร สามารถมองเห็นทิวทัศน์เมืองชายฝั่งของโดฮา แฟนๆ ที่ “สเตเดียม 974” จะสัมผัสได้ถึงลมเย็นที่พัดเข้ามาจากอ่าวอาหรับ
หลังจบการแข่งขัน ตู้คอนเทนเนอร์และโครงสร้างพิเศษจะนำกลับมาใช้ใหม่ การพัฒนาริมน้ำที่มีสิ่งอำนวยความสะดวกที่ยอดเยี่ยมสำหรับชุมชนท้องถิ่นจะมีชีวิตชีวาขึ้นเช่นเดียวกับศูนย์กลางธุรกิจที่มีความคึกคัก
แนวคิดใหม่ในการพัฒนาสถานที่นี้ช่วยให้มั่นใจได้ว่าถึงแม้ “สเตเดียม 974” จะปรากฏตัวเพียงชั่วคราว แต่มรดกจะคงอยู่ตลอดไป
อ้างอิง และ credit photo : เว็บไซต์ qatar2022.qa
