บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง พื้นที่สาธารณะเพื่อชุมชน รับนโยบาย ‘สวน 15 นาที’
ภาคีเซาท์สุขุมวิท (South Sukhumvit) ร่วมกับสำนักงานเขตพระโขนง นำเสนอ ‘บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง’ ขานรับนโยบาย ‘สวน 15 นาที’ ขับเคลื่อน ‘พระโขนง-บางนา’ สู่การเป็นย่านนวัตกรรมสร้างสรรค์
ภาคีเซาท์สุขุมวิท (South Sukhumvit) เกิดจากการรวมตัวกันของหน่วยงานภาครัฐ และเอกชนในย่านพระโขนง-บางนา ร่วมกับสำนักงานเขตพระโขนง สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) และกลุ่มนักสร้างสรรค์ในพื้นที่
มีจุดประสงค์ต้องการขับเคลื่อน "พระโขนง - บางนา" สู่การเป็น ย่านนวัตกรรมสร้างสรรค์ ดำเนินการปรับปรุงและฟื้นฟู บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง ให้กลับมามีประโยชน์ใช้สอยอีกครั้งหลังมีสภาพทรุดโทรม
รู้จัก “บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง”
“บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง” เกี่ยวเนื่องกับการพัฒนา "พื้นที่รกร้างว่างเปล่าในกรุงเทพฯ" ให้เป็น พื้นที่สาธารณะ เพื่อประโยชน์ต่อชุมชน
“พื้นที่สาธารณะเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยส่งเสริมให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ปัจจุบันพื้นที่สาธารณะเปิดโล่งในกรุงเทพฯ มีอยู่อย่างค่อนข้างจำกัด จึงเป็นที่มาของนโยบาย สวน 15 นาที ที่ต้องการให้ประชาชนสามารถเข้าถึงพื้นที่พักผ่อนใกล้บ้านได้” นางสายทิพย์ สุคนธ์มณี ผู้อำนวยการเขตพระโขนง กล่าว
สำนักงานเขตพระโขนงเล็งเห็นว่า ในย่านเซาท์สุขุมวิทมีพื้นที่รกร้างว่างเปล่าที่สามารถปรับปรุงให้เป็นพื้นที่สาธารณะเพื่อประโยชน์ต่อคนในชุมชนได้ หนึ่งในพื้นที่เหล่านั้นคือ พื้นที่บริเวณท้ายซอยสุขุมวิท 95 ที่ถูกปล่อยทิ้งร้าง
จนกระทั่งใน ปี 2564 กลุ่มนิสิตและคณาจารย์วิชาการออกแบบและก่อสร้างเพื่อชุมชน จากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ หลักสูตรนานาชาติ (INDA) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้เข้ามาพัฒนาให้กลายเป็น สนามเด็กเล่น ออกแบบให้มีลักษณะเป็นหอคอยแนวตั้งยึดกับต้นไม้ ให้เด็กๆ เข้ามาเล่นได้อย่างปลอดภัย
เรียกกันว่า บ้านต้นไม้ บนพื้นที่ 214 ตารางเมตร เชื่อมต่อคนในชุมชนกับธรรมชาติ พร้อมผลักดันเป็นโครงการต้นแบบขานรับนโยบาย ‘สวน 15 นาที’ ของกรุงเทพมหานคร
“แต่เมื่อเวลาผ่านไป บ้านต้นไม้ มีสภาพทรุดโทรมลง สำนักงานเขตฯ อยากสานต่อความตั้งใจเดิม จึงได้ร่วมกับภาคีเซาท์สุขุมวิทในการพัฒนาและปรับปรุงพื้นที่นี้อีกครั้ง” นางสายทิพย์ สุคนธ์มณี กล่าว
การปรับปรุง “บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง”
การพัฒนาปรับปรุง ‘บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง’ ในครั้งนี้เกิดขึ้นจากการร่วมมือกันของหลายภาคส่วน โดยมีจุดเริ่มต้นจาก กลุ่ม Sukhumvit 95 Design Collective ซึ่งเกิดจากการรวมตัวกันของคนในชุมชนและร้านค้าในซอยสุขุมวิท 95
ร่วมกันออกแบบและฟื้นฟูบ้านต้นไม้เดิม พร้อมปรับโฉมพื้นที่โดยรอบให้เป็นลานละเล่นที่สามารถรองรับกิจกรรมหลากหลายของคนในชุมชน
รวมทั้งยังได้ ภาควิชาวิศวกรรมวัสดุ คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มาร่วมคิดค้นวิจัยวัสดุปูพื้นนวัตกรรมคอนกรีตจากเถ้าขยะ เพื่อลดค่า คาร์บอนฟุตพรินต์ (Carbon Footprint) ของวัสดุก่อสร้าง และสนับสนุนการแก้ปัญหาขยะล้นเมืองโดยใช้ขยะเป็นเชื้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟ้า
อีกหนึ่งความร่วมมือมาจาก บริษัท ไทย โอบายาชิ จำกัด ที่นำเอาความรู้ความเชี่ยวชาญด้านการก่อสร้างมาร่วมสร้างงานรั้วรอบพื้นที่สาธารณะแห่งนี้
“บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง” หลังปรับปรุง
บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง ที่ได้รับการบูรณะฟื้นฟูเปิดตัวอีกครั้งใน เทศกาลงานออกแบบกรุงเทพฯ 2567 (Bangkok Design Week 2024) ซึ่งจัดขึ้นระหว่างวันที่ 27 มกราคม – 4 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา
โดย ย่านเซาท์สุขุมวิท ได้เข้าร่วมเป็น 1 ใน 15+ ย่านสร้างสรรค์ ร่วมถ่ายทอดวิถีชีวิตอันเป็นเอกลักษณ์ของย่านผ่านโปรแกรมสร้างสรรค์ต่างๆ โดยมี บ้านต้นไม้ เป็นหนึ่งในไฮไลท์สำคัญ
พร้อมทั้งจัด ‘2 กิจกรรมต้นแบบ’ เพื่อให้คนในชุมชนเห็นภาพการใช้ประโยชน์พื้นที่สาธารณะแห่งนี้ อันประกอบไปด้วย
- นิทรรศการภาพถ่ายและเฟอร์นิเจอร์ Where we were โดย 85mm. Studio & House
- เสวนาเรื่องอาหาร (Politics of Food) โดย Books & Belongings
ภายหลังจากเสร็จสิ้น เทศกาลงานออกแบบกรุงเทพฯ 2567 บ้านต้นไม้ 95 เขตพระโขนง ได้กลายเป็นอีกหนึ่งสาธารณะสมบัติที่ถูกส่งมอบให้กับชุมชนและชาวบ้านในละแวกใกล้เคียง โดยเฉพาะเด็กๆ ได้เข้ามาใช้ประโยชน์ต่อไป
นายองศา จรรยาประเสริฐ ผู้อำนวยการโครงการ Cloud 11 by MQDC ฮับแห่งใหม่สำหรับวงการครีเอทีฟ ตัวแทนภาคีเซาท์สุขุมวิท กล่าวว่า
“การฟื้นคืนชีวิตและทำให้บ้านต้นไม้กลับมาเป็นพื้นที่สาธารณะของชุมชนอีกครั้ง เป็นการช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตผู้คนในชุมชนให้สามารถเข้าถึงพื้นที่สีเขียวได้ใกล้บ้าน และยังเป็นพื้นที่ที่สามารถรองรับการทำกิจกรรมได้อย่างหลากหลาย
เป็นพื้นที่ปลอดภัยที่เด็กสามารถมาเล่น ผู้ใหญ่สามารถมาพักผ่อน ออกกำลังกาย ทั้งยังส่งเสริมการปฏิสัมพันธ์กันในชุมชน
นับเป็นอีกหนึ่งความสำเร็จของภาคีเซาท์สุขุมวิท ในการผสานความร่วมมือทุกภาคส่วนทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน (Public Private People Partnership) นำเอาความสนใจและความสามารถที่แตกต่าง มาต่อยอดและเติมเต็มซึ่งกันและกัน
เพื่อขับเคลื่อนพระโขนง-บางนาสู่ย่านนวัตกรรมสร้างสรรค์ และพัฒนาย่านเซาท์สุขุมวิทให้เป็นย่านน่าอยู่ และเป็นพื้นที่ของทุกคน (Inclusive City) อย่างแท้จริง”
