เตรียมชม บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ 2024 ‘Nurture Gaia’ ผลงานจาก 76 ศิลปินทั่วโลก

กลับมาอีกครั้งอย่างยิ่งใหญ่กับเทศกาลศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ “บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ 2024” เป็นเทศกาลที่กำหนดจัดขึ้นในทุก ๆ 2 ปี โดยครั้งนี้จัดขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นครั้งที่ 4 ภายใต้แนวคิด “รักษา กายา (Nurture Gaia)” จัดเต็มผลงานศิลปะจาก 76 ศิลปินชั้นนำทั่วโลก 

โดยมีหัวเรือใหญ่ในการจัดงานอย่าง มูลนิธิ บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ ร่วมกับ บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) ซึ่งได้ผสานความร่วมมือกับ กรุงเทพมหานคร, การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.), สำนักงานส่งเสริมการจัดประชุมและนิทรรศการ (TCEB), เครือข่ายพันธมิตรภาครัฐ และเอกชนทุกภาคส่วน 

นำสุดยอดผลงานศิลปะร่วมสมัยมากกว่า 200 ผลงานมาจัดแสดงบนสถานที่สำคัญใจกลางกรุงเทพมหานครทั้งหมด 11 แห่ง ได้แก่ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ราชวรมหาวิหาร / วัดอรุณราชวราราม ราชวรมหาวิหาร / วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร / วัดบวรนิเวศวิหาร / พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร / พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ  หอศิลป หรือ หอศิลป์เจ้าฟ้า / หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร / มิวเซียมสยาม พิพิธภัณฑ์การเรียนรู้  / วันแบงค็อก / ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ และศูนย์การค้าเซ็นทรัลเวิลด์ 

สำหรับธีมของเทศกาลศิลปะบางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ ในปีนี้ นำเสนอเรื่องราวของ “Nurture Gaia” โดยตามตำนานของเทพปกรณัมกรีกนั้น ว่ากันว่า “ไกอา (Gaia)” เป็นเทวีผู้ให้กำเนิดและหล่อเลี้ยงสรรพชีวิต พระนางมีรูปลักษณ์ได้หลายรูปแบบ แต่ทุกรูปแบบนั้นก็ได้รับการยกย่องเหมือนกันว่าพระนางทรงเป็นมารดา ผู้เลี้ยงดู และผู้ให้ชีวิต 

จากข้อมูลทางประวัติศาสตร์ พบว่า เทวีไกอาได้รับการเคารพบูชาในฐานะมารดาแห่งแผ่นดิน เป็นสตรีผู้เกี่ยวพันกับความอุดมสมบูรณ์และเกษตรกรรม ในความเชื่อทางศาสนาฮินดู ไกอาคือ ผืนดิน เป็นสิ่งมีชีวิตที่เป็นสัญลักษณ์ของแม่แห่งแผ่นดิน หรือ พระแม่ปฤถวี ขณะที่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไกอามาในรูปแบบของพระแม่ธรณี พบได้บ่อยในพระคัมภีร์และวัดทางพุทธศาสนา

ทั้งนี้สมมติฐานเกี่ยวกับเทพไกอาที่ได้รับความสนใจอย่างมากที่สุดก็คือ เป็นตัวแทนที่สื่อถึง “ผืนดิน” ซึ่งเป็นแหล่งค้ำจุนสรรพชีวิต เมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โรคระบาด สงคราม และการทำลายสิ่งแวดล้อมจากฝีมือมนุษย์โฮโมเซเปียนส์ ทำให้เกิดความตระหนักรู้อย่างถ่องแท้ว่า มนุษยชาติซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโลกจะไม่สามารถอยู่รอดได้อีกต่อไป หากธรรมชาติเสียหาย ผู้คนและสัตว์ก็ต้องรับทุกข์ในที่สุด

ฐาปน สิริวัฒนภักดี ประธานกรรมการ และผู้ก่อตั้งมูลนิธิ Bangkok Art Biennale หรือ BAB เผยว่า เรามีความภาคภูมิใจเป็นอย่างยิ่งกับการประกาศเปิดตัวอย่างเป็นทางการของเทศกาลศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ 2024 ที่จัดขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นครั้งที่ 4 ภายใต้แนวคิด รักษา กายา (Nurture Gaia) ซึ่งจะจัดแสดงในสถานที่สำคัญต่างๆ ใจกลางกรุงเทพมหานคร ในช่วงวันที่ 24 ตุลาคม 2567 - 25 กุมภาพันธ์ 2568

 ฐาปน สิริวัฒนภักดี ผู้ก่อตั้งมูลนิธิ Bangkok Art Biennale

ทั้งนี้งาน BAB เป็นส่วนหนึ่งในการเชื่อมโยงต้นทุนทางศิลปวัฒนธรรมของเมืองกับศิลปกรรมสมัยใหม่ที่สำคัญของกรุงเทพมหานคร โดยครั้งแรกจัดขึ้นเมื่อปี 2018 และจัดต่อเนื่องทุก 2 ปี ในปี 2020 และ ปี 2022 ซึ่งประสบความสำเร็จอย่างดียิ่งมาโดยตลอด การจัดงานเป็นการเสริมสร้างพลังเศรษฐกิจสร้างสรรค์ และต้นทุนทางวัฒนธรรมของกรุงเทพมหานคร และโลกเข้าด้วยกัน ซึ่งนอกจากจะสร้างรายได้ในเชิงการท่องเที่ยวแล้ว ยังเป็นการสร้างโอกาสให้ศิลปินไทย และศิลปินจากทั่วโลกได้แสดงผลงานในกรุงเทพมหานคร ให้คนไทยและชาวโลกได้ร่วมชื่นชม

เมื่อครั้งที่จัดเทศกาลศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ Bangkok Art Biennale 2022 ที่จัดแสดงขึ้นเมื่อวันที่ 22 ตุลาคม 2565 ถึง 23 กุมภาพันธ์ 2566 ที่ผ่านมานั้น เราสามารถทุบสถิติจำนวนผู้เข้าร่วมชมงานทั้งชาวไทย และชาวต่างชาติ จำนวน 17,592,321 คน แบ่งเป็น ผู้เข้าร่วมงาน Onsite จำนวน 992,321 คน และผู้เข้าร่วมงาน Online จำนวน 16,600,000 คน และสามารถกระตุ้นให้เกิดมูลค่าทางเศรษฐกิจจากการจัดงานเป็นจำนวนมูลค่าถึง 6,298 ล้านบาท (อ้างอิงข้อมูลจากสำนักงานส่งเสริมการจัดประชุมและนิทรรศการ TCEB) 

เรียกได้ว่ากระแสการตอบรับดีเกินคาด จากประชาชนและนักท่องเที่ยวผู้ที่รักงานศิลปะ อีกทั้งสื่อมวลชนในไทยและต่างประเทศ ให้การตอบรับอย่างดีเยี่ยม ศิลปินและภัณฑารักษ์จากทั่วโลก ต่างชื่นชมในความสำเร็จของการจัดงานที่ผ่านมา

สำหรับปีนี้ การจัดงานเทศกาลศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ บางกอก อาร์ตเบียนนาเล่ 2024 จะเป็นการจัดแสดงผลงานศิลปะจาก 76 ศิลปิน 39 สัญชาติ ชั้นนำจากทั่วโลก ที่จะมาสร้างความตื่นตา ตื่นใจ และความยิ่งใหญ่ให้กับวงการศิลปะไทย ภายใต้ธีมหลัก “รักษา กายา (Nurture Gaia)” โดยมุ่งเน้นที่จะถ่ายทอดความหมายที่แตกต่างของธรรมชาติ การเลี้ยงดู ความเป็นผู้หญิง และการครุ่นคิดเกี่ยวกับนิเวศวิทยา การเมือง หรืออำนาจเหนือธรรมชาติต่าง ๆ ผ่านผลงานศิลปะร่วมสมัยจากทั่วโลกด้วยสื่อศิลปะที่หลากหลาย เพื่อสะท้อนให้เห็นถึงสภาพปัจจุบัน กระตุ้นให้ฉุกคิด รวมทั้งมองหาวิธีใหม่ในการจัดการกับประเด็นปัญหาของอนาคตในด้านสังคม และสิ่งแวดล้อม

“ปีนี้เป็นอีกหนึ่งปีที่ปัญหาเรื่องสิ่งแวดล้อมปะทุรุนแรงขึ้น ซึ่งเหมาะกับธีมหลัก ‘รักษา กายา’ ของเทศกาลศิลปะในปีนี้ สะท้อนให้เห็นว่าพวกเราต้องพยายามอยู่ร่วมกันบนโลกใบนี้อย่างรับผิดชอบมากขึ้น และต้องสร้างสรรค์ประโยชน์ต่างๆ ต่อสังคมโลก เราควรกลับมารักษาดูแลจุดที่เล็กที่สุดของตัวเรานั่นคือ ชีวิต สุขภาพ สัมพันธภาพ คนที่อยู่ใกล้ตัวเราทั้งพ่อแม่ ครอบครัว เพราะนี่คือส่วนสำคัญส่วนหนึ่งที่บางครั้งเราอาจมองข้ามไป ด้วยภาระหน้าที่การงานต่างๆ 

แต่ทั้งนี้คำว่า ‘รักษา กายา’ อาจไปได้กว้างกว่านั้น นั่นคือ กายา มาจากชื่อเทพกรีก ไกอา ที่บ่งบอกถึงจุดกำเนิดของโลกใบนี้ เป็นแม่ของโลก เป็นแม่ของสิ่งมีชีวิตทั้งหลาย ในชีวิตความเป็นอยู่ของเรา ทั้งมนุษยชาติและสิ่งแวดล้อม ล้วนต้องอาศัยอยู่ร่วมกัน ไม่ว่าเศรษฐกิจและสัมคมโลกจะเปลี่ยนไปแค่ไหน เกิดเทรนด์ใหม่ต่างๆ ขึ้นมาแค่ไหน แต่ถ้าเราไม่ดูแลจุดที่เล็กที่สุดที่เป็นรากฐานแห่งการก่อกำเนิดชีวิต สุดท้ายเราก็อาจจะล่มสลายไปด้วยกัน 

ยกตัวอย่างเช่น ปัญหาโลกร้อน เราจะแก้เรื่องนี้ได้เราต้องช่วยกันลดการปล่อยคาร์บอนให้เป็น Net Zero ทุกประเทศทั่วโลกต้องร่วมมือกัน ซึ่งแต่ละประเทศเองก็ต้องบริหารให้ทุกองค์กร ทุกบริษัท ทุกหน่วยงาน ทุกสังคม ทุกครอบครัว และท้ายที่สุดคือทุกคน ต้องช่วยกันเน็ตซีโร่ไปพร้อมกันด้วย เมื่อทุกสิ่งทุกอย่างในโลกล้วนอยู่รวมกันอย่างแยกไม่ออก ดังนั้น ในการจัดงานครั้งนี้ กรอบหัวข้อที่ว่า ‘รักษา กายา’ จึงน่าจะเหมาะสมกับช่วงเวลาและสถานการณ์ทางสิ่งแวดล้อมในปัจจุบันมากที่สุด ซึ่งเราก็ได้รับความร่วมมือจากศิลปินนานาชาติทั่วโลก มาช่วยกันถ่ายทอดผลงานที่สะท้อนตัวตนของเราว่าจะช่วยกันสร้างความสมดุลให้เกิดขึ้นในโลกได้อย่างไร” ฐาปน กล่าวย้ำ

นอกจากนี้ อีกหนึ่งความพิเศษในปีนี้คือ ทางทีมจัดงานได้เพิ่มพื้นที่จัดแสดงผลงานศิลปะแห่งใหม่ขึ้นที่ One Bangkok แลนด์มาร์คระดับโลก ก้าวล้ำไปด้วยการผสมผสานของเทคโนโลยี ศิลปะ วัฒนธรรม และความยั่งยืน ช่วยยกระดับภาพลักษณ์และขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศไทยให้โดดเด่นบนเวทีโลก และยังเพิ่มพื้นที่ใหม่ในโซนประวัติศาสตร์ และพื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา อย่างเช่น วัดบวรนิเวศวิหาร พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร และพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หอศิลป หรือ หอศิลป์เจ้าฟ้า ที่พร้อมเปิดต้อนรับนักท่องเที่ยว ผู้รักงานศิลปะที่จะเดินทางมาจากทั่วทุกมุมโลก 

ดร. อภินันท์ โปษยานนท์ ผู้อำนวยการศิลป์ บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่

ศาสตราจารย์ ดร.อภินันท์ โปษยานนท์ ในนามประธานอำนวยการและผู้อำนวยการศิลป์ บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่  กล่าวว่า “เทศกาลศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ 2024 มีศิลปินที่เข้าร่วมแสดงผลงานทั้งสิ้น 76 ท่าน เป็นศิลปินไทยจำนวน 22 ท่าน และศิลปินจากนานาชาติ จำนวน 54 ท่าน สำหรับรายชื่อ 30 ศิลปินนานาชาติกลุ่มสุดท้ายที่ได้ร่วมแสดงผลงานศิลปะทั่วเมืองกรุงเทพมหานคร ได้แก่  

บู้ซือ อาจอ (ประเทศไทย) บรูซ แอสเบสตอส (สหราชอาณาจักร) ลีน่า บุย (เวียดนาม) กัญญา เจริญศุภกุล (ประเทศไทย) วิริยะ โชติปัญญาวิสุทธิ์ (ประเทศไทย) ดาเนียลลา โกมานิ (อิตาลี) โทนี แคร็กก์ (ออสเตรเลีย) ร็อบ ครอส (สหราชอาณาจักร) กิม ฮงซอก (เกาหลีใต้) แอกกี้ เฮนส์ (สหราชอาณาจักร) เมลล่า จาร์สมาร์  (เนเธอร์แลนด์ / อินโดนีเซีย) จอร์จ เค. (อินเดีย) อนิช คาพัวร์ (สหราชอาณาจักร) 

จิตติ เกษมกิจวัฒนา (ประเทศไทย) โคล หลู (ไต้หวัน) มาเรีย มาเดร่า (ติมอร์-เลสเต) ซุล มาห์มุด (สิงคโปร์) นักรบ มูลมานัส (ประเทศไทย) โศภิรัตน์ ม่วงคำ (ประเทศไทย) มัดหมี่ พิมดาว พานิชสมัย (ประเทศไทย) ดีเนธ ปิอูมัคชี เวดาราชชิเก (ศรีลังกา) โม สัท (สาธารณรัฐแห่งสหภาพพม่า) ถวิกา สว่างวงศากุล (ประเทศไทย) ลาตัย เตาโมเอเปอาว (ออสเตรเลีย) คมกฤษ เทพเทียน (ประเทศไทย) เถียน เสี่ยว เหล่ย (สาธารณรัฐประชาชนจีน) อเล็กซานเดอร์ ทิโมทิช (เซอร์เบีย) จัสมิน โตโก-บริสบี (ออสเตรเลีย) หวัง ซีเหยา (สาธารณรัฐประชาชนจีน) ปกฉัตร วรทรัพย์ (ประเทศไทย) 

ด้านตัวแทนศิลปินชาวไทยอย่าง ‘ศาสตราจารย์เกียรติคุณ กัญญา เจริญศุภกุล’ ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ กล่าว่า ตนรู้สึกตื่นเต้นและดีใจอย่างยิ่ง ที่ได้รับโอกาสมาร่วมจัดแสดงผลงานในเทศกาลศิลปะนานาชาติครั้งนี้ ยิ่งเมื่อได้ทราบถึงธีมหลักของงานอย่าง ‘รักษา กายา’ ก็ยิ่งกระตือรือร้นอยากได้ร่วมทำผลงานออกมานำเสนอในพื้นที่ 14 เมตร ตนมีความสุขมาก มีทีมเวิร์คที่ทำงานกันเต็มที่ 

“ชื่อธีมเทศกาลศิลปะครั้งนี้ถูกใจมาก ทุกวันนี้เรารับข่าวสารจากทุกมุมโลกที่หลั่งไหลเข้ามาทุกวัน โดยเฉพาะข่าวด้านปัญหาสิ่งแวดล้อม ข่าวสงครามต่างๆ คิดว่าพระแม่ธรณีท่านกำลังเจ็บปวดมาก ท่านกำลังป่วยจากโลกของเราทุกวันนี้ เลยสร้างสรรค์ผลงานขึ้นมาตั้งชื่อชิ้นงานนี้ว่า 'ความเจ็บปวดรวดร้าวของพระแม่ธรณี' 

เริ่มจากลงสีดำแทนผืนดิน สีหมอกแทนอากาศ สีส้ม สีเหลือง แทนพืชพันธุ์ ดอกไม้ แมลงต่างต่างๆ ที่เกิดขึ้นบนพระแม่ธรณี แต่จากนั้นก็มีสิ่งน่ากลัวที่ตามมาคือ การเจาะขุดน้ำมัน ทดลองนิวเคลียร์ ทำลายป่า ทำสงคราม ทิ้งสารเคมีสู่ธรรมชาติ และสิ่งต่างๆ ที่เกิดจากความเลินเล่อของมนุษย์โลก ซึ่งเรากำลังอกตัญญู ทำร้ายผิวกายของพระแม่ นั่นถือว่าเราก็ทำร้ายตัวเองด้วย

เป็นชิ้นงานที่สะท้อนถึงความโกรธขึ้งอยู่ด้วย แต่ในที่สุดแล้ว มนุษย์เราควรจะรู้ตัวว่าได้ทำร้ายพระแม่ไปอย่างไรบ้างและควรสำนึกในบุญคุณของพระแม่ธรณี หากเรารักษาพระแม่ธรณีไว้ได้ ก็เท่ากับเราเยียวยาตัวเองได้เช่นกัน” อาจารย์กัญญา อธิบาย

ศาสตราจารย์เกียรติคุณ กัญญา เจริญศุภกุล 

อย่างไรก็ตาม ก่อนจะได้รับชมผลงานกว่า 200 ชิ้นที่จะจัดแสดงให้ชมไปยาวๆ ถึง 4 เดือนแล้ว ในช่วงเฉลิมฉลองเปิดงานในสัปดาห์แรกของเทศกาลฯ ก็ยังมีกิจกรรมพิเศษมาให้สายอาร์ตได้รับชมด้วย โดยพบกับการแสดงสดจากศิลปินชั้นนำ อาทิ 

- การแสดงของศิลปิน Kira O'Reilly (ฟินแลนด์-ไอร์แลนด์) ซึ่งเป็นผลงานที่ถ่ายทอดประสบการณ์ความเป็นผู้หญิง 
- ผลงานศิลปิน Amanda Coogan (ไอร์แลนด์) ที่ทำงานร่วมกับชุมชนผู้ใช้ภาษามือ 
- ผลงานศิลปิน ไอแซค ชอง ไว วิดีโอจัดวางที่พูดถึงผลกระทบจากสงคราม และความเศร้าโศกที่สังคมร่วมแบ่งปันกัน
- ผลงานศิลปิน Elmgreen & Dragset จัดแสดงประติมากรรมที่ละเอียดอ่อน บอบบาง 
- ชุดผลงานจัดวางเฉพาะพื้นที่ หรือตอบสนองกับพื้นที่สาธารณะทั่วกรุงเทพ โดยศิลปินหลากหลายท่าน รวมถึง ชเวจองฮวา และการจัดประชุมสัมมนาวิชาการ เป็นต้น

ติดตามข่าวสาร และตารางกิจกรรมของเทศกาลศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ 2024 Bangkok Art Biennale 2024 (BAB 2024) เพิ่มเติมได้ทาง Facebook และ Instagram : Bkkartbiennale